- Dit onderwerp bevat 98 reacties, 5 deelnemers, en is laatst geüpdatet op 21/08/2023 om 21:01 door Luka.
-
Reacties
-
Vijf vragen aan Iva Bicanic…
Hoe je moet reageren als iemand vertelt over seksueel misbruik
De reactie van andere mensen op onthullingen van seksueel misbruik is een belangrijke voorspeller voor de mate waarin slachtoffers herstellen na het misbruik. Iva Bicanic, klinisch psychologe en hoofd van het Landelijk Psychotraumacentrum & Centrum Seksueel Geweld, legt uit hoe je het beste reageert.
Wat zijn de gevolgen van seksueel misbruik?
“Bijna de helft van de slachtoffers van seksueel geweld kampt met psychische problemen zoals een Posttraumatische Stressstoornis (PTSS). Daardoor denk je bijvoorbeeld steeds terug aan het misbruik, terwijl je dat eigenlijk niet wil. Veel mensen gaan daardoor negatieve gedachten over zichzelf vormen. Ze geven zichzelf de schuld van het misbruik, of ze schamen zichzelf ervoor.Daarbij daalt het vertrouwen in andere mensen. Slachtoffers worden angstig en waakzaam, alsof het misbruik op elk moment opnieuw kan plaatsvinden. De gevolgen zijn met name merkbaar bij intieme relaties. Het is moeilijk om de partner te vertrouwen. Soms raken slachtoffers de zin of het plezier in seks volledig kwijt.”
Waarom is de reactie van anderen zo belangrijk?
“De reactie van andere mensen is een belangrijke voorspeller voor de mate waarin mensen herstellen van seksueel misbruik. Maar het tegenovergestelde is ook waar: als er niet goed wordt gereageerd, kan dat juist schadelijk zijn voor het slachtoffer. Dat is bijvoorbeeld het geval als de ‘ontvanger’ van de boodschap niks zegt, of snel van onderwerp verandert om het gesprek te ontlopen.Als het misbruik binnen een gezinssituatie plaatsvindt, ontstaan er soms enorme ruzies. De ene helft van de familie gelooft het slachtoffer, maar andere familieleden niet. Het komt wel eens voor dat een familie daardoor volledig uit elkaar wordt gescheurd. Zoiets is natuurlijk verschrikkelijk voor mensen die misbruikt zijn, en het draagt bij aan het idee dat hen iets te verwijten valt: dat ze zelf schuldig zijn aan het misbruik. Dat noemen we ook wel ‘victim blaming’.”
Hoe reageer je dan het beste?
“De meeste mensen die seksueel misbruikt zijn komen niet met hun verhaal naar buiten. De mensen die dat wel besluiten te doen, willen natuurlijk een steunende reactie. Ze willen helemaal niet als slachtoffer gezien worden. Ze zijn ook vaak bang dat de omgeving hen anders gaat behandelen, dat daardoor relaties of vriendschappen beschadigd raken.Het enige dat mensen die vertellen over misbruik willen, is steun krijgen en geloofd worden. De juiste reactie is eigenlijk heel simpel. Zeg gewoon: ‘wat naar voor je!’ Of ‘wat vervelend dat dat jou is overkomen.’ Een fijne reactie kan ook zijn: ‘Wat bijzonder dat je dit aan mij toevertrouwt!’ Verder is het een goed plan om te vragen wat je voor die persoon kunt doen of betekenen.”
Moet je vragen of iemand misbruikt is, of juist niet?
“Daar verschillen de meningen nogal over. Ik heb op mijn Twitterprofiel een poll gehouden onder mijn volgers: ‘naar aanleiding van de #metoo-actie heb ik tenminste één persoon face-to-face gevraagd of hij/zij zelf ervaring heeft met seksueel misbruik.’ Bijna eenderde van de ruim 700 stemmers reageerde daar ‘ja’ op. Onder die poll kwamen er allerlei gesprekken die ik interessant vond. Sommige mensen vonden het ‘not done’ om rechtstreeks te vragen of iemand misbruikt is. Iemand zei bijvoorbeeld ‘dat zou ik nooit vragen! Lijkt me heel ongepast.’ Iemand anders had juist aan meerdere mensen gevraagd of ze wel eens misbruikt of aangerand waren. ‘Dat waren hartverwarmende gesprekken’, zei die persoon.Ik denk dat het heel goed is als mensen elkaar bevragen over ervaringen met seksueel geweld binnen een vriendschap, of een veilige relatie. Maar dan moet er ook ruimte zijn voor het antwoord. Je moet in zo’n geval wel klaarstaan om die persoon steun te geven. Ik denk dat het goed is om een open vraag te stellen. Bijvoorbeeld: ‘welke ervaring heb jij met seksueel geweld?’”
Is de #metoo een goede trend?
“Ik denk dat het helpt om misbruik te onthullen, zolang je ook een helpende reactie krijgt. Als je na zo’n moeilijk onthulling beschuldigd wordt, bijvoorbeeld dat je het zelf hebt uitgelokt, dan is dat natuurlijk niet fijn.Het is niet zo dat het beter gaat met mensen die openlijk verteld hebben over hun misbruik. Mensen die durven te vertellen over misbruik zijn ook niet per se sterker of dapperder dan mensen die er niks over zeggen. Het kan juist heel sterk zijn om niks te zeggen en door te gaan met een normaal leven.
Verder denk ik dat het belangrijk is om te beseffen dat seksueel misbruik of aanranding in alle lagen van de bevolking voorkomt. Tijdens de #metoo-actie zijn vooral blanke vrouwen naar voren gekomen met hun verhaal over misbruik. Dat is heel goed en sterk van ze. Maar we moeten niet vergeten dat ook mannen of jongens wel eens misbruikt worden. Of homo’s bijvoorbeeld, slachtoffers uit de Marokkaanse gemeenschap, noem maar op. Zo zijn er tientallen doelgroepen waarin misbruik voorkomt, en in die groepen kan #metoo ook helpen taboes te doorbreken.”Bron: brandpuntplus.kro-ncrv.nl (artikel niet meer te vinden op de site)
Help! Mijn partner is seksueel misbruikt!
Je partner zegt: ‘Schat, ik moet je iets vertellen. Ga even zitten. Als kind ben ik seksueel misbruikt.’
Het zal je maar gebeuren. Je eigen lief die je deze bekentenis doet, schoorvoetend en met een duidelijke trilling in zijn stem. Wat moet je in hemelsnaam doen? En wat niet? Hierover stond niks in het handboek van relaties dat je ooit gelezen hebt. Je ziet zijn blik en weet niet hoe die te beantwoorden. Kun je een arm om hem heen leggen? Mag dat? Ineens lijken de regels van je relatie drastisch te zijn verandert. Jouw eerste reactie is om hem te troosten. Ineens zie je het kleine jongetje dat hij ooit geweest is.Waarom vertel je mij dit?
Het is van groot belang om een paar dingen helder te krijgen. Hij/zij vertelt je dit namelijk met een reden. Dat kan zijn: ‘Ik heb het nog nooit iemand vertelt en het komt nu allemaal terug naar aanleiding van ….’ of ‘Ik heb het verwerkt. Ik heb er doorgaans geen last meer van, maar ik vond dat je het moest weten.’ Of alles wat daar tussen ligt. Het maakt nogal verschil of het trauma op dit moment nog in de weg zit. Het is dus ook van groot belang dat je er achter komt wat zijn reden is om dit aan jou te vertellen. Stel vragen in die richting. Als hij nog helemaal aan het begin staat van enige verwerking, kun je samen met hem kijken naar de mogelijkheden van therapie of counseling. Je kunt informatie verzamelen en dit samen met hem doornemen.Staat hij er al wat verder van af, dan kan het zijn dat hij je vooral op de hoogte wil brengen. Wellicht heeft hij nog restverschijnselen (bepaalde gewoontes, seksuele voorkeuren, angsten) waarmee hij heel goed kan leven, maar die als je zijn geschiedenis niet kent, ‘raar’ lijken.
Registreer en erken je eigen gevoelens
Er gebeurt nogal wat in jou als je zoiets hoort. Een heleboel gevoelens dringen zich op. Verdriet en pijn dat je lief dit heeft moeten doormaken. Boosheid op de daders. Shock dat die dingen gebeuren. Ongeloof, woede, onbegrip: Allerlei emoties zijn op dat moment voor jou aan de orde. Registreer je gevoelens. Benoem ze als je kunt naar je partner toe. ‘Daar schik ik van’ of ‘Ik merk dat ik heel boos ben op de dader’. Hoe eerlijker jij kunt benoemen wat er in je omgaat, hoe beter. Het is niet noodzakelijkerwijs een goede strategie om die gevoelens ook uit te leven. Je partner heeft er waarschijnlijk weinig aan, wanneer je op hoge poten naar de dader stapt en genoegdoening eist (of hem/haar slaat). Hoe begrijpelijk die reactie ook is, daarmee maak je de zaak meestal niet gemakkelijker voor je lief.Vraag naar de gevoelens van je partner
Hoe voelt je lief zich ten opzichte van wat er gebeurd is? Mensen die seksueel misbruikt zijn, hebben vaak loyaliteit naar de dader toe, zeker als het een familielid betreft. Dit is voor mensen die het niet hebben meegemaakt vaak moeilijk invoelbaar. Toch is het belangrijk dat je die werkelijkheid niet ontkent, je partner niet ‘fout’ maakt, omdat hij de dader niet afvalt. Laat in je handelen naar de dader toe in elk geval je partner leidend zijn. Het is immers zijn geschiedenis, zijn verleden, niet het jouwe.Je partner leeft al veel langer met deze feiten dan jij. Hij heeft er al jaren over na kunnen denken en een vorm kunnen vinden om er mee te leven. Als je daar als een olifant in een porseleinkast doorheen dendert, kun je veel schade doen. Je wilt toch niet dat je partner de dader tegenover jou moet verdedigen?
Zoek hulpbronnen voor jezelf
In veel relaties waarin seksueel misbruik bij één van de partners bekend wordt, maakt men de fout dat alles ineens draait om dit ene gegeven. Degene die misbruikt is, wordt in een slachtofferrol geduwd. Ontzien, omdat hij een moeilijke jeugd heeft gehad. Je gaat op eieren lopen. Seksualiteit en intimiteit verdwijnen als sneeuw voor de zon, zeker als dit voor je lief moeilijk is. Ontoelaatbaar gedrag wordt aan het misbruik toegeschreven en getolereerd, in plaats van gecorrigeerd. Als je niet uitkijkt ga je voorbij aan je eigen gevoelens, aan je eigen pijn. Terwijl die mogelijk meer acuut is dan die van je partner. Jij hebt dit rauw op je dak gekregen.Zoek een klankbord, een lotgenotengroep voor partners, zoek je heil bij vrienden of vriendinnen die je vertrouwt. Vertel je lief wél dat je hulp voor jezelf zoekt, zeker als het gaat om mensen die hij ook kent. Hij heeft zijn geheim aan jou toevertrouwd, maar heeft er mogelijk moeite mee als jij het verder vertelt. Ga niet mee in geheimhouding! Het geheim houden van seksueel misbruik is een onderdeel van het probleem dat seksueel misbruik heet. Natuurlijk kun je rekening houden met hem als hij zich bij een keuze van gesprekspartner niet comfortabel voelt, maar jij hebt een klankbord nodig. Zorg ervoor dat je niet in je eentje met al die gevoelens blijft worstelen.
Blijf in gesprek
Praat over je gevoelens. Zorg dat je in gesprek blijft over belangrijke zaken uit de relatie. Lees boeken over seksueel misbruik en vraag gericht of wat er in die boeken staat voor hem ook zo geldt. Maak het niet zwaarder dan het is: het is een feit dat in zijn verleden gebeurd is. Als hij er vandaag nog last van heeft, praat over welke last hij er vandaag van heeft. Het helpt om te blijven zien dat het in het verleden gebeurd is. Je lief is nu niet meer die kleine jongen die het allemaal overkwam. Hij is nu de man waar je van houdt en blijf hem vooral zien als die man. Blijf hem benaderen als die man. Blijf hem aanspreken in zijn volwassen hoedanigheid.En als het kleine jongetje af en toe zijn snuit laat zien, dan kun je hem wellicht troosten. Als je partner dat wil.
Bron: gezondtotaal.nl
Ook de partner lijdt door misbruik
Niet alleen het slachtoffer lijdt onder seksueel misbruik, ook zijn of haar partner. Dat zien therapeuten te weinig, betoogt psycholoog Brigitte van Birgelen.
Driehoeksverhouding
Als een kind of jongere misbruikt wordt door een volwassene, ontstaat er een splitsing binnen dat kind. De dader dringt zijn of haar seksualiteit op aan het slachtoffer, dat vaak nog geen eigen seksualiteit heeft ontwikkeld.Het gevolg daarvan is dat het kind als het ware de seksualiteit van de dader overneemt. Je zou kunnen zeggen dat je als partner van iemand die jong misbruikt is, in een driehoeksverhouding terechtkomt.
Wanneer je geliefde seksueel misbruikt is
Wat kun je als geliefde doen voor een partner die leert omgaan met een misbruikverleden?De geliefde van Stijn werd op jonge leeftijd meermaals misbruikt en leert nu jaren later om te gaan met de consequenties. Samen proberen ze het misbruik een plek geven in hun relatie. Amanda Majoor tekende een stripverhaal over dit proces.
Je kan deze strip bijvoorbeeld aan je partner laten lezen als jij het lastig vindt om uit te leggen waarom je sommige dingen moeilijk vindt
Hoe maak je contact met iemand die dissocieert?
Deze vraag stelt Michel als partner van iemand die seksueel misbruikt is, maar ook hulpverleners kunnen met deze vraag worstelen. Maar al te vaak wordt dissociatie niet tijdig gezien of weten hulpverleners niet hoe ze met iemand die dissocieert om moeten gaan.
Je vriend of vriendin dissocieert niet voor niets. Soms is er op het oog niets aan de hand, maar voor degene die dissocieert, is dat heel anders. Iets uit het verleden wordt aangeraakt en daardoor is er grote paniek. Dissocieren is een vlucht uit een situatie die een ernstige bedreiging vormt. Bij iemand met een verleden van seksueel misbruik volgt een dissociatie vaak op een trigger die wijst naar een herinnering aan het misbruik. De bedreiging vanuit die herinnering is levensecht, zelfs als het vanuit jou, als volwasssen bijstander, volstrekt onlogisch lijkt. Neem de angst serieus en bagatelliseer ze niet.
Mijn partner is overlever van seksueel misbruik
Op enig moment in de relatie kom je dit te weten. In een ideale wereld zou je dit van je partner weten voordat je een relatie aangaat zodat je in elk geval de illusie kunt hebben dat je er met open ogen ingaat. Helaas werkt dat niet altijd zo. Sommige overlevers van seksueel misbruik weten niet dat ze misbruikt zijn, door verdringing of dissociatie. Anderen weten het wel maar kunnen of willen er (nog) niet over praten.
De schuld en schaamte die rond seksueel misbruik hangt maakt het moeilijk om over te praten en dat is waarom het vaak niet of niet op tijd gebeurt. Als partner wordt je dan vrij plotseling geconfronteerd met een feit uit het verleden. Je lief is leed aangedaan door een ander.
Boos worden
Boos worden is een natuurlijke reactie. Boos worden is ook vaak een onveilige reactie, voor je partner. Het is niet gemakkelijk om je te realiseren dat je partner, zeker als hij of zij voor het eerst gaat vertellen over het seksueel misbruik, misschien nog niet eens boos is. Vaak spelen er verwarde loyaliteiten en geeft jouw boosheid een tegenreactie van je partner. Gaat hij of zij de misbruiker verdedigen. Wat denk ik belangrijk is om te onthouden: voor jou is dit feit een bommetje dat net op je kop gegooid is. Je partner leeft echter al jaren met deze waarheid, bewust, halfbewust of onbewust.Als jouw kind seksueel misbruikt is
Wat doe je als jouw kind seksueel misbruikt is?
Jouw kind komt naar je toe en vertelt je…
- Dat iemand aan zijn plasser heeft gezeten
- Dat iemand haar ‘daar beneden’ gemasseerd heeft
- Dat een man zijn piemel heeft laten zien
- Of erger…
Je wereld vergaat.
- Wat zijn dan goede mama vragen?
- Wat is de juiste manier om als papa te reageren?
- Waar kun je hulp vinden?
- Wie kan je vertellen hoe je jouw kind hier doorheen loodst?
Een moment waarop je je niet kunt voorbereiden. Wat je ook doet en wat je zelf ook meegemaakt hebt, als jouw kind naar je toe komt met zo’n verhaal, dan ben je onvoorbereid. Het is waarschijnlijk een wonder dat je nog coherent antwoord geeft.
Onze dochter werd misbruikt door de buurman
Hieronder het verhaal van Priscilla en Marcel, verteld door Priscilla. Hun dochter werd misbruikt door de buurman. Hoe ga je daar mee om? Hoe kun je er zijn voor je kind? Dit is hun verhaal. Het is een heftig verhaal, dus zorg goed voor jezelf als je het leest. Priscilla en Marcel hebben ‘Strijd tegen misbruik’ opgericht. Hiermee hopen ze slachtofferleed te kunnen verzachten.
De dag dat we achter het misbruik komen
Het is 16 juni woensdagmiddag (2009), Marcel en ik zijn net thuis uit ons werk. Marcels moeder heeft opgepast, zoals elke woensdag en vrijdag. Onze dochter is net drie jaar oud en moet naar de wc. Daar hoort Marcel haar ‘Au, au!’ roepen. Hij gaat kijken, ziet hij haar op de wc zitten met bloed in haar onderbroekje. Hij roept mij er meteen bij en ik kijk waar het bloed vandaan komt. Het komt uit haar vagina en het is vers.Alarmbellen aan alle kanten
Alarmbellen beginnen te rinkelen, gedachten schieten voorbij.- Hoe kan dit?
- Wat is er gebeurd?
Het liefst stort ik nu in, maar ik moet rustig blijven. Ik moet erachter komen wie dit heeft gedaan en ik moet de juiste beslissingen nemen voor mijn kind. Dus vraag ik haar heel rustig: ‘Hoe kan dat nou, wie heeft dat gedaan?’ ‘Geert’, zegt ze.
De buurman die we vertrouwd hebben
Geert, onze buurman. Die alleenstaande, eenzaam aandoende man van middelbare leeftijd die regelmatig bij ons over de vloer komt voor koffie en een praatje. Ik vond hem altijd een beetje zielig. Ik heb het gevoel dat de grond onder mijn voeten wegzakt, maar ik houd me sterk.5 tips hoe je jouw kind kunt helpen seksueel misbruik verwerken
De eerste reactie van een ouder (of andere vertrouwde volwassene) op een kind dat vertelt dat het seksueel misbruikt is, kan heel veel verschil maken. Yvonne Meeuwsen heeft een blog geschreven waarin zijn vijf tips geeft voor ouders hun kind te helpen seksueel misbruik te verwerken.
- Tip 1. De eerste opvang
- Tip 2. Maak een lijst met wie op de hoogte gesteld moeten worden
- Tip 3: Keuzes maken rondom aangifte
- Tip 4. Gespecialiseerde hulpverlening
- Tip 5: Denk niet: traumatherapie en anders niet
Slachtofferhulp Nederland – Seksueel kindermisbruik
Als ouder of verzorger doet u wat u kunt om uw kind te beschermen tegen misbruik. De omgeving van een kind hoort veilig en betrouwbaar te zijn. Wanneer uw kind is misbruikt of u vermoedt dat uw kind misbruikt wordt, voelt u verdriet, boosheid en misschien angst. Het is niet altijd eenvoudig om te weten wat u kunt doen in deze moeilijke situatie. Wij helpen u verder.
10 signalen dat er misschien sprake is van seksueel misbruik
Bij seksueel misbruik gedragen kinderen zich soms anders of krijgen ze last van lichamelijke klachten. De onderstaande signalen kunnen erop wijzen dat het kind mogelijk seksueel wordt misbruikt. Herkent u veel signalen bij uw kind? Bespreek het met uw huisarts of met Veilig Thuis om te bepalen wat u kunt doen.- Slaapproblemen, bang in het donker, nachtmerries, extreme angst voor ‘monsters’.
- Verlies van eetlust, eetproblemen, voortdurend buikpijn zonder duidelijke reden.
- Plotselinge wisselingen in de stemming van het kind: boos of teruggetrokken gedrag bij een kind dat meestal vrolijk is.
- Angst voor bepaalde mensen: het kind wil niet alleen gelaten worden met een oppas, kennis of familielid.
- Angst voor bepaalde plekken.
- Een ouder kind dat zich gedraagt alsof het jonger is en bijvoorbeeld weer gaat bedplassen, duimzuigen of heel eenkennig wordt.
- Niet willen praten over een ‘geheimpje’ dat het kind met een volwassene heeft.
- Praten over een nieuwe, oudere vriend en daar vaak op bezoek gaan.
- Plotseling veel zakgeld hebben.
- Seksueel gedrag dat niet bij de leeftijd past.
Praten met een kind bij misbruik
Heeft u redenen om aan te nemen dat uw kind slachtoffer is van seksueel misbruik? Praten over wat er gebeurd is kan een belangrijke stap zijn naar hulp.Ieder kind, iedere ouder en iedere situatie is anders. Algemene adviezen kunnen we daarom niet geven. De onderstaande suggesties kunnen helpen om het gesprek met uw kind makkelijker te maken.
Stel open vragen en stuur het gesprek niet
- Houd de mogelijkheid open dat er iets anders aan de hand is. Vraag eerst of er iets is gebeurd en niet gelijk wat er is gebeurd.
- Stel open (vervolg)vragen, zoals ‘Hoe was het logeren bij Wim? Wat was er leuk? Waren er ook dingen niet zo leuk? En wat dan?
- Als een kind zelf aangeeft dat er iets is gebeurd, nodig het kind dan uit om meer te vertellen: ‘Je zei dat Wim aan je had gezeten, vertel daar eens over? Vertel eens wat is er gebeurd.’
- Geef geen sturende informatie en stel geen sturende en beïnvloedende vragen, zoals ‘Heeft hij dit…? Heb jij….? Zei hij…? Deed het pijn?’
- Geef het kind de ruimte om te vertellen, maar overlaad het kind niet met vragen. Laat een verhoor over aan de experts.
- Blijf concreet en probeer antwoord te geven op de vragen van het kind. Dit betekent dat u bijvoorbeeld eenvoudige seksuele voorlichting geeft op een manier die het kind begrijpt.
- Geef het kind de ruimte te praten over wat hij of zij wil vertellen. Forceer niet als het kind niet verder wil praten.
Laat uw eigen emoties en oordelen zoveel mogelijk buiten het gesprek
- Probeer om uw bezorgdheid, boosheid of oordeel niet te laten doorklinken. Zo voelt het kind zich vrijer om te vertellen. Als dit lastig is, vraag dan hulp van een expert zoals Veilig Thuis.
- Het is belangrijk dat u uw eigen gevoelens kunt delen. Bespreek dit bijvoorbeeld met een familielid, een vriend of vriendin, of uw huisarts.
Steun het kind volledig
- Een kind moet het gevoel krijgen dat hij of zij geen schuld heeft. Word dus niet boos als het kind niet meteen vertelt wat er is gebeurd.
- Zorg dat het kind zich veilig en gesteund voelt.
- Maak duidelijk dat alleen de pleger, de volwassene, verantwoordelijk is voor wat er is gebeurd.
Meer informatie en mogelijkheden voor lotgenotencontact vind je op slachtofferhulp.nl >>
- Je moet ingelogd zijn om een antwoord op dit onderwerp te kunnen geven.
