- Dit onderwerp bevat 30 reacties, 3 deelnemers, en is laatst geüpdatet op 25/10/2022 om 19:05 door Luka.
-
Reacties
-
Miljoenen mensen horen stemmen, ‘dat maakt je geen schizofreen’
“Je bent je leven niet waard. Je bent te dik, te dom en te groot.” Irene van der Giessen hoorde meerdere stemmen het tegen haar zeggen. Niemand anders hoorde het, alleen zij. De stemmen zaten in haar hoofd.
Vandaag start in Den Haag het Wereld Congres Stemmen Horen. Naar schatting 4 procent van de wereldbevolking heeft deze eigenschap, zegt Van der Giessen. Een eigenschap, want een ziekte of aandoening wil ze het niet noemen. “Het is zoiets als linkshandigheid.”
Fantastisch mooie stem
Psychiaters gaven vroeger meestal de diagnose schizofrenie. Tegenwoordig zijn ze minder stellig en blijft vaak onduidelijk hoe het kan dat iemand stemmen hoort. “In veel gevallen liggen er trauma’s aan ten grondslag. Ook medische problemen of forse levensvraagstukken, zoals worstelen met je geaardheid, kunnen een oorzaak zijn.”Bij Van der Giessen zijn de stemmen waarschijnlijk het gevolg van traumatische ervaringen. Ze is in het verleden mishandeld en misbruikt. Tijdens een van de traumatische gebeurtenissen dacht ze dat ze zou overlijden. Opeens was daar een fantastisch mooie stem. “Toen dacht ik: nu is het goed.”
De stem ebde weer weg, tot haar spijt.
Andere stemmen dienden zich aan. Soms met een positieve boodschap, soms negatief. Ze praatte ook wel eens terug. “‘Ga weg, hou je kop’, zei ik dan.” Hoe beter ze in haar vel zat, hoe minder ze de stemmen hoorde.
Vanuit de samenleving zou er meer begrip mogen komen. Men vindt het vooral eng, merkt Van der Giessen. “Maar iemand met paranormale gaven als Derek Ogilvie op tv vinden mensen dan wel weer interessant en amusant.”
Steun uit de stemmen
Stemmen horen hoeft geen probleem te zijn, zegt Van der Giessen. Een van de congresorganisatoren is verpleegkundige en hoort alleen vriendelijke stemmen. Andere bezoekers van het congres hebben topcarrières of een eigen bedrijf. Van der Giessen haalde ook wel eens steun uit de stemmen. “Ze zeiden dan dingen als ‘maak wat van je leven’ of ‘zorg dat je je opleiding afmaakt’.”De stemmen zijn soms af te zwakken met medicatie, maar ze een plaats in je leven geven kan ook uitkomst bieden. Van der Giessen heeft daardoor grotendeels afscheid genomen van de hare. Dat vond ze ergens ook wel jammer. “Ik was door mijn jeugd heel eenzaam, dus ik vond het best gezellig met al die stemmen.”
Bron: NOS.nl
Welkom op de website trauma en psychose. Het merendeel van de mensen met psychosen heeft in het verleden ernstige beschadigende ervaringen meegemaakt. Lange tijd was hier te weinig aandacht voor in de GGZ en cliënten die hun trauma’s wilden verwerken vonden geen gehoor.
Gelukkig is hierin verandering gekomen en staat trauma bij psychose tegenwoordig op de kaart. We weten inmiddels dat bij een significant deel van de mensen deze trauma’s ook mede oorzaak van de psychose zijn. Trauma’s kunnen ook andere klachten geven, zoals bijvoorbeeld nachtmerries, vermijding van mensen of situaties, of altijd maar waakzaam en gespannen zijn. Het is belangrijk dat mensen met psychosen, hun naasten en professionals veel meer doordrongen raken van de mogelijke invloed van trauma’s op hun gezondheid en geïnformeerd worden wat daar eventueel aan te doen valt. Wij hopen dit met deze website te ondersteunen, door concrete informatie en hulpmiddelen te presenteren. Als u vragen hebt of suggesties ter verbetering of aanvulling dan horen wij dat graag van u.
Deze website is ontwikkeld door wetenschappers van de TTIP studie en wordt mede mogelijk gemaakt door de stichting cognitie & psychose.
Gil the Grid over zijn psychose, dansen en herstel
Gil the Grid is danser, bewegingskunstenaar en staat in de finale van Holland’s Got Talent. Een paar weken geleden was hij tijdens zijn auditie open over de psychose die hij in 2012 kreeg. Hij verwerkte deze ervaring in zijn dans, waarvoor hij een golden ticket kreeg. PsychoseNet zocht hem op voor een bijzonder interview.
“Het was alsof alles opeens een filter kreeg, je dingen heel anders ziet en binnenkrijgt. Ik ging er toen niet vanuit dat ik een psychose had. Ik dacht alleen ‘hé, dit is raar’. Dat is denk ik het meest confusing gedeelte, dat je niet weet wat er aan de hand is. Ik wist totaal niet waar ik was. Ik was opeens aan het rennen op de snelweg en had het gevoel dat alles een dreiging was.”
– Gil the GridBron: Psychosenet.nl
Psychose: waarom je je arts soms een beetje moet helpen
Dia-gnosis komt uit het Grieks. Vrij vertaald betekent het ‘door en door begrijpen’. Als je ergens last van hebt, wil je begrijpen hoe dat komt. De volgorde is meestal: eerst een probleem, dan een diagnose en daarna een behandeling die daarbij aansluit.
Zou het niet mooi zijn als je het –als patiënt– met je dokter eens zou kunnen worden over wat je nou precies hebt?
Als je ergens last van hebt, heb je vaak zelf wel een idee waar dat door zou kunnen komen. Je probeert het te snappen. Dat doe je in je eentje, je zoekt het op of je praat er met iemand over.
Je zoekt een verklaring
Stel: je komt er niet uit en het gaat niet over, dan kun je naar een dokter gaan.Bij psychosegevoeligheid hebben anderen vaak sneller door dan jijzelf wanneer dat een goed idee is.
Je arts is getraind om patronen te herkennen. In spoedgevallen is het handig als hij dat snel kan. Dus terwijl jij je verhaal doet en je dokter vragen stelt, zit al in z’n achterhoofd: ‘Dus dat valt af, dit en dat blijven over, om dat uit elkaar te halen wil ik nog weten of…’. En dan komt de volgende vraag.
Je arts zoekt óók naar een verklaring
Onderzoek laat zien dat ervaren artsen vaak al binnen de eerste minuut een idee hebben over de diagnose. In de psychiatrie is dat niet anders. Dat is mooi en nuttig.Maar soms is het ook linke soep
Waarom? Omdat het in de psychiatrie heel belangrijk is dat de psychiater niet alleen weet wat iemands symptomen zijn, maar dat hij ook wie hij voor zich heeft en wat er in grote lijnen in het leven van die patiënt gebeurd is.Want alleen dán kan hij begrijpen wat er met iemand aan de hand is. En dat kan hij dus niet alleen. Daar heeft hij jou, als patiënt, bij nodig. En je vriend of je vriendin, je partner, broer, zus, vader, moeder, oom, buurman, enzovoort.
Mensen die weten wie jij bent en hoe jij in elkaar zit
Je kunt het dus niet alleen. Ook al hebben sommige patiënten wat hulp nodig om dat in te zien.Je arts kan het ook niet alleen. Sommige artsen hebben óók wat hulp nodig om dat in te zien.
De oplossing is simpel: doe het samen. Ga samen met je dokter en je familie op zoek naar een antwoord op de vraag: hoe kunnen we begrijpen dat ik dit heb, op dit moment in mijn leven?
Ervaringsdeskundigen en verpleegkundigen kunnen daar heel goed bij helpen.
Dus stel, je hebt psychosegevoeligheid: puzzel dan verder. Waarom het dit keer wel opschoof naar een psychose en de vorige keer niet. En waarom het dit keer bijvoorbeeld lang duurde voordat je het zelf ook zag.
Schrijf het op, liefst samen
In taal en woorden waarin jij je herkent. Probeer zelf ook een beetje open te staan voor de medische staal. Vráág het als je het niet begrijpt. Zo werk je samen aan een gedeeld verklaringsmodel, waarin je op zoek gaat naar hoe een klacht is ontstaan. En dat kan de basis zijn voor je herstelplan.Succes.
Alexander Thissen is psychiater en werkt in een kliniek van GGZinGeest in Haarlem.
Bron: Psychosenet.nl
Wat gebeurt er als je wordt opgenomen met een psychose?
Veel informatie over schizofrenie is inmiddels achterhaald, maar het wordt nog steeds verspreid. Wat is het wel? En waar komt de diagnose schizofrenie eigenlijk vandaan?
Wat is schizofrenie?
Heb je al eens eerder informatie over schizofrenie opgezocht? Grote kans dat je gelezen hebt dat het om een ernstige psychiatrische hersenziekte gaat. Misschien heb je ook wel eens gehoord dat het met een gespleten persoonlijkheid te maken heeft, en dat mensen met schizofrenie gevaarlijk en onbetrouwbaar zijn. Dergelijke informatie is inmiddels flink achterhaald, maar wordt nog steeds verspreid. Hoe komt dat?De geschiedenis van schizofrenie
De term ‘schizofrenie’ werd in 1908 voor het eerst geïntroduceerd door de Zwitserse psychiater Eugen Bleuler. Het woord schizofrenie komt van de Griekse woorden schizein (splijten) en fren (geest), wat je ruwweg kan vertalen als ‘gespleten geest’.
Toen Bleuler deze term introduceerde voor mensen met psychotische verschijnselen wilde hij daarmee aangeven dat er bij schizofrenie een scheiding is tussen verschillende functies van de geest zoals het geheugen, denken en waarnemen. Niet dat het om meerdere persoonlijkheden ging.Dementia praecox: schizofrenie als vroegtijdige dementie
Psychiater Emil Kraepelin sprak in 1893 al over dementia praecox (vroegtijdige dementie) wanneer hij het over psychotische patiënten had. Hij ging er vanuit dat dementia praecox een hersenaandoening was die op dementie leek, maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer al op veel jongere leeftijd kon ontstaan.Bleuler stapte van het dementia praecox concept af toen hij erachter kwam dat sommige patiënten van hem opknapten in plaats van achteruitgingen. Dit was bij patiënten met dementie nooit het geval, dus moest het wel om een andere aandoening gaan en stelde hij de nieuwe term schizofrenie voor.
Schizofrenie als diagnose in de DSM
In de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) – het meest gebruikte classificatiesysteem voor psychische aandoeningen – wordt schizofrenie grofweg omschreven als een aandoening die wordt gekarakteriseerde door psychotische episoden ‘waarbij de patiënt het vermogen om de realiteit te toetsen verliest’.De keerzijde van de DSM
De DSM was ooit bedoeld als praktisch hulpmiddel voor artsen en psychiaters, om te zorgen dat ze het over hetzelfde hadden wanneer ze de klachten van een patiënt bespraken. Voordat de DSM, nu ruim 60 jaar geleden, werd ingevoerd gebruikte elke psychiater zijn eigen definitie en dat leidde soms tot grote verwarring. Want was een patiënt nou psychotisch, neurotisch, of hysterisch? En wat werd daar dan mee bedoeld?Hoewel vanaf begin af aan opgemerkt werd dat DSM-diagnoses niet als vaststaande ziekten moesten worden gezien maar vooral als onderlinge afspraken en concepten, worden ze steeds vaker wel als zodanig geïnterpreteerd.
‘Het staat in de DSM dus het bestaat’
De aanname dat ziekten bestaan omdat ze in de DSM staan beschreven, is een grove misinterpretatie van waar de diagnoses ooit voor bedoeld zijn: als hulpmiddel en ter ondersteuning bij de behandeling van iets dat vele male groter is dan dat ene woord.Bij bijvoorbeeld een gebroken been werkt gestandaardiseerde diagnostiek prima. Je vinkt een aantal symptomen aan en je diagnose rolt er uit. Ook de behandeling is vaak meteen duidelijk: een paar weken in het gips en dan voorzichtig revalideren.
Met psychische klachten ligt dat allemaal ingewikkelder, die zijn behalve persoonlijk ook meestal vager en moeilijker te omschrijven. Daarnaast kan er grote onduidelijkheid zijn over de oorzaak van de klachten en spelen meerdere factoren daarbij een rol. Wat die factoren zijn is voor iedereen anders, hoe de klachten ervaren worden ook. Dat moet je dus per persoon in kaart brengen, en hier vervolgens de behandeling op aan laten sluiten.Wat iemand nodig heeft kan sterk verschillen. Sommigen hebben bijvoorbeeld veel baat bij goede trauma-verwerking, terwijl de ander eerst aan goede huisvesting geholpen moet worden voor die daar überhaupt aan toe is.
Standaard oplossingen werken voor standaard problemen, niet voor klachten die uiterst persoonlijk zijn en niet kunnen worden losgekoppeld van de context waarin ze zijn ontstaan.Schizofrenie is geen vast omschreven ziekte
De DSM-5 waarschuwt nadrukkelijk dat we niet moeten denken dat het bij schizofrenie gaat om een objectieve, vast omschreven ziekte. Dat kan ook niet, want de criteria voor de diagnose veranderen met elke revisie van de DSM en elk internationaal classificatiesysteem heeft zijn eigen criteria voor schizofrenie.Tot 2013 werd nog onderscheid gemaakt in vijf subtypen van schizofrenie: het paranoïde, gedesorganiseerde, katatone, chronische type en ongedifferentieerde type. Inmiddels zijn wetenschappers het er over eens dat er geen duidelijke verschillen zijn tussen de vijf subtypen en zijn deze in de nieuwste versie van de DSM dan ook geschrapt. In plaats daarvan wordt nu gesproken over een schizofreniespectrum.
Voor meer informatie: Psychosenet.NL >>
Wat is een psychose
Explanimation: WDKA Rotterdam.
Gemaakt door: Loretta HodosDoe even normaal – Schizofrenie
Serie over psychiatrische aandoeningen. Johan Overdevest geeft met psychiater Robert Schoevers inzicht in diverse aandoeningen. Vandaag gaat het over schizofrenie.
We moeten af van het idee dat een psychose alleen maar eng en verdrietig is
Psychoses vinden veel mensen eng. Jammer, vindt Linde van Schuppen. Zij onderzoekt de verhalen achter en taal van psychoses en vindt het zonde dat we niet meer prijs stellen op de creativiteit en poëzie die eraan verbonden zijn.
Veel mensen houden schizofrenie graag op afstand, zowel figuurlijk als fysiek. Mensen met psychoses worden een beetje eng gevonden, die moeten maar worden opgenomen, uit het zicht, weg. We lopen meestal met een flinke boog heen om mensen die op straat wanen beleven, die schreeuwen over zaken die we niet begrijpen of willen begrijpen. Hun wanen zijn verhalen die angst inboezemen, omdat we ze niet begrijpen.
Filosoof en taalkundige Linde van Schuppen doet het anders: voor haar proefschrift aan de Radboud universiteit in Nijmegen bezoekt en interviewt ze mensen die eens of vaker psychoses hebben gehad. Die verhalen schrijft ze uit en analyseert ze. En hoewel ze zeker erkent dat het een ernstig ziektebeeld kan zijn, ziet zij ook de creativiteit van mensen met wanen, de schoonheid van hun verhalen en het verdrietige feit dat er zoveel schaamte met het ziektebeeld gepaard gaat. We vroegen haar te vertellen wat zij van haar onderzoek leerde.
Stigma
“Een tijdje terug kwam ik een man tegen bij Westergasfabriek. Hij was in zijn eigen wereld en zei: ‘Moet je kijken hoe mooi die robots dansen’. Hij wees naar een paar metalen destilleervaten. Het is tragisch en prachtig als mensen een eigen wereld creëren.Mensen praten heel moeilijk over schizofrenie, het stigma zit in alle hoeken en kiertjes van de ziel. Er is veel schaamte. Mensen te spreken krijgen is dan ook niet makkelijk. De mensen die ik tot nu toe sprak vond ik onder meer via een forum voor mensen met schizofrenie. Je mag daar niet op als je zelf niet de diagnose hebt, dus iemand heeft daar voor mij een oproep geplaatst. Daar reageren sommige mensen dan op. Een groot deel gaat via-via.
De mensen die ik voor mijn onderzoek heb gesproken zijn tussen de 20 en 70 jaar oud, mensen komen uit alle lagen van de bevolking, zijn van alle etniciteiten. Er zitten mensen tussen die aanhanger waren van de Bhagwan, er zaten extreem creatieve ondernemers tussen, een iemand was fotomodel. Ik heb de meest interessante verhalen gehoord, maar ik wil niet te specifiek zijn, omdat mensen dan te herkenbaar in beeld worden gebracht.
De creatieve, betekenis genererende component van psychoses zien mensen vaak niet. Mensen die een psychose hebben gehad vergelijken zichzelf vaak met mensen in hun omgeving, broers of zussen bijvoorbeeld. ‘Mijn broer is wél succesvol’, zeggen ze dan. Het stigma zit op veel plekken, ook in het moeilijker kunnen meedraaien met de rest van de maatschappij. Het idee van klassieke succespad belemmert ze soms een verhaal te vertellen dat genuanceerder en soms ook mooier is dan één van vallen, overwinnen, overstijgen. Een meanderend verhaal met allerlei hobbels, afslagen, terugvallen en inzichten.
Ik spreek de mensen thuis, stel ze vragen over hun levensloop en wat ze voelden en dachten in hun wanen. Soms praat ik een half uur met ze, soms 4 uur lang. Vervolgens schrijf ik de opnames van dat gesprek helemaal uit zodat ik heel specifiek kan kijken naar de woorden en grammaticale constructies die zijn gebruikt, om daaruit te destilleren wat voor perspectieven in hun verhalen terug komen.”
Gedeelde ervaring
“Als je een psychose doormaakt, heb je een ervaring die bijna per definitie niet gedeeld is met andere mensen. Je trekt je terug in een eigen wereld. Dat kan erg eenzaam zijn, want hoe praat je over dingen die anderen niet kennen of geloven, maar die voor jou echt zijn? Ervaringen die bovendien niet altijd in de perceptuele hokjes van ‘horen’, ‘ruiken’, ‘voelen’ of ‘zien’ passen. Hoe verwoord je bijvoorbeeld een gevoel van existentiële vervreemding?Mijn onderzoek gaat deels over de manier waarop je communiceert over dit soort extreem subjectieve ervaringen. Hoe neem je andermans perspectief mee in een verhaal als je refereert aan dingen die voor jou waarheid zijn, maar die de ander niet meemaakt of gelooft? Hoe wordt er dan bijvoorbeeld gebruik gemaakt van referenties?
Dit kan je onderzoeken aan de hand van taal, omdat taal per definitie iets is wat alleen tussen mensen kan bestaan. Als ik met jou spreek, haal ik constant dingen aan waarvan ik weet dat die zich in onze gedeelde betekeniswereld bevinden. Als ik over iets wil vertellen waar jij nog niet zoveel vanaf weet, dan moet ik dat bijvoorbeeld eerst introduceren. Daarna kan ik er aan refereren. Op deze manier neem ik constant jouw kennis, vaardigheden en interesses mee in de manier waarop ik spreek.
In het geval van psychose of schizofrenie ontwikkelen mensen soms een soort privé-taal, met nieuw bedachte woorden of een niet voor anderen te volgen grammatica. Vaak heeft deze taal veel betekenis voor de persoon die het spreekt, maar kunnen de anderen er niet meer bij. Woorden worden samengetrokken en er wordt geassocieerd op klank in plaats van betekenis. Dat interesseert mij enorm omdat het in lijkt te gaan tegen de basale functie van taal als communicatiemiddel. Het lijkt de taal poëtisch te transformeren tot een ‘object’ om naar te kijken: de nadruk ligt in sommige gevallen op de vorm in plaats van de inhoud van de woorden. Ze worden als het ware losgeweekt van de alledaagse praktijk, terwijl dat juist is waar ze normaal hun betekenis uit ontlenen. Het is een creatieve vorm van vervreemding.”
Verhalen
“Ik let niet alleen op de taal, maar ook op de verhalen zelf. Het is interessant dat die inhoudelijk gezien vaak thema’s uit de de technologie en cultuur overnemen. Dat is een bekend fenomeen in de psychiatrie: toen de filmprojector net uitgevonden was, gingen wanen over filmprojectors, die bijvoorbeeld beelden lieten zien uit het innerlijk leven van de mens. Mensen hebben het nu bijvoorbeeld over ‘stemmen uit de tv’, of afluisterapparatuur die in hun kies zit, of iPhones. Technologie vervreemd ons soms van ons lichaam, is in zichzelf vervreemdend, dus het is ergens logisch om dat te nemen als component van het narratief van je psychose. Aan een waan zit altijd een culturele component – een psychose wordt vormgegeven aan de hand van wat je kent, de verhalen om je heen. In wanen en psychoses komen ook veel religieuze verhalen en archetypes terug; God, engelen, hogere machten, allerlei spirituele componenten.Wat je ook merkt uit verhalen van mensen met psychose-gevoeligheid is dat de relatie met het zelf vaak verstoord is tijdens een psychose. Mensen hebben het gevoel alsof ze oplossen in de wereld, ze kunnen zichzelf niet meer onderscheiden van anderen – identiteiten lopen door elkaar heen en grenzen vervagen of verstarren. Iemand zei een keer tegen mij: ‘ik voel me minder waard dan anderen, omdat jullie in één oogopslag weten wie ik ben, wat ik denk en wat ik heb meegemaakt, maar ik dat niet bij jullie kan’. Je zou dit kunnen zien als een vorm van pathologische openheid – het idee dat je zo open bent dat je niks meer verborgen kunt houden. Dat iedereen je kan zien.
Wittgenstein trok een parallel tussen de filosoof en de ‘gek’: dat is niet voor niets. Wat in een psychose gebeurt is een soort terugtrekken in abstractie. In veel gevallen, niet alle, is het een zeer theoretische, creatieve stoornis. Ik wil het niet romantiseren, maar ik koop of krijg vaak schilderijtjes, dichtbundels of boeken van de mensen die ik spreek. Als mensen me over hun psychoses vertellen pakken ze er vaak beeldend werk bij, tekeningen, schilderijen. Dan leggen ze uit: ‘deze boot is een symbool voor dit, die kat een symbool voor die emotie’. Deze abstracte, en toch ook beeldende, manier van vertellen raakt aan de kern van wat schizofrenie is: misschien een vreselijke vervreemding van de wereld om je heen, van je eigen lichaam en van anderen. Maar daarin is soms ook schoonheid te vinden.”
Bron: NPO3 – Brandpunt Plus >>
- Je moet ingelogd zijn om een antwoord op dit onderwerp te kunnen geven.
