Victim blaming

[MarkModerator]

Hoe komt het toch dat zedenslachtoffers nog steeds stuiten op onbegrip?

Ongeloof, desinteresse, victim blaming. Zedenslachtoffers – zo’n 40 procent van de Nederlandse vrouwen heeft ooit seksueel geweld meegemaakt – stuiten nog steeds op onbegrip. Hoe komt dat? Journaliste Floor Bakhuys Roozeboom ging op onderzoek uit.

Voor Lindsay (26) begon het allemaal met een Tinderdate. Ze had al een poosje contact met deze man over de app, maar nu zou ze hem dan in het echt ontmoeten. Ze had er zin in, maar wilde ook voorzichtig zijn. Niet thuis afspreken, maar in een café ergens in de stad. Zoals altijd tijdens de date nog even appcontact houden met een goede vriendin – voor het geval dat. Maar eenmaal in het café ontspande ze. Het leek goed te zitten. Het klikte, was gezellig. Zo gezellig, dat ze besloot om de date bij haar thuis nog even voort te zetten. En ook daar was het fijn. Ze kletsten en zoenden wat. Maar opeens sloeg de sfeer om. Wat er daarna gebeurde, voltrok zich in een soort roes. Ze herinnert zich hoe ze opeens halfnaakt op bed lag, met hem bovenop zich. Hoe ze zei dat ze geen seks met hem wilde, maar hoe hij zich daar niets van aantrok. Hoe ze meerdere keren ‘nee’ zei, maar hij gewoon doorging. Hoe hij zijn handen om haar nek legde en seks met haar had. Hoe bang ze was. Hoe stil ze zich hield. Hoe ze hoopte dat het maar zo snel mogelijk achter de rug zou zijn. Hoe het zomaar ineens voorbij was. En dat hij zich gedroeg alsof er niets was gebeurd.

Gemeen stemmetje
Een verhaal als dat van Lindsay zal niemand onberoerd laten. Verkracht worden na een Tinderdate, in je eigen huis, dat is vreselijk. Dat wens je niemand toe. En toch zullen er ook mensen zijn die haar aangrijpende verhaal lezen en die ergens achterin hun hoofd een klein stemmetje horen. Een stemmetje dat zegt: “Tja, dan had ze hem maar niet mee naar huis moeten nemen.” Of: “Had ze niet duidelijker tegen hem kunnen zijn? Had ze hem niet van zich af kunnen vechten?” Het is een gemeen – en hardnekkig – stemmetje. Een stemmetje dat voortkomt uit de neiging om de schuld voor aanranding en verkrachting vooral bij het slachtoffer te leggen. Een vrouw die ’s nachts alleen naar huis fietst, vraagt er zowat om om verkracht te worden. Een meisje dat een kort rokje draagt, moet niet raar opkijken als ze wordt aangerand. Wie op een Tinderdate gaat met een vreemde, neemt zelf een risico. Victim blaming noemen we dat ook wel. En zelfs anno 2019 komt dit in onze samenleving nog steeds heel veel voor. En dat is een groot probleem. Het vergroot namelijk het trauma van slachtoffers, die zichzelf vaak toch al de schuld geven van wat hen is overkomen.

Ook Lindsay schaamde zich aanvankelijk voor wat er was gebeurd. Ja, hij was doorgegaan toen zij ‘nee’ zei. Ja, hij had seks met haar gehad, terwijl zij dat niet wilde. Terwijl hij wíst dat zij het niet wilde. En toch. En toch. Had ze het niet ergens uitgelokt door hem binnen te laten? Had ze hem niet van zich af moeten vechten? Had ze niet moeten schreeuwen? Enkele eenzame maanden hield Lindsay die maalstroom van gedachten voor zichzelf. Maar de chaos in haar hoofd werd haar teveel. Ze nam een aantal mensen die dichtbij haar stonden in vertrouwen over wat er was gebeurd. En die spraken voor haar uit wat ze zelf nog niet had hardop had durven zeggen: “Wat jou is overkomen, dat mag niet. Er is jou iets ergs aangedaan. Je bent verkracht.” Ze raapte al haar moed bij elkaar en belde de politie. Maar dat gesprek liep anders dan ze had verwacht. Ze werd niet uitgenodigd op het bureau, maar kreeg te horen dat aangifte waarschijnlijk geen zin had. Dat de seks niet vrijwillig was geweest, was immers moeilijk te bewijzen. Voor Lindsay was het een bevestiging van wat ze toch al voelde. Ze had zich niet genoeg verzet, het was haar eigen schuld. Ze voelde zich eenzamer dan ooit.

Zelfbescherming
Hoe komt het toch dat slachtoffers van verkrachting zo vaak het gevoel krijgen er alleen voor te staan? Volgens experts komt victim blaming vooral voort uit een behoefte aan zelfbescherming. “Mensen willen graag geloven dat de wereld een veilige plek is en dat er altijd een reden is waarom narigheid gebeurt,” zegt Iva Bicanic, hoofd van het Centrum Seksueel Geweld en hoofd van het Landelijk Psychotraumacentrum in het UMC Utrecht “Ze willen niet geloven dat iets gruwelijks als een verkrachting iedereen zomaar kan overkomen. Door de schuld bij het slachtoffer te leggen, stellen mensen zichzelf eigenlijk gerust. Want in feite zeggen ze: wij zouden dat nooit doen, dus ons kan het niet overkomen.”

Maar de cijfers laten iets anders zien. Zo’n 40 procent van de Nederlandse vrouwen heeft ooit seksueel geweld meegemaakt. Bij 85 procent is de dader een bekende. Vorig jaar meldden zich elke dag 4 mensen bij het Centrum Seksueel Geweld omdat ze korter dan 1 week geleden slachtoffer waren geworden van misbruik. Hiervan deed een derde aangifte. Veruit het grootste deel van de slachtoffers meldt zich helemaal niet. Het Centrum Seksueel Geweld schat in dat zij slechts 2 procent van alle acute slachtoffers over de vloer krijgen.

Bron: flaironline.nl >>

[MarkModerator]

Alice (20) schrijft open brief over ‘victim blaming’ na seksuele intimidatie: “Ze noemden mij een aandachtsgeile mannenhater”

“Fuck dit. Zo kwaad. Zo teleurgesteld.” Dat tweette de 20-jarige Alice Elliott na de benoeming van de omstreden Brett Kavanaugh tot opperrechter. Alice was zelf slachtoffer van seksuele intimidatie na een WK-wedstrijd van de Rode Duivels. Ze schreef een open brief voor de ngo Plan International, naar aanleiding van Wereldmeisjesdag morgen. Over hoe bikkelhard het is voor slachtoffers dat ze vaak zélf de schuld krijgen.

Bij de viering van de gewonnen WK-match van België tegen Engeland werden Alice Elliott en andere vrouwen door heel wat mannenhanden ongevraagd betast in het fandorp waar ze de wedstrijd hadden gevolgd. “Geloof me, het onderscheid tussen een accidentele aanraking en een hand onder je rok die in je bil knijpt, voel je meteen”, schrijft ze. Ze was verbolgen en deed geen melding bij de politie maar – “gefrustreerd” – op Twitter. Achteraf had ze dat beter anders gedaan, leerde ze. Alice kwam in de pers en de reacties waren “genadeloos”.

“Mensen die mij niet kenden schreven dat ik een achterlijke, aandachtsgeile mannenhater was, een marginale trut, een wicht. Ze zeiden dat ik overdreef, dat ik erom gevraagd had, dat ik moest oprotten, dat ik moest stoppen met wenen en dat ik alles verzonnen had.” Het raakte Alice Elliott, méér dan ze had verwacht. Ze stelde zichzelf in vraag: “Misschien was ik echt aan het overdrijven?”

Kavanaugh
De studente antropologie en sociologie uit Deurne sprak er ook over met andere slachtoffers van ongewenst seksueel gedrag. Ze werden allemaal nog eens een tweede keer slachtoffer, van victim blaming, het doorschuiven van de schuld van de dader naar het slachtoffer. Dat blijkt diepgeworteld in onze maatschappij te zitten. Recent nog overkwam het professor Christine Blasey Ford, die getuigde hoe Brett Kavanaugh haar aanrandde en die daarna door de president van de VS gewoon belachelijk gemaakt werd voor de hele wereld. En Kavanaugh kreeg gewoon zijn benoeming.

Alice laat in haar open brief ook andere slachtoffers aan het woord. Zoals Noa (22), die drie jaar na een opiniestuk over haar aanranding nog altijd te horen krijgt dat ze het wel zal hebben uitgelokt. “Zelfs mijn mama zei dat het mijn eigen schuld was, omdat ik altijd zo vriendelijk ben tegen iedereen”, zegt dan weer Jennifer (17). Zij werd aangerand door een uitwisselingsstudent. Ook Jennifers vriendin reageerde ongepast, iets wat Ana (39) eveneens meemaakte, toen ze een vriend vertelde dat haar baas haar herhaaldelijk had aangerand: “Leuk, hoeveel extra gaat je baas je nu betalen?” Merel (21) kreeg op haar beurt te horen dat ze haar ex “had opgegeild”, wat tot de verkrachting zou hebben geleid.

Niemand lokt verkrachting uit
“Slachtoffers van seksueel misbruik leggen de schuld ook vaak bij zichzelf. Ze schamen zich, en verwijten zichzelf dat ze niet duidelijk genoeg waren, dat ze te veel gedronken hadden of dat ze te uitdagend gekleed waren”, schrijft Alice nog. Ze beseffen ook dat ze lang niet altijd serieus genomen worden. Maar “wat je ook draagt of doet, een aanranding of verkrachting uitlokken of erom vragen, doet niemand”, stelt Ellis (25), die slachtoffer werd van groepsaanranding en verkrachting, duidelijk.

“Zwijg gewoon als je iemand die met haar of zijn verhaal naar buiten komt niet wil geloven of steunen”, roept Alice Elliott op. “Seksuele intimidatie en geweld moeten stoppen.” Ze besluit: “We mogen slachtoffers niet ontmoedigen om hun verhaal te doen, bijvoorbeeld door hen uit te lachen of uit te schelden. En zoals Lena (19) het verwoordde: ‘Zonder commentaar is het al pijnlijk genoeg’.”

Bron: hln.be

[MarkModerator]

Iva Bicanic geeft uitleg over Victim Blaming

Zwijgen
Het is best zeldzaam als iemand je uit zichzelf toevertrouwt dat zij of hij te maken heeft gehad met seksueel geweld. De meeste mensen die seksueel misbruikt zijn, stoppen namelijk hun herinneringen weg en delen hun verhaal niet uit angst, schuld en schaamte. Ze zijn vaak bang dat de omgeving hen anders gaat behandelen, waardoor relaties of vriendschappen veranderen. Mensen hebben behoefte aan erkenning voor wat ze doorstaan hebben, maar willen niet gezien worden als zielig slachtoffer.

Moeten slachtoffers vertellen?
In de #metoo periode leek het alsof iedereen met zijn of haar ervaringen naar buiten moest komen, en alsof slachtoffers die durven te praten sterker of moediger zijn dan mensen die er niks over zeggen. Maar uit onderzoek blijkt dat het niet per se beter gaat met mensen die openlijk verteld hebben over het misbruik vergeleken met mensen die zwijgen. Vertellen kan helpend zijn, als je een steunende reactie krijgt van je omgeving. Maar als je na een onthulling de schuld in de schoenen geschoven krijgt (victim blaming) of niet geloofd wordt of andere negatieve reacties krijgt, dan kan dat juist schadelijk zijn voor het slachtoffer. Dat is bijvoorbeeld het geval als de ‘ontvanger’ van de boodschap helemaal niks zegt, wegkijkt of snel van onderwerp verandert om het gesprek te ontlopen.

Ik geloof je
De grootste behoefte na een onthulling is steun en geloofd worden. Laat daarom als ontvanger weten dat je het naar vindt voor de ander, zie het delen als een uiting van vertrouwen en vraag wat je voor de persoon kunt doen of betekenen. Jouw reactie voorspelt in belangrijke mate hoe iemand herstelt van ervaringen met seksueel misbruik. In het geval van psychische klachten als gevolg van de traumatische ervaringen, kun je helpen bij het zoeken naar traumabehandeling zoals EMDR of cognitieve gedragstherapie. Bij lichamelijke klachten kan de huisarts het beste worden ingeschakeld. In geval van acuut seksueel geweld, korter dan één week geleden, dan kan het Centrum Seksueel Geweld worden gebeld. Daar werkt de politie samen met verpleegkundigen, artsen en psychologen om sporen veilig te stellen en acute medische en psychologische zorg te geven. Ook als iemand geen contact wenst met politie, is het Centrum Seksueel Geweld de aangewezen plek voor slachtoffers van een recente aanranding of verkrachting. Via het gratis nummer 0800-0188 word je verwezen naar één van de 16 locaties verspreid over het land.

Zelf vragen
Sommige mensen vinden het ‘not done’ om rechtstreeks te vragen naar negatieve, seksuele ervaringen. Persoonlijk denk ik dat het OK is als mensen binnen een vriendschap of een relatie elkaar bevragen over ervaringen met seksueel geweld. Na #metoo kan niemand er meer omheen dat seksueel geweld bestaat. Maar je mag natuurlijk altijd nee antwoorden op de vraag, ook als het eigenlijk ja is. Iedereen heeft tenslotte recht op een geheim. Maar als je de vraagt stelt, wees dan oprecht bereid om te geven wat iemand zelf nodig heeft en om niet te oordelen. Want slachtoffers veroordelen zichzelf al meer dan goed voor ze is.

Bron: centrumseksueelgeweld.nl

[MarkModerator]

Waarom slachtoffers vaak zo lang stil blijven over hun #MeToo-ervaring (Dus: #WhyIdidntreport)

We spraken klinisch psycholoog Iva Bicanic over wat #MeToo met slachtoffers doet en vroegen haar hoe het komt dat het soms jaren duurt voor zij hun verhaal doen. “De reacties van anderen, nadat slachtoffers van seksueel geweld of seksuele intimidatie hun verhaal vertellen, zijn eigenlijk nog schadelijker dan het misbruik zelf.”

“Schuld en schaamte”, zegt klinisch psycholoog Iva Bicanic. “Dat is de ongewenste erfenis van seksueel misbruik.” Bicanic is landelijk hoofd van het Centrum Seksueel Geweld en werkt al vijfentwintig jaar als trauma-expert op dat gebied. Ze ziet dat die schuld en schaamte maken dat slachtoffers jarenlang zwijgen. Als je een inbraak of overval meemaakt, dan vertel je dat aan anderen, legt ze uit. Zoiets kan iedereen overkomen. “Maar als iemand je lichaam inbreekt of je aanrandt, dan durf je dat niet goed. De meeste slachtoffers voelen zich overvallen: ‘Huh, wat is er gebeurd?’ Daarna douchen ze heel lang en kruipen onder een dekbed om het maar te vergeten. Een recept voor PTSS: een langdurig onverwerkt trauma.”

Als de dader onbekend is – denk aan de man in de bosjes – is de kans groot dat het slachtoffer wel naar hulpverlening of politie stapt. Ook krijgen slachtoffers van een zogenaamde stranger rape vaker steun uit hun omgeving. Is de pleger een bekende, dan zwijgt het slachtoffer vaker, en zoekt hij of zij de schuld bij zichzelf: “Heb ik een aanleiding gegeven? Heb ik te vriendelijk gelachen, of ben ik te lang blijven hangen? Had ik dit kunnen voorkomen? Schaamte voor hun ‘falen’ en de angst voor de afwijzing die daarbij hoort, maakt dat ze het liever niet aan de grote klok hangen. ‘Wat zullen mensen denken als ze weten dat ik bij hem in huis was?’ Zeker als het slachtoffer deel uitmaakt van een soort cultuur waarbinnen iedereen elkaar een hand boven het hoofd houdt, voelt hij of zij zich heel alleen.”

“Het gaat heel geraffineerd, zegt Bicanic over de misbruikdynamiek. “Vaak zie je dat daders het niet bij een persoon laten in hun leven. Ze raken er getraind in de ander te manipuleren. Met mooie woorden en beloften strooit de pleger zand in je ogen, en als je in die val bent gelokt, is er vaak geen weg terug. Dan heeft hij je het gevoel gegeven dat jij ook mee hebt gedaan, en dus mede schuldig bent. Want hé: jij ging toch met hem mee naar huis? Je vond het toch fijn dat hij zei dat je mooi was? Bovendien: “Bij een bekende dader zit er meestal ook iets positiefs in de relatie. Een vertrouwensband, bijvoorbeeld, of dat het slachtoffer iets van hem kan leren.” Als het slachtoffer dan aangifte doet, of een ander vertelt van het misbruik, kan dat door die afhankelijkheidsrelatie voelen als verraad. “En de dader kan zijn slachtoffer onder een verwarrende psychische druk te zetten: aangifte doen of erover vertellen betekent dat ze elkaar nooit meer zullen zien. En dat betekent ook het verlies van al het goede van de relatie. Maar de meest gebruikte methode van de bekende daders is het simpele, verbale dreigen, zegt Bicanic. Je kent het wel: “Als jij je mond open doet, weet ik je te vinden.”

In onze reportage over de seksuele intimidaties van dirigent Leusink, vertelt een van de geïnterviewden dat ze bevroor, toen hij haar betastte, bij hem thuis op de bank. Ze duwde hem niet weg, zei geen nee, maar verstijfde. Volgens Bicanic doet zeventig procent van de slachtoffers van seksueel geweld en seksuele intimidatie niets, of werkt mee. “Het plotselinge karakter van de gebeurtenis maakt dat mensen flabbergasted zijn en letterlijk verlammen van angst”, legt ze uit. “Het is een automatische respons van je lichaam.” Tonic Immobility, heet dit. Een overlevingsstrategie van het lichaam, waardoor het voelt alsof je spieren verlamd zijn. Je kunt niets anders dan het ondergaan, en bent niet in staat te zeggen “He, eikel: houd op!” Bicanic: “Als het achter de rug is, slaan deze mensen zichzelf voor de kop: ‘Waarom heb ik niets gedaan? Waarom kwam ik niet in actie? Dit heet hindsight bias. De kwelling van schuld wordt veroorzaakt doordat we met onze kennis over de uitkomst van de gebeurtenis de herinnering aan wat we ervoor wisten, gaan kleuren. Hierdoor geloven we ten onrechte dat onvoorziene uitkomsten te voorzien en dus te voorkomen waren.”

Verlammen of meewerken, beiden zijn automatische overlevingsreacties. “Het idee daarachter is: liever aangerand of verkracht dan dood. Je probeert de dader te vriend te houden. Je wilt hem niet boos maken, want je denkt: ik moet hieruit zien te komen, levend. Want wat kan-ie nog meer doen?”
Hoewel het vaak zo lijkt door films, benadrukt Bicanic, is nee zeggen of je fysiek verzetten als iemand een grens overgaat, dus niet vanzelfsprekend.
Als slachtoffers maanden, of zelfs jaren na het misbruik hun verhaal vertellen, roept er altijd wel iemand dat het lange wachten ze ongeloofwaardig maakt. “Dus je komt er nu mee? Was het al die jaren niet erg voor je, dan? Je zegt het zeker nu omdat je carrière even niet zo lekker loopt.” Als het gaat om een situatie waarin het slachtoffer niet direct in verzet kwam, zijn er zelfs mensen die van het slachtoffer een medeplichtige maken in hun commentaren. “Wat deed je daar dan? Waarom zei je geen nee? Als je met hem mee naar huis gaat in zo’n kort rokje, dan geef je zelf verkeerde signalen af.” De reacties van anderen, nadat slachtoffers van seksueel geweld of seksuele intimidatie hun verhaal vertellen, zijn eigenlijk nog schadelijker dan het misbruik zelf, zegt Bicanic. Het gaat om victim blaming. Waarom doen ze dat toch: het slachtoffer de schuld geven? “Over het algemeen vinden mensen seksueel geweld een ongemakkelijke realiteit”, legt Bicanic uit. “We willen gewoon niet geloven dat er docenten en trainers zijn die hun pupillen misbruiken. Zoiets vinden wij niet fijn om te weten, maar het is nou eenmaal waar. Om hun eigen schijnveiligheid intact te houden, praten mensen zichzelf aan dat het slachtoffer ‘dan wel een labiel type zal zijn’, of dat ‘ze erom gevraagd heeft’.” Want, stel je voor dat dat niet zo is: dan zou het iedereen kunnen overkomen.

Bicanic roept slachtoffers op hun verhaal te doen, ondanks de twijfels over schuld en het gevoel van schaamte. Alleen al omdat het verhaal van de een, de ander kan helpen bij het verwerken van eigen nare ervaringen: “Sommige slachtoffers denken: ik was de enige. Dan horen ze er nog zes, en dan gaat het schuiven in je hoofd. Kom ermee naar buiten. Er is een Centrum Seksueel Geweld in zestien plaatsen in Nederland, met een telefoonnummer dat 24/7 bereikbaar is. Zeker als het misbruik hooguit een week eerder plaatsvond, kan het centrum helpen. Die week is superbelangrijk: dan kun je nog sporen van de pleger veiligstellen, medische zorg verlenen aan het slachtoffer om besmetting van soa’s tevoorkomen.”

“Het is een ongemakkelijke realiteit, maar onbestaanbaar waar: iedereen kan slachtoffer van seksueel geweld worden. Gebeurt het? Meteen handelen: #belsnel: 0800 0188.”

Bron: npo3.nl/brandpuntplus >>

[MarkModerator]

JE VRIENDIN STAAT NAAKT OP HET SCHOOLPLEIN

Esmaralda de Haan is Julia-begeleider bij Qpido. In dit artikel vertelt zij over victim blaming. Mensen die slachtoffer zijn worden door de omgeving veroordeeld voor wat hen overkomen is.
Victim blaming. Blaming the victim. Of gewoon op z’n Hollands; het slachtoffer de schuld in zijn schoenen schuiven. Overal hoor ik het, elke dag weer.

• “Had ze maar geen naaktfoto moeten sturen.”
• “Had hij maar niet als laatst in de kleedkamer moeten blijven.”
• “Ze had gewoon om hulp moeten schreeuwen.”
• “Hij had zich ook niet zo verwijfd moeten gedragen.”
• “Dat rokje was ook gewoon te kort, zo vraag je er ook om.”

Elke keer dat de slachtoffer de schuld krijgt van wat diegene overkomen is, is het een keuze tegen het slachtoffer. Slachtoffers van sexting, aanranding, verkrachting en mishandeling hebben behoefte aan steun en support. Aan een knuffel, liefde en troostende woorden.

Aan de meisjes die ik spreek, vraag ik wat ze zouden doen als hun vriendin naakt op het schoolplein zou staan, haar kleren afgepakt door de jongen die ze al zo leuk vindt. Over hun manier van reageren zijn ze het eens; ze zouden het opnemen voor hun vriendin, de jongen een hoek geven en haar snel hun jas geven en mee naar binnen nemen. Ze zouden hun vriendin steunen. Ik vraag me dan af; zouden we dit niet allemaal moeten doen? Altijd? Voor elk slachtoffer van wat dan ook?

Door mijn werk weet ik één ding heel zeker; de allerbeste victim blamers zijn de victims zelf. Elk verwijt, elk woord van vernedering wat de buitenwereld over ze spreekt, hebben de slachtoffers allang over ze gedacht. En waarschijnlijk nog harder en meer veroordelend dan de buitenstaanders zouden kunnen. Laten we dat ons allemaal realiseren. Slachtoffer zijn is niet makkelijk, je voelt je schuldig, je schaamt je, je maakt jezelf verwijten. Je hebt pijn, lichamelijk en geestelijk. De mensen die je zouden moeten steunen, zijn er niet voor je. Ze maken dat je je nog schuldiger voelt.

En als we dan toch iemand willen veroordelen, veroordeel dan degene die er verantwoordelijk voor is dat er slachtoffers zijn. Degene die de foto doorstuurt, degene die de jongen of het meisje verkracht, degene die de homoseksuele jongen in elkaar slaat, degene die het meisje in het korte rokje betast heeft, de moordenaar. Zij zijn fout, zij hebben een ander beschadigd. Veroordeel hen en wees lief voor de slachtoffers.

Esmaralda de Haan

Bron: qpido.nl

[LukaModerator]

Eigen schuld, dikke bult? 

Slachtoffers van een misdrijf krijgen regelmatig de vraag wat hún eigen aandeel was in wat hun is overkomen.
En dat terwijl victim blaming – zoals het heet – vaak schadelijker is dan het misdrijf zelf.

‘Nou, nou, wat zielig zeg.’ ‘Ze kon ook gewoon ‘nee’ zeggen.’ ‘Wat is er mis met naakt?’ Als blogger en vlogger Cynthia Schulz tijdens een vroege ochtendwandeling wordt lastiggevallen door een man die haar zijn penis wil laten zien, schrijft ze daar later een blog over. Waarna op online platformen allerlei mensen over haar heen vallen. “Ik besloot mijn verhaal te delen”, schrijft ze in een blog op cynthia.nl. “Als je dan reacties krijgt dat je je aanstelt, dat je het doet voor de aandacht, dat het je eigen schuld is, dan raakt dat heel diep.”

Lees dit artikel uit de Libelle verder >>

[LukaModerator]

Slachtoffers bekritiseerd om contact met Kaj van der Ree: ‘Dat is victim blaming’

Slachtoffers van Kaj van der Ree krijgen veel kritiek op sociale media. Zij zouden wel erg naïef zijn geweest in hun contacten met de populaire YouTuber, die hen op nogal dwingende toon uit de kleren praatte. “Een duidelijk geval van victim blaming.”

Van der Ree zou in chatgesprekken naaktfoto’s hebben uitgewisseld met meisjes die toen 13, 14 en 15 jaar oud waren. Gisteravond deden twee slachtoffers (deels anoniem) hun verhaal in RTL Boulevard. “Ik ben me best wel smerig gaan voelen in mijn eigen lichaam. Ik voel me misbruikt”, vertelde een van hen.

Machtsverschil
De reacties die vervolgens binnenkwamen op onze Facebookpagina waren niet van de lucht. Veel mensen vragen zich af waarom de slachtoffers zo lang hebben gewacht om hun verhaal te doen. Anderen noemen de meisjes dom, of wijzen erop dat ze Van der Ree gewoon hadden kunnen blokkeren.

Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, zegt psycholoog Iva Bicanic. “Bij seksueel misbruik is altijd sprake van een machtsverschil. De ander is groter, sterker, rijker, machtiger, slimmer of bekender. Er is altijd een verschil. Daar wordt gebruik van gemaakt.”

Dat jonge meiden via sociale media de zwartepiet krijgen toegespeeld, noemt Bicanic ‘victim blaming’. “En dat is een enorm probleem in seksueel misbruik. Victim blaming kan zelfs nog schadelijker zijn dan de gebeurtenis zelf. Veel slachtoffers van seksueel misbruik lopen vast om de reactie van hun omgeving. Ze voelen zich al rot over wat er gebeurd is, ze denken: ik ben stom geweest. Daarin worden ze vervolgens bevestigd. Met victim blaming zadelen we mensen op met extra schuldgevoelens.”

Eigen schuld
“Het bekendste voorbeeld van victim blaming is het cliché over het korte rokje. ‘Als je zo ‘s avonds over straat gaat, vraag je om problemen'”, zegt expert seksueel geweld Willy van Berlo van kenniscentrum seksualiteit Rutgers. Een van de vervelendste gevolgen is dat slachtoffers daadwerkelijk kunnen gaan denken dat het aan hen lag. “Misschien had ik toch niet zo ‘s avonds over straat moeten lopen. Misschien had ik die foto niet moeten sturen. Daardoor kunnen ze zich gaan schamen en voelen ze zich nog slechter.”

Maar waarom vinden we het dan blijkbaar nodig om via sociale media de schuld in de schoenen te schuiven bij de slachtoffers? “We vinden het heel moeilijk te geloven dat seksueel misbruik bestaat”, zegt psycholoog Bicanic. “Via victim blaming zeggen we tegen onszelf: ik zou nooit in zo’n situatie terechtkomen. Maar weet je wat? We zijn allemaal wel eens in een situatie terechtgekomen die achteraf vervelend had kunnen aflopen.”

Verdedigingsmechanisme
“Je creëert een afstand tot het probleem”, zegt ook Van Berlo. “Het is een verdedigingsmechanisme. Als een ander iets ergs overkomt, is dit een manier om tegen jezelf te zeggen: zo stom zou ik nooit zijn. Mij overkomt dat niet.”

De verantwoordelijkheid ligt te allen tijde bij de dader, zegt Van Berlo. “Niet bij de meiden. Hij had als volwassen man kunnen weten dat hij fout zat. En zelfs al waren die meiden ouder geweest, dan nog ligt de verantwoordelijkheid bij de dader.”

Domme fouten
Van der Ree gaf zaterdag in een verklaring toe dat hij ‘domme fouten’ had gemaakt en bood zijn excuses aan.

In RTL Boulevard werd vrijdagavond geciteerd uit een chatgesprek dat Van der Ree in 2016 voerde met een 15-jarige fan.

Kaj: Hoe oud ben je nu dan >

< Meisje: 15, in april 16

Kaj: Jezus Kaj: Klein kind (…)

Kaj: Je bent het kleine zusje die ik nooit hebt gehad 😀

Vier maanden later:
Kaj: NU FOTO
Kaj: ZONDER BH VERDOMME

Meisje: oH Kaj: Ja ><
Meisje: verdomme

Kaj: Verleg je grenzen, do it, je krijgt wat leuks voor terug

Meisje: dUNNO IF I WANT 2 (weet niet of ik dat wil, red.)

Kaj: U should want to babe >< (zou je wel moeten willen, red.)
Kaj: JE VIND DIT TOCH LEUK OF NIET
Kaj: DENK NIET ZOVEEL NA
Kaj: En ik ben gewoon te vertrouwen, ook super chill
Kaj: No bra (zonder bh, red.)
Kaj: Weet ik vanavond waar ik moet richten 😘

Bron: RTL Nieuws >>

[MarkModerator]

WAAROM WE SLACHTOFFERS GRAAG DE SCHULD GEVEN

In elkaar geslagen? Vast agressie uitgelokt. Lastiggevallen? Niet vreemd met zo’n kort rokje. Slachtoffers krijgen vaak de schuld van wat hen wordt aangedaan, en zijn geneigd de oorzaak bij zichzelf te zoeken. Waar komt onze behoefte aan victim blaming vandaan?

Yasmine Pierards (23) had beter moeten opletten wie ze in haar huis liet, zegt ene Nicolas op Facebook. Ze was vast aan het flirten en drinken, denkt Richard. Ze is zelf ook niet op haar mondje gevallen, zegt een andere Facebookgebruiker. Ze is arrogant, vindt iemand. En als ze geen feestje had gegeven, merkt ene Cedric op, was dit allemaal niet gebeurd.

Dit is een greep uit de reacties die verschenen nadat de Vlaamse realityster Yasmine Pierards bekendmaakte dat ze zwaar mishandeld is. Op Instagram schreef ze eerder deze maand dat ze na een feestje bij haar thuis in elkaar is geslagen door een man die niet weg wilde gaan. Ze hield er een blauw oog en gebroken neus aan over en lag twee dagen in het ziekenhuis. Foto’s en filmpjes tonen haar beurse gezicht en appartement vol bloedsporen.
Al snel werd de gebeurtenis opgepikt door Belgische en Nederlandse media en reageerden honderden mensen op Facebook en andere platforms. Velen wensten de realityster sterkte toe, maar tientallen anderen vonden dat Pierards de mishandeling op een of andere manier over zich af had geroepen.

VICTIM BLAMING
Een sterk staaltje victim blaming – in het Nederlands slachtofferbeschuldiging. Hierbij krijgt het slachtoffer zelf de schuld van een misdrijf of andere nare gebeurtenis die hem of haar is overkomen. De term wordt het vaakst gebruikt bij (seksueel) geweld, maar ook slachtoffers van ziekten (‘ze eet vast te veel’) en ongelukken (‘waarom rijdt hij dan ook ’s nachts?’) vallen regelmatig ten prooi aan het fenomeen.

WE ZIJN GENEIGD TE GELOVEN DAT DE WERELD EEN RECHTVAARDIGE PLEK IS, EN IEDEREEN KRIJGT WAT HIJ VERDIENT

Er bestaan eindeloos veel voorbeelden van victim blaming. Van het verkrachte meisje uit Ierland wiens ondergoed in de rechtszaal werd gebruikt als bewijs dat ze zelf uit was op seks, tot de in 2018 omgekomen Orlando Boldewijn uit Rotterdam, die volgens sommigen niet via een datingapp had moeten afspreken met een onbekende man.
Blijkbaar zijn we geneigd het slachtoffer van een traumatische gebeurtenis de schuld in de schoenen te schuiven. De vraag is: waarom?

DE MECHANISMEN ACHTER VICTIM BLAMING
Een terugkerend concept bij wetenschappelijk onderzoek naar victim blaming is ‘Belief in a Just World’ van de Amerikaanse sociaal-psycholoog Melvin Lerner. Volgens Lerner zijn mensen geneigd te geloven dat de wereld een rechtvaardige plek is, waar alles om een reden gebeurt en iedereen krijgt wat hij verdient. Als iemand iets traumatisch overkomt, vraagt men zich in lijn met deze gedachte af wat diegene heeft gedaan om dat te veroorzaken.

DE VERKLARING VAN MISHANDELING WORDT GEZOCHT IN HET GEDRAG VAN HET SLACHTOFFER

In plaats van de dader te betichten van kwade wil (wat zou indruisen tegen het idee van een rechtvaardige wereld), wordt de verklaring gezocht in het gedrag van het slachtoffer. We schrijven negatieve eigenschappen aan die persoon toe (‘Ze is arrogant’) of geven het slachtoffer rechtstreeks de schuld van wat er is gebeurd (‘Ze had beter moeten opletten wie ze in haar huis liet’).

De aan de University of Massachusetts verbonden sociaal-psycholoog Ronnie Janoff-Bulman schrijft in een mail dat victim blaming ook een soort beschermingsmechanisme is. “Mensen zoeken naar manieren om het slachtoffer de schuld te geven omdat ze daardoor kunnen geloven dat zulke extreem negatieve gebeurtenissen henzelf niet kunnen overkomen.” Dit geeft een gevoel van controle: zolang je zelf niets doet om ongeluk over je af te roepen, zal jou niets gebeuren.

Victim blaming na seksueel geweld in Nederland
Hoe vaak victim blaming precies voorkomt, is moeilijk te zeggen. Onderzoek van kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers en kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis Atria laat in elk geval zien dat slachtofferbeschuldiging bij seksueel geweld tegen vrouwen vaak aan de orde is.

Uit een enquête die afgelopen juni is gepubliceerd, blijkt dat 11 procent van de Nederlandse jonge mannen (15 tot 30 jaar) vindt dat een vrouw die ’s avonds alleen over straat loopt, erom vraagt aangerand of verkracht te worden. 15 procent van hen vindt bovendien dat als een vrouw ‘sexy kleding’ draagt, het haar eigen schuld is als ze wordt aangerand of verkracht. Bij jonge vrouwen liggen deze percentages op 4 en 7 procent.

Een enquête van de Belgische tak van Amnesty International onder Belgen van 15 tot en met 75 jaar laat zien dat van hen zelfs 19 procent vindt dat slachtoffers van seksueel geweld deels verantwoordelijk zijn als ze ‘sexy kledij’ aanhadden. In dat onderzoek zijn respondenten niet uitgesplitst op geslacht.

Victim blaming gebeurt niet alleen door buitenstaanders, maar ook door de slachtoffers zelf, benadrukt Janoff-Bulman. En zij doen het om dezelfde reden: uit zelfbescherming en voor een gevoel van veiligheid. “Self blaming is een manier om je gevoel van kwetsbaarheid te minimaliseren.”
Veel slachtoffers vragen zich af wat eraan heeft bijgedragen dat zij zijn aangevallen, verkracht of een ongeluk hebben gehad. Door zich voor te nemen niet meer alleen door een bos te fietsen, met onbekenden af te spreken of in het donker auto te rijden, krijgen ze weer een gevoel van controle. Ook in een (inmiddels niet meer zichtbare) Instagramstory van Yasmine Pierards was zelfverwijt terug te lezen: ze zei dat ze “dom en naïef” was geweest en “niet zomaar iedereen moest vertrouwen”.

WIE DOET HET?
Na het nieuws over Pierards’ mishandeling werden ook talloze steunbetuigingen geplaatst. Wat maakt dat sommigen wel en anderen niet aan slachtofferbeschuldiging doen? Die vraag probeerde psycholoog Laura Niemi van de Amerikaanse Cornell University in 2016 te beantwoorden. Ze ontdekte dat er een verband bestaat tussen victim blaming en onze morele waarden.

Volgens de moral foundations theory van de Amerikaan Jonathan Haidt kunnen morele waarden in twee groepen worden onderverdeeld. De eerste groep zijn de zogenoemde individualiserende waarden. Mensen die deze aanhangen zijn erop uit de rechten en veiligheid van het individu beschermen. Zij hechten veel waarde aan zorg voor anderen en streven naar veiligheid voor iedereen.

De tweede groep morele waarden zijn de bindende waarden. Voorstanders daarvan focussen meer op het belang van de groep/gemeenschap en onderlinge relaties tussen mensen. Voor deze mensen zijn eerbied voor autoriteit, loyaliteit en ‘zuiverheid’ belangrijk. Dit zijn de waarden die zij willen beschermen – ook als dat in sommige gevallen ten koste gaat van een individu. Een extreem voorbeeld hiervan is eerwraak.

DOOR VICTIM BLAMING WORDT EEN SLACHTOFFER NA EEN MISDRIJF OF NARE GEBEURTENIS NÓG EEN KEER BENADEELD

Uit het onderzoek van Niemi blijkt dat hoe sterker mensen bindende waarden aanhangen, hoe sneller zij geneigd zijn een slachtoffer de schuld te geven. Dit heeft er volgens de wetenschapper mogelijk mee te maken dat voorstanders van bindende waarden willen voorkomen dat groepen of relaties worden ‘gedestabiliseerd’. Dat gebeurt bijvoorbeeld als een slachtoffer niet-loyaal is richting de machthebbers (denk aan de Amerikaanse Christine Blasey Ford die de voor het supreme court genomineerde rechter Brett Kavanaugh van seksueel misbruik beschuldigde) of zich zogenaamd onzuiver gedraagt (door drank en drugs te gebruiken of vrije seks te hebben).

Dat maakte Pierards een makkelijk doelwit voor victim blaming. De realityster is bekend van programma’s als Temptation Island en Ex on the Beach waar ze openlijk drinkt, seksueel actief is en ruzie maakt. Daarmee schopt ze tegen de nog altijd bestaande maatschappelijke norm dat vrouwen zich kuis horen te gedragen.

En wie zijn die aanhangers van bindende waarden? Haidt en Niemi toonden in eerdere onderzoeken een verband aan met conservatieve en religieuze mensen, en linkten individualiserende waarden aan vrouwen (vanwege het verband tussen zorgende waarden en vrouwen, dat ze ook vonden) en progressief denkenden. Niemi benadrukt dat dit niet betekent dat progressieven nooit bindende waarden hebben en nooit zullen victim blamen – hetzelfde geldt andersom.

GEVOLGEN
‘Eigen schuld, dikke bult’ is gemakkelijk gedacht als we zien dat iemand iets ergs is overkomen. Maar die gedachte is zelf verre van onschuldig, stelt Willy van Berlo van kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers. Zij noemt victim blaming een vorm van ‘secundaire victimisatie’, waarbij het slachtoffer na een misdrijf of nare gebeurtenis nóg een keer wordt benadeeld.

VICTIM BLAMING KAN ERTOE LEIDEN DAT SLACHTOFFERS ZICH EEN VOLGENDE KEER NIET DURVEN UIT SPREKEN

“Slachtoffers van (seksueel) geweld hebben vaak last van gevoelens van schaamte en schuld, die door victim blaming kunnen worden versterkt”, zegt zij. Dit kan leiden tot angst en depressiviteit. Ook kan de verwerking van het trauma door slachtofferbeschuldiging langer duren. In Libelle vertelt psycholoog Iva Bicanic dat ze in haar praktijk ziet dat slachtoffers van seksueel misbruik vaak meer last hebben van de reactie van anderen dan van de gebeurtenis zelf.

Ook kan victim blaming ertoe leiden dat slachtoffers zich een volgende keer niet durven uit te spreken, zegt de Amerikaanse psychiater Anju Hurria tegen U.S. News & World Report. “Het vermindert de kans dat mensen in de toekomst melding maken van misbruik, uit angst dat ze niet worden geloofd of negatieve feedback krijgen.”

Wat voor invloed de beschuldigende opmerkingen op Yasmine Pierards hebben, is (nog) niet te zeggen. De realityster heeft aangegeven dat ze zich voorlopig terugtrekt uit het openbare leven zodat ze mentaal kan herstellen en reageert niet op persvragen. De woorden in haar laatste post laten zien dat haar geloof in de just world in elk geval niet verdwenen is. Over haar belager schrijft ze: “karma will get him.”

Bron: oneworld.nl

[MarkModerator]

Of het nu moord of seksueel geweld is, het is nooit de schuld van het slachtoffer.

 

[LukaModerator]

VICTIM BLAMING: “IK WERD SEKSUEEL MISBRUIKT, MAAR MENSEN GAVEN MIJ DE SCHULD”

Besef, in 2020 is het voor sommige mensen nog steeds normaal om slachtoffers van seksueel, fysiek of online geweld als schuldige aan te wijzen. Ongegronde verwijten naar het slachtoffer, zoals ‘Dan had diegene zich maar niet zo uitdagend moeten kleden’ of ‘Je bent echt dom als je zo laat nog alleen over straat loopt’, komen vaak voor. Dit fenomeen heet ‘victim blaming’ en gebeurt veel op social media. Maar ook vrienden en familieleden van het slachtoffer kunnen zich er schuldig aan maken.

FunX sprak met Loïs (24) en Cece (22). Zij kregen beiden te maken met victim blaming en vertelden hoe pijnlijk het was om dit zelf mee te maken. Nog iedere dag worden zij achtervolgd door het verleden en strijden zij om meer bewustzijn te creëren door hun verhaal te delen. Daarnaast sprak FunX met Jamila Mejdoubi van Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. Zij vertelt onder andere hoe victim blaming schadelijk kan zijn voor een slachtoffer. Ook vertelt Jamila hoe Atria in samenwerking met Rutgers, kenniscentrum voor seksualiteit, meer bewustzijn onder jongeren wil creëren over dit fenomeen met de campagne #ZegErWatVan.

“Het voelt alsof je je moet verdedigen voor wat jou is aangedaan, terwijl dat het laatste is waar je aan wil denken.”

Loïs (24)

MISBRUIK GEMAAKT VAN DE SITUATIE
Iemand die zelf met victim blaming te maken heeft gehad, is de 24-jarige Loïs. Zij deelt haar verhaal openhartig: “Ik had een relatie met een jongen en hij was sinds twee maanden vermist. In die tijd bood een vriend aan om met me af te spreken ter afleiding, zodat ik niet zo erg in de sleur zou zitten. Ik heb toen bij hem thuis afgesproken en daar heeft hij misbruik gemaakt van de situatie.”

‘NIET HOE SEKS HOORT TE GAAN’
Loïs vertelde eerst alleen tegen een vriendin wat er was gebeurd. “Ik had nooit eerder gesprekken gehad over seks, dus voor mij was het überhaupt nieuw. Ik dacht dat de eerste keer nooit leuk zou zijn.” Maar haar vriendin wees haar erop dat dit niet is hoe seks normaal gesproken hoort te gaan. “Ze zei dat als men het heeft over ‘pijn tijdens de eerste keer’ dit niet is wat er wordt bedoeld.”

Toen Loïs eenmaal doorhad dat wat haar was overkomen niet oké was, ging ze meer informatie over verkrachting opzoeken. “Maar ik kon er helemaal niks over vinden.” Uiteindelijk deelde ze haar verhaal op haar Twitter. “Ik kreeg veel lieve, begripvolle reacties erop. Maar toen begon het balletje te rollen en wisten er steeds meer mensen vanaf. Vooral kennissen, want voor mijn familie en mijn huidige partner heb ik het heel lang verzwegen.”

ONBEGRIPVOLLE REACTIES
Het waren vooral de kennissen van wie Loïs onbegripvolle reacties kreeg. “Zij deden er lacherig over en vroegen waarom ik eigenlijk bij hem was. Er waren zelfs mensen die zeiden: “Ja iedereen weet toch wel dat hij zo is. Ze vonden het raar dat ik dat niet wist.” Met zulke reacties kon Loïs nog wel omgaan: “Ik ben ook wel een soort tough cookie, ik kan goed van me afbijten”. Maar toen begonnen sommige mensen haar ook te beschuldigen dat het allemaal een leugen was. “Dat was een groep die enigszins bij hem in de buurt stond. En dat was niet één iemand, dat waren meerdere mensen. Zij hielden de hele tijd vol dat ik loog, terwijl ze wisten dat het echt waar was.”

ZELFMOORDPOGING
De beschuldigingen deden Loïs heel veel pijn: “Het voelde alsof de hele menigte mij uitkotste.” Het was zelfs zo erg, dat Loïs een poging tot zelfmoord deed. “Het voelt alsof je je moet verdedigen voor wat jou is aangedaan, terwijl dat het laatste is waar je aan wil denken.” Loïs noemt deze vorm van victim blaming een soort tweedegraads trauma. “Ik denk dat ik daar nog meer last van heb gehad dan van het incident zelf. Het heeft mijn vertrouwen in mensen beschadigd.”

–

PTSS
Loïs hield aan de gebeurtenis een posttraumatische stress-stoornis (PTSS) over. “Daardoor schrok ik heel snel als iemand mij aanraakte. Dus wanneer iemand mij plotseling van achter op mijn schouder aanraakte, dan triggerde mij dat.” Ze vindt dat het genormaliseerd zou moeten worden dat je altijd even van tevoren vraagt of je iemand mag aanraken. “Vraag eerst even of je iemand een knuffel mag geven. Dat is toch niet de moeilijkste vraag om te stellen?”

Inmiddels gaat het een stuk beter met Loïs. Tijdens haar deelname aan het programma Geraldine en de vrouwen werd ze in Kroatië behandeld voor haar PTSS. Dat is nu alweer een tijdje geleden en de zeer intensieve therapieën werpen volgens haar nu zijn vruchten af. “Ik denk dat het beter gaat dan ooit. Ik werk nu in de verslavingszorg met mannen, dus ik moet het trauma wel aan de kant zetten. Ik werk met een onvoorspelbare doelgroep. En ik durf weer serieuze relaties aan te gaan. Een jaar geleden had ik dat nooit kunnen dromen.”

BELANGRIJK OM VERHAAL TE DELEN
Loïs vindt het heel belangrijk om haar verhaal en ervaringen met anderen te delen. “Toen ik zelf op zoek ging naar mensen die hetzelfde had meegemaakt, kon ik niks vinden. Of het waren wetenschappelijke artikelen of het waren van die superschokkende Amerikaanse verhalen over vrouwen die met een busje werden gekidnapt.” Loïs had toen heel graag iemand leren kennen die hetzelfde had meegemaakt. “Ik wil nu zijn wat ik zelf toen nodig had.”

Ze merkt aan de reacties die ze via social media krijgt, dat haar deelname aan het programma iets losmaakt bij anderen. “Veel mensen herkennen zich in mijn verhaal. Ik denk omdat mijn type verhaal juist het meeste voorkomt, zeker met al die Tinderdates die verkeerd aflopen. Maar je hoort er nooit zoveel over in de media, alleen juist die hele shockerende verhalen.”

ADVIES VANUIT PERSOONLIJKE ERVARING
“Als iemand je vertelt over seksueel geweld, is het misschien logisch dat er allerlei vragen in je opkomen. Dat is prima, maar bedenk goed wat je wel en niet vraagt”, zegt Loïs. “Vraag wat iemand nodig heeft, of je iets kan betekenen. Niet ‘waarom was je daar’ en ‘wat had je aan’. Het is heel belangrijk dat je een luisterend oor biedt zonder te oordelen. Als je reageert vanuit ongeloof, dan zorgt dat er misschien voor dat iemand zijn of haar verhaal niet nog een keer gaat doen.”

Aan andere slachtoffers van seksueel geweld wil Loïs meegeven dat dit niet het einde van je wereld hoeft te betekenen. “Nu lijkt dat misschien zo, maar er zijn zoveel mensen die het hebben omgezet in hun kracht. Mij is het ook gelukt en ik wilde een jaar geleden nog een einde aan mijn leven maken. Ik denk dat als we als een soort van ‘force’ met zijn allen opstaan, we verandering en bewustwording kunnen brengen.”

VICTIM BLAMING ONDER NEDERLANDSE JONGEREN
In juni 2020 brachten Rutgers en Atria de resultaten van een enquête uit die werd afgenomen onder duizend Nederlandse jongeren tussen de 15 en 30 jaar. Daaruit blijkt dat het merendeel van de jongeren seksueel grensoverschrijdend gedrag afkeurt. Toch is er een deel dat vindt dat het in bepaalde gevallen de schuld is van het slachtoffer. Het gaat dan om situaties waarin het slachtoffer bijvoorbeeld sexy kleding droeg of alleen over straat liep.

Ook als het niet gaat om seksueel geweld, zoals bij online grensoverschrijdend gedrag, geven jongeren in bepaalde gevallen het slachtoffer de schuld. Dit gebeurt bijvoorbeeld als de naaktfoto die het slachtoffer verstuurde naar zijn of haar partner vervolgens online wordt verspreid.

SCHADELIJK VOOR SLACHTOFFER
Victim blaming kan ontzettend schadelijk zijn voor het slachtoffer. “Je zorgt ervoor dat slachtoffers opnieuw slachtoffer worden van wat hen is overkomen. Dat kan voor een slachtoffer soms nog pijnlijker zijn dan wat diegene al eerder is overkomen”, legt Jamila Mejdoubi, senior onderzoeker bij kennisinstituut Atria uit. “Ze kunnen er psychische klachten door krijgen en het is daarnaast ook oneerlijk. Persoonlijk vind ik het heel erg dat slachtoffers op een gegeven moment niet eens meer durven te praten over wat hen is overkomen. Daardoor zoeken zij misschien ook niet de hulp die zij nodig hebben.”

HOE ONSTAAT VICTIM BLAMING?
Maar waar komt victim blaming eigenlijk vandaan? En hoe kan het zo zijn dat mensen soms zo niet-steunend reageren? “Ik denk dat mensen dit soms onbewust doen en eigenlijk niet doorhebben dat ze iets schadelijks zeggen”, vertelt Jamila. “Maar er zijn ook theorieën, zoals de zogenaamde ‘just-world-theorie’, die dit gedrag proberen te verklaren. Volgens die theorie geloven mensen in een eerlijke wereld. Er wordt gedacht dat alleen mensen die slecht gedrag vertonen iets naars kan overkomen. Daarmee wil men een veilig gevoel voor zichzelf creëren. Zo van: mij overkomt zoiets niet als ik goed gedrag vertoon.”

In de maatschappij waarin we leven worden bepaalde dingen als te uitdagend gezien en daardoor vaak automatisch als iets slechts. Zo zijn er bepaalde opvattingen over hoe mannen en vrouwen zich moeten gedragen of kleden. Een goed voorbeeld is het korte rokje. Dat wordt vaak als ‘niet voorbeeldig’ gezien, waardoor sommige mensen denken: ik draag geen kort rokje en daardoor word ik geen slachtoffer van seksueel geweld. Iemand die wel een kort rokje draagt, lokt seksueel geweld volgens die theorie zelf uit, omdat het om ‘negatief gedrag’ gaat. Dat is dus een vorm van victim blaming.

ROKJESDAG
Aangezien het korte rokje een goed voorbeeld is van victim blaming, besloten Rutgers en Atria afgelopen 6 november uit te roepen tot rokjesdag. Op die dag werden zowel vrouwen als mannen opgeroepen om een foto in een rokje te delen met daarbij de boodschap: ‘Aanranding eigen schuld? Nee! Dit rokje mag nooit aanleiding zijn voor seksueel, fysiek of online geweld. Dus zie je victim blaming? #ZegErWatVan’.

CAMPAGNE #ZEGERWATVAN
De campagne #ZegErWatVan is onderdeel van de brede jongerencampagne ‘Generatie Ja… en?’. “Hiermee willen we die negatieve gendernormen proberen te veranderen, zodat mensen veel positiever denken over elkaar. Dit jaar hebben we met de campagne #ZegErWatVan gezorgd voor meer focus op het onderwerp victim blaming, aangezien het een actueel thema is.”

Een van de belangrijkste doelen van deze campagne is dat slachtoffers van verschillende geweldsvormen zich gesterkt en gesteund voelen. “Ook willen we jongeren aanmoedigen om er wat van te zeggen als zij als omstander zien dat een slachtoffer wordt geblamed”, vertelt Jamila. “We willen jongeren daarnaast ook laten nadenken over hoe zij zelf omgaan met een vriend of vriendin die hen iets heftigs onthult. Het gaat om bewustwording creëren.”

–

STEUNEN VAN SLACHTOFFER
Maar hoe kan je een slachtoffer van seksueel of online grensoverschrijdend gedrag het beste steunen? “Luisteren is vooral belangrijk. Een slachtoffer wil vooral gehoord worden en zijn of haar verhaal delen”, legt Jamila uit. “Ook is het belangrijk om het slachtoffer te vertellen dat het niet zijn of haar schuld is. Daarnaast kan je het slachtoffer helpen door samen op zoek te gaan naar hulp of instanties te benaderen, zoals het Centrum Seksueel Geweld. Vraag vooral wat die persoon zelf nodig heeft.”

BETAST DOOR MEDESTUDENT
Ook de van oorsprong Vietnamese uitwisselingsstudent Cece (22) kreeg te maken met victim blaming. Zij werd in januari 2017 in haar slaap betast door een medestudent die zij beschouwde als een vriend. Dat gebeurde in het eerste jaar van haar bacheloropleiding aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Het duurde vervolgens een hele dag voordat Cece zich realiseerde wat er de nacht daarvoor was gebeurd. De avond na de aanranding besloot Cece haar verhaal op Facebook te delen.

Uiteindelijk duurde het langer dan een jaar voordat Cece zich realiseerde wat voor impact het had op haar leven en besloot ze in de zomer van 2018 aangifte te doen bij de politie. Ook startte zij in 2019 een petitie om de vermeende aanrander van school te laten schorsen.

“Vaak wordt mij op een denigrerende manier gevraagd waarom het zo lang heeft geduurd voordat ik aangifte deed en waarom ik hier niet meteen mee naar buiten kwam. Voor mij voelt dat alsof mensen zeggen dat ik lieg. Maar er zit een heel proces achter.”

‘EIGEN SCHULD‘
Zowel Cece als haar vermeende aanrander komen beiden uit Vietnam. Per mail zou de jongen later zijn excuses hebben aangeboden. “In zijn e-mail schreef hij dat hij zijn best zou doen om te strijden tegen de verkrachtingscultuur en aanranders. Ook vertelde hij dat het hem speet dat hij zich als een beest had gedragen”, vertelt Cece.

Maar ook hun ouders kennen elkaar. Dat maakte de situatie een stuk gecompliceerder. “Na een tijdje vroeg mijn moeder me constant waarom ik niet meer met hem omging. Ze dacht dat ik Vietnamese mensen probeerde te vermijden en dat ik mijn roots begon te verwaarlozen. Uiteindelijk vertelde ik haar wat er was gebeurd nadat ik in de zomer van 2018 aangifte deed bij de politie. Het deed haar pijn, maar ze begreep niet hoe moeilijk ik het ermee had. Ze sprak heel erg met een beschuldigende toon. Ik denk dat zij door haar conservatieve Vietnamese mindset niet inzag hoe serieus deze situatie was. Volgens mijn moeder lag het waarschijnlijk aan de manier waarop ik mij kleed, hoe ik mijn haar doe of omdat ik een neuspiercing heb.”

AANGIFTE INTREKKEN
Na de zomervakantie in 2018 ging Cece op uitwisseling naar Zuid-Korea. Dat voelde voor haar als een welkome ontsnapping. Maar dat veranderde na twee weken al snel toen zij een berichtje van haar zus kreeg. “Mijn zus vertelde mij dat de ouders van die jongen mijn ouders hadden bezocht. Zij hoopten dat mijn ouders mij konden overhalen om mijn aangifte in te trekken.”

Cece dacht dat haar zus begripvoller zou zijn, maar zowel zij als haar moeder probeerden Cece ervan te overtuigen om de aangifte in te trekken. “Ze wisten allebei hoe stressvol deze situatie voor mij was. Ze realiseerden zich echter niet dat ik gestrest was omdat ik de gerechtigheid nastreefde die ik verdien. Het deed pijn om dit soort reacties te krijgen van naaste familieleden. Zij zijn degenen bij wie je troost zoekt, maar dat kreeg ik niet op de goede manier. Ik voelde mij daardoor heel eenzaam en geïsoleerd.”

–

MENTALE STRUGGLES
Gelukkig kon Cece bij goede vrienden terecht, die veel begrip toonden voor haar situatie. Toch raakte ze ook veel vrienden kwijt. “Het was een periode met veel mentale struggles. Als mensen je niet begrijpen, zet dat extra druk op je mentale gezondheid. Daarom ben ik ook wat vrienden kwijtgeraakt tijdens dit hele proces, omdat zij mij simpelweg niet begrepen.”

AANKLACHT VOOR CAMPUSVERBOD
Cece diende uiteindelijk een aanklacht in bij de universiteit tegen de medestudent die haar aangerand had. Hiermee wilde zij ervoor zorgen dat hij een campusverbod zou krijgen. De aanklacht werd door de commissie Seksuele Intimidatie, Agressie en Geweld (SIAG) van de universiteit ongegrond verklaard. De commissie beoordeelde dat er geen sprake zou zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Zo zou Cece het niet duidelijk genoeg gemaakt hebben dat zij de aanraking ongewenst vond. “Er werd me tijdens de zitting zelfs gevraagd wat ik droeg die nacht. Dat vind ik nergens op slaan. Het gaat om wederzijdse instemming. Ook vroeg de commissie om mijn relatiestatus destijds. Toen ik vertelde dat ik single was, vroegen zij mij of dat de reden was dat ik naar de huis van de jongen ging. Dat laat volgens mij ook zien dat victim blaming geïnstitutionaliseerd is.”

Dat Cece openlijk sprak over haar aanranding op social media en de pers opzocht met haar petitie, liet de SIAG-commissie ook meewegen. Cece zou volgens die commissie namelijk de beklaagde beschadigd hebben door haar publieke uitlatingen. Hoewel zij de identiteit van haar aanrander nooit publiekelijk bekendmaakte, zou het voor de Vietnamese gemeenschap en andere vrienden duidelijk zijn wie zij beschuldigde.

‘HET WAS DE OMGEKEERDE WERELD’
Doordat Cece publiekelijk over haar aanranding sprak, dreigde haar vermeende aanrander aangifte tegen haar te doen. “Hij probeerde zichzelf als slachtoffer te positioneren, omdat hij volgens hem publiekelijk aan de schandpaal werd genageld. Volgens mij deed hij dat om af te wijken van het daadwerkelijke probleem. Het was de omgekeerde wereld.”

Er zou voor Cece uiteindelijk niet genoeg bewijs zijn om een rechtszaak aan te spannen. “Dat terwijl ik zoveel bewijs heb waarin hij bekent wat hij heeft gedaan. Zijn ouders boden mijn ouders zelfs geld aan om ervoor te zorgen dat ik mijn aangifte zou intrekken. Dan denk ik: zou dat niet onderzocht moeten worden? Dat is helaas niet gebeurd.”

NIET ZO MOOI ALS HET LIJKT
Cece concludeert dat gerechtigheid en de rechtsstaat geweldige concepten zijn. Toch is het volgens haar in de realiteit niet zo mooi als het lijkt. “Het nieuwe wetsvoorstel van minister Grapperhaus laat zien hoe gebrekkig de rechtsstaat in de praktijk is op dit moment. Grapperhaus wil dat onvrijwillige seks wettelijk gezien gaat worden als verkrachting, zelfs als er geen sprake is van dwang of geweld. Daar ben ik blij mee, omdat daar nu, volgens de huidige wet, nog wel sprake van moet zijn. Dat slaat nergens op.”

“De rechtsstaat is iets dat gebouwd is vanuit het oogpunt van heteroseksuele witte mannen aan de macht. Bij dat besluitvormingsproces waren nooit vrouwen betrokken. Het gebrek aan vertegenwoordiging van vrouwen en andere groepen zal het moeilijk maken voor vrouwelijke en gemarginaliseerde stemmen om gehoord en gerespecteerd te worden in het gerechtelijk proces. De rechtsstaat is een geweldig concept, maar ik denk dat het belangrijk is dat we erkennen dat het in de praktijk gebrekkig is.”

NOG STEEDS GE-VICTIM BLAMED
Inmiddels zijn we alweer een tijdje verder, maar precies vorige week probeerde iemand Cece nog te victim blamen. Op de Facebookpagina EUR Confessions International stelde een anoniem persoon de volgende vraag: ‘Wat is er gebeurd met die valse verkrachtingszaak van twee jaar geleden? Ik herinner me veel verontwaardiging, maar uiteindelijk waren er geen gevolgen voor liegen.’

“Het is niet de eerste keer. Ik kreeg veel te maken met victim blaming op social media. Vaak kreeg ik steun van vrouwen, maar ook veel haat van mannen. Mensen beschuldigden mij van alles: dat ik loog om beroemd te worden, dat ik de rechtsstaat niet respecteerde of dat ik het zelf uitlokte vanwege de manier waarop ik mij kleed. Op social media ben ik heel open over mijn seksualiteit. Ook dat was voor sommige mensen een reden om te denken van: vind je het gek dat haar dit is overkomen? Dat ik zo open ben over mijn seksualiteit, betekent niet dat je het zomaar tegen mij mag gebruiken. En hoezo zou ik beroemd willen zijn om het feit dat ik aangerand ben? Dat slaat nergens op.”

IN STAND HOUDEN VAN VERKRACHTINGSCULTUUR
Het komt volgens Cece door dit soort negatieve en verwijtende reacties naar een slachtoffer dat de verkrachtingscultuur in stand wordt gehouden. “In de meeste gevallen maken mannen zich schuldig aan seksuele intimidatie. Door dit soort beschuldigende reacties naar slachtoffers van verkrachting ontkennen zij als het ware de verkrachtingscultuur. Op die manier verdedigen zij die cultuur in zekere zin en wordt het zo in stand gehouden.”

‘HET GAF ME VEEL KRACHT’
Aan mensen die hetzelfde hebben meegemaakt als zij, raadt Cece aan om vooral te praten met gelijkgestemde mensen. Dat hielp haar om haar nare ervaringen te verwerken.

“Gelukkig vond ik beetje bij beetje nieuwe vrienden. Persoonlijk deed het mij goed om te praten met like-minded mensen en met mensen die hetzelfde hadden meegemaakt als ik. Het was fijn dat zij naar mijn verhaal en ik naar die van hen kon luisteren zonder beschuldigd te worden. Dat gaf me veel kracht.”

HULP BIJ SEKSUEEL MISBRUIK
Ben jij slachtoffer van seksueel misbruik en heb je hulp nodig? Neem contact op met Slachtofferhulp. Zij kunnen je emotionele ondersteuning bieden of helpen bij het doen van aangifte. Ook vind je hier een community waar je met lotgenoten kunt praten.

Bron: Funx.nl >>

[Auteur]

Reacties