Thijs Eradus deelt verhaal over heftige jeugd dat de drijfveer was voor zijn bedrijf Springplank040
Het gaat Thijs Eradus (39) uit Heeze voor de wind. Zijn bedrijf Springplank040 helpt mensen zonder werk en woning hun leven weer op de rit te krijgen. Eradus’ grootste drijfveer is zijn eigen jeugd. Een heftige jeugd want hij werd als puber misbruikt door een trainer van de Eindhovense handbalclub DVC.
Het is inmiddels meer dan twintig jaar geleden, maar er zijn nog altijd plekken in Eindhoven die Thijs Eradus min of meer onbewust mijdt. Een oud sporthalletje achter de Boschdijk bijvoorbeeld. En een handbalveld buiten bij de Oude Bosschebaan. Zijn vader weet wel waarom. In die sporthal douchte handbaltrainer Ton soms samen met zijn pupillen. Even verderop bij de velden aan de Oude Bosschebaan had hij een kamertje waar hij de jonge handballers voorafgaand aan trainingen bij zich riep voor massages. Het is dat zijn vader het zegt, want Eradus zelf kan het zich niet voor de geest halen. De herinneringen aan zijn jeugd in het algemeen en het misbruik in het bijzonder zijn niet meer dan flarden. ,,Er is me ooit eens uitgelegd dat slachtoffers herinneringen uit zelfbescherming soms wegstoppen in een laatje in hun hoofd”, legt zijn moeder uit. ,,Dat laatje gaat dicht. En blijft dicht zolang er geen reden is het open te doen.”
Regie
Maar nu heeft Eradus dan toch besloten het laatje open te doen. Publiekelijk zelfs. Al was het maar omdat mensen – journalisten onder andere -hem regelmatig vragen waarom hij eigenlijk ooit met Springplank040 begonnen is en wat hem toch zo bevlogen maakt in wat hij doet. ,,Ik hang dan altijd een algemeen verhaal op over dat ik op hoog niveau gesport heb. Maar het gaat natuurlijk veel dieper dan dat”, zegt hij. ,,Daar komt bij dat ik ergens onbewust bang ben dat – nu ik zo in de belangstelling sta – het verhaal op een andere manier naar buiten komt, zonder dat ik daar regie over heb.”
Toch valt zijn besluit om open en eerlijk te vertellen over zijn verleden hem niet makkelijk. Hij heeft de hele dag al buikpijn, vertelt hij aan de eettafel bij zijn ouders thuis in Woensel. Hij wilde bij hen afspreken, zodat zij hem kunnen souffleren als zijn herinneringen hem in de steek laten.
Misbruik
Want wanneer het misbruik begon? Dat is typisch zo’n vraag waar Eradus geen exact antwoord op weet. Eind jaren tachtig vermoedelijk, toen hij een jaar of tien was. Hij vermoedt dat de eerste keer is geweest toen hij prins carnaval werd bij de handbalclub. ,,Dat was het moment dat Ton in ons leven kwam. Ik meen me te herinneren dat hij klein was. En een snor had. Hij regelde de kostuums voor carnaval en ik moest passen. Het kan haast niet anders dan dat daar iets gebeurd is.”
Het jaar daarop komt Eradus bij Ton in het team. Met hulp van zijn ouders kan Eradus wel reconstrueren wat hem in de periode daarna overkomen is. De massages voor de training, het samen douchen. Tijdens het douchen laat Ton vaak een camera draaien. ,,Hij zei altijd dat hij zo als masseur onze spiergroepen goed kon bestuderen.” De trainer houdt ook feestjes voor de jongens bij hem thuis en hij rijdt Eradus vaak naar belangrijke wedstrijden of selectiedagen. Eradus slaapt de avonden voorafgaand aan zulke dagen regelmatig in Tilburg. ,,Ik lag dan in de logeerkamer. Ik weet nog hoe ‘s nachts de deur openging.”
Puzzelstukjes
Het misbruik stopt in de herfst van 1994 als twee neven van Ton aangifte doen van misbruik. Hij wordt gearresteerd en al snel is duidelijk dat ook bij de handbalclub van alles speelt. ,,De club reageerde trouwens heel goed en krachtig, terwijl het voor hen natuurlijk ook niet niks was”, zegt Eradus. Zijn ouders begrijpen direct dat hun zoon een van de slachtoffers is. ,,Ineens vielen allerlei puzzelstukjes op zijn plek”, zegt zijn moeder. Achteraf bezien, zo vinden ze zelf, hadden ze het veel eerder in de gaten moeten hebben. ,,Maar we kenden Ton goed en je wilt zoiets ook gewoon niet zien.”
Eradus heeft tranen in zijn ogen als hij over het misbruik praat en vertelt het verhaal slechts in grote lijnen, simpelweg omdat hij er niet meer van weet. De plastische details over het seksuele misbruik in het verslag van de rechtbank laten echter geen twijfel bestaan over de ernst van wat de handbaltrainer met zijn jonge slachtoffers deed. De rechtbank veroordeelt Ton tot twee jaar cel en tbs voor ontucht met meerdere minderjarige jongens. Eradus is erbij, op de publieke tribune in de rechtszaal, als de zaak inhoudelijk behandeld wordt. ,,Dat is wel goed voor me geweest”, zegt hij. ,,Want daar zag ik dat ik niet de enige was die dit overkomen was.” Het nam het schaamtegevoel niet weg. ,,Ik voelde me heel erg slachtoffer en vertrouwde niemand meer.”
Dyslexie en handbal
Los van het misbruik heeft Eradus toch al een lastige jeugd. Volgens zijn ouders was hij weliswaar een enthousiast kind dat altijd bezig was met toneelstukjes en tentoonstellingen, als het op leren aan kwam werd het een ander verhaal. Onder andere vanwege dyslexie blijkt na onderzoek. Eradus belandt uiteindelijk in het speciaal onderwijs. Handbal vormt zijn uitlaatklep; eindelijk iets waar hij wel goed in is. Eradus zelf denkt dat die combinatie van factoren er aan bij hebben gedragen dat Ton hem al snel in het vizier had. ,,Ik was vermoedelijk het ideale slachtoffer; ik viel op omdat ik goed kon handballen, maar was door mijn problemen op school natuurlijk ook onzeker.”
Nadat het misbruik aan het licht is gekomen, schakelen Eradus’ ouders professionele hulp in. Eradus weet het nog precies; die eerste psycholoog waar hij als puber terechtkomt. ,,Er stonden twee stoelen in zijn kamer. Ik moest gaan zitten. Vervolgens zei die man een uur lang helemaal niets. Zijn filosofie was dat ik dan wel zou gaan praten. Maar denk je nou echt dat als zoiets met je gebeurd is, zoiets intiems, je dat zo maar vertelt? Ik voelde me daar helemaal niet veilig.” Dus Eradus zwijgt ook. En begint na een paar van die sessies te spijbelen.
Hij zucht diep. ,,Echt bizar hoor, die man.” En in zijn ogen exemplarisch voor waar het in de hulpverlening nog altijd vaak mis gaat. ,,Die psycholoog liet mij in de slachtofferrol hangen. Dat was voor mij natuurlijk heel makkelijk. Ik hoefde niks meer. Want wat heeft het nog voor zin om dingen op te pakken als zoiets ergs je overkomen is?”
Hulpverlener
Eradus wordt uiteindelijk zelf hulpverlener. Niet eens zozeer vanwege zijn verleden trouwens, de directe aanleiding voor die keuze was de documentaire Kinderen van de Hondsberg over een instituut voor kinderen met een verstandelijke beperking. Na zijn opleiding gaat hij werken met dak- en thuislozen. En daar ziet hij gebeuren wat hij bij zijn eerste psycholoog zelf heeft ervaren: dat hulpverleners vaak weinig doen om mensen uit hun slachtofferrol te halen. Bij de opvang voor dak- en thuislozen van Neos aan de Barrierweg in Eindhoven bijvoorbeeld. ,,Daar lagen de knuffelberen gewoon op bed. Het was eigenlijk een fijn hotel. Zo zijn wij hulpverleners ook opgeleid; we gaan snel voor mensen zorgen. Met als gevolg dat ze geen enkele prikkel krijgen om iets aan hun situatie te veranderen. De dak- en thuislozen die al een tijdje in die situatie zaten, vonden dat wel best. Zij hadden het leven bij wijze van spreken toch al losgelaten. Anders word je niet dakloos.”
Bij Eradus zelf is het na de mislukte sessies bij die eerste psycholoog uiteindelijk zijn eigen huisarts die hem wel weet te bereiken. ,,Hij zei dat ik blij moest zijn met wat me overkomen was.” Eradus aarzelt even voor hij die zin uitspreekt, want hij wil niet dat mensen een verkeerd beeld van de huisarts krijgen. ,,Ik werd natuurlijk heel boos toen hij dat zei, maar het was ook precies wat ik nodig had. Later heeft hij me uitgelegd dat hij het zo hard moest zeggen om me te kunnen raken. En dat is gelukt. Vanaf dat moment voelde ik me geen slachtoffer meer.”
Woorden
De woorden van de huisarts worden bepalend voor Eradus’ visie op hulpverlening. Maar voor zijn ideeën over slachtofferschap en hoe daarmee om te gaan vindt hij binnen reguliere organisaties naar zijn zin te weinig gehoor. Dus begint hij uiteindelijk voor zichzelf. Met Springplank040.
Het bedrijf helpt – in samenwerking met woningbouwcorporatie Trudo, WIJEindhoven en negentig bedrijven – mensen zonder huis en baan aan een dak boven hun hoofd en aan werk. Maar Springplank ontzorgt niet. In de kamers die Springplank aan kandidaten verhuurt, staat niets. Eradus: ,,’Waar is het bed?’ vragen ze dan. Eigenlijk is dat een hele gekke vraag. Als jij ergens gaat wonen, regel je toch ook je eigen bed?” De aanpak van Springplank werkt. Zeventig procent van de deelnemers woont binnen een jaar stabiel zonder zware begeleiding, heeft een baan en de financiën onder controle. Het slagingspercentage ligt daarmee een stuk hoger dan in de reguliere hulpverlening. Inmiddels is het bedrijf ook in Den Bosch actief: als Springplank073.
Knagen
Eradus is er trots op en realiseert zich dat er op die manier toch nog iets goeds is voortgekomen uit zijn misbruikverleden. Toch schaamt hij zich nog altijd voor wat hem als puber is overkomen. Dat hij zoiets met zich heeft laten gebeuren. ,,Natuurlijk, ik was een kind. Maar het blijft knagen. Je weet dat het niet goed is wat hij doet, maar je weet ook niet hoe je het moet stoppen.” Eradus poogde dat trouwens wel. Hij herinnert zich nog vaag hoe hij een paar keer probeerde om zijn knie te beschadigen zodat hij maar niet hoefde te gaan trainen. Maar iemand vertellen wat er aan de hand was, kon hij niet.
Achteraf heeft hij wel een analyse paraat. Het heeft – zoals zo vaak in misbruikzaken – te maken met macht. Handbal was net dat ene waar Eradus als onzekere puber wel goed in was en in die wereld heerste Ton. ,,Hij zei altijd dat hij de trainer was en dat ik voor hem door een muur moest gaan. Zo manipuleerde hij mij.”
Misschien is dat laatste nog wel de voornaamste reden dat Eradus nu toch over zijn verleden vertelt. Hij wijst op de misbruikschandalen die afgelopen jaar binnen de sport naar boven kwamen. Vorige week concludeerde een onderzoekcommissie onder leiding van oud-minister Klaas de Vries bijvoorbeeld nog dat één op de acht sporters in Nederland als kind te maken heeft gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Eerder kwamen al misbruikzaken bij PSV en FC Eindhoven naar buiten.
En ook in het Engelse voetbal traden ex-profvoetballers met verhalen over ontucht naar buiten. ,,Toen ik daar vorig jaar bij de BBC over hoorde, dacht ik voor het eerst dat ik mijn verhaal ook maar eens moest vertellen”, zegt Eradus. ,, Misschien zorgt het ervoor dat kinderen die nu in een zelfde soort situatie zitten, durven te zeggen dat er iets aan de hand is. Of kan ik ze helpen met mijn ervaringen van hoe ik er als slachtoffer ben uitgekomen. Want ik ben er heelhuids doorgekomen, maar ik ken ook andere verhalen.”
Bron: Eindhovens Dagblad >>
