- Dit onderwerp bevat 7 reacties, 3 deelnemers, en is laatst geüpdatet op 07/06/2022 om 20:34 door Luka.
-
Reacties
-
Hoe ik als kind seksueel werd misbruikt door een ander kind
Tussen mijn vierde en zevende werd ik bijna wekelijks tot seksuele handelingen gedwongen door een jongetje van dezelfde leeftijd. Kan iemand die zo jong is wel beschuldigd worden van misbruik?
“Nu moet je met je mond om mijn plasser, zo – en dan omlaag en omhoog.” “Nee, dat wil ik niet.” “Jawel, je moet. Anders zeg ik tegen je moeder dat je snoepjes hebt gestolen bij de supermarkt.”
Ik was 4 jaar en was net voor het eerst gedwongen mijn eveneens 4-jarige speelmaatje te pijpen. Er zouden nog vele keren volgen.
Joost*, de jongen die me van mijn vierde tot zevende levensjaar bijna wekelijks seksueel misbruikte, was mijn speelmaatje. Mijn moeder werkte parttime en op de dagen dat zij aan het werk was, werd ik naar een oppas verderop in mijn geboortedorp gebracht. Meestal had ik het er reuze naar mijn zin: in dit deel van het dorp woonden – in tegenstelling tot in mijn eigen straat – minstens tien kinderen van mijn leeftijd. Hier had ik altijd iemand om mee te spelen.
Joost leek de onschuld zelve, met helderblauwe ogen en een blond bloempotkapsel. Zijn ouders hadden een eigen zaak en waren overdag dus nooit thuis. Hij had een oudere broer, Sander*, die een oogje in het zeil diende te houden, maar ik kan me niet herinneren dat hij zich ook maar één keer met ons bemoeid heeft. Sander deed weinig anders dan heel veel sigaretten roken. En porno kijken. Open en bloot in de woonkamer, want zijn ouders waren er toch niet. Ik was 4 en had überhaupt geen idee wat seks was.
De orale ‘seks’ ging geleidelijk over in penetratie. Eerst alleen door Joost zelf, later ook met objecten.
“Wat doen die mensen, Joost?,” vroeg ik toen we de woonkamer in kwamen lopen en Sander weer eens gebiologeerd naar twee seksende mensen op het beeldscherm staarde. “Die mensen vinden elkaar lief. Dat doe je als je elkaar lief vindt,” antwoordde hij. Dat had Sander hem verteld. Raar, dacht ik. Waarom waren mijn ouders daar nog nooit over begonnen? In dit huis leek seks een constant aanwezig iets te zijn, terwijl dat bij ons thuis helemaal niet zo was.
Na die eerste keer zag hij steeds vaker zijn kans schoon om weer misbruik van me te maken. De orale ‘seks’ ging geleidelijk over in penetratie. Eerst alleen door Joost zelf, later ook met objecten. Toen ik een stuk ouder was, heb ik erg geworsteld met de vraag of hij wist wat hij me aandeed. Ik ben er – ondanks het feit dat we allebei nog heel jong waren – van overtuigd dat hij ergens wist dat hij fout zat. Altijd stribbelde ik weer tegen, en altijd kwam hij weer met dreigementen op de proppen. “Ik zeg tegen je moeder dat je onze tv kapot hebt gemaakt.” “Ik vertel je moeder dat je geld uit haar portemonnee hebt gepikt.” Nooit op waarheid gebaseerd en dus had ik in theorie weinig te vrezen, maar als kleuter is je relativeringsvermogen nog niet toereikend genoeg om je dat te realiseren.
Wanneer hij me weer eens dwong aan hem te zitten, zette hij eerst standaard een heel fort aan kussens in elkaar, om zo te voorkomen betrapt te worden wanneer iemand onverhoopt zijn slaapkamer binnen zou komen wandelen. Dit deed bij mij – hoe klein ik ook was – de nodige alarmbellen rinkelen. Als het zo normaal was als hij altijd beweerde, waarom dwong hij me dan altijd zo stiekem te doen? Waarom verzekerde hij me er iedere keer van toch vooral niets tegen mijn ouders te zeggen? En waarom reageerde Sander, zijn oudere broer, zo gechoqueerd toen hij ons inderdaad een keer betrapte? Vragen die ik in mijn eentje onmogelijk beantwoorden kon.
Mijn vriendschap met Joost was enorm dubbelzinnig: soms veranderde hij in een roofachtig monster dat eropuit was om mij pijn te doen, maar veel vaker bouwden we hutten, gingen we skeeleren of kikkers vangen, en had ik het prima naar mijn zin. Op de een of andere manier had ik mezelf zover gekregen zijn twee gezichten als twee geheel verschillende personen te zien. Soms was hij mijn misbruiker, maar veel vaker was hij mijn speelmaatje, die absoluut geen kwaad in de zin had.
Tot het einde van de basisschool waren Joost en ik klasgenoten, maar we repten met geen woord over wat er al die tijd geleden tussen ons voorgevallen was.
Het misbruik stopte toen ik 7 was. Ik kreeg een andere oppas die bij ons aan huis kwam, waardoor ik Joost buiten school eigenlijk weinig meer zag. Een paar jaar later heb ik een poging gedaan mijn moeder te vertellen wat me overkomen was. Van dat gesprek weet ik verder weinig meer, maar ik kan me nog wel herinneren dat ik het – ik denk uit schaamte – nogal bagatelliseerde; ik had het heel abstract over “misbruik”, zonder in detail te treden. Ik vermoed dat mijn ouders hierdoor aangenomen hebben dat het om een gevalletje ‘doktertje spelen’ ging, want er is daarna nooit meer over gesproken. In ieder geval niet in mijn bijzijn.
In de jaren die volgden had ik last van nachtmerries en voelde ik me eigenlijk altijd vies. Ik ontwikkelde een diepe walging voor alles wat met seks en mijn eigen lichaam te maken had. Niet zelden nam ik drie keer per dag een douche, maar hoezeer ik mijn huid ook schraal boende, het hielp niets. Tot het einde van de basisschool waren Joost en ik klasgenoten, maar we repten met geen woord over wat er al die tijd geleden tussen ons voorgevallen was. Toch wist ik zeker dat hij het niet vergeten was. Toen we in groep 8 een keer een akkefietje hadden, nam hij me apart en zei hij: “Als jij nu je bek niet houdt, vertel ik de hele klas wat ik jou vroeger bij mij liet doen.”
Inmiddels ben ik volwassen, heb ik al lange tijd een relatie en gaat het me – ogenschijnlijk – op vrijwel ieder vlak voor de wind. Toch heeft het misbruik nog altijd invloed op mijn dagelijkse doen en laten; binnen mijn relatie zal ik bijna nooit het initiatief tot seks nemen, omdat ik tijdens de seks altijd gespannen ben en last heb van flashbacks die me terugbrengen naar mijn kindertijd. Op 12-jarige leeftijd ontwikkelde ik een eetstoornis, die tot ver in mijn twintiger jaren heeft voortgeduurd. Ik vond het een ondraaglijke gedachte om opgesloten te zitten in een lichaam waar zulke walgelijke dingen mee zijn gedaan.
Al die jaren is het misbruik een zwaar, walgelijk geheim geweest dat ik met me meedroeg, dat altijd aanwezig was en constant op mijn schouders drukte. Diep van binnen wist ik dat Joost me onrecht had aangedaan, maar uiteindelijk vond ik mezelf toch de meest schuldige partij in dit verhaal. Ik was toch diegene die iedere keer weer naar zijn huis toeging, waardoor ik mezelf in principe medeplichtig had gemaakt en groen licht had gegeven? En kan er überhaupt wel van ‘misbruik’ gesproken worden als de dader zo jong is? Was het inderdaad niet een uit de hand gelopen ‘doktertje spelen’?
“In tachtig procent van de gevallen wordt het slachtoffer van seksueel misbruik de eerste keer dat zij of hij erover praat niet geloofd.”
Ik besloot contact op te nemen met Ivonne Meeuwsen, die ook te maken heeft gehad met seksueel misbruik in haar jeugd, en nu een coachingsbedrijf runt waarmee ze volwassenen die als kind seksueel misbruikt zijn begeleidt.
Aan de telefoon vertelt Ivonne: “Een kwart van de daders die seksueel misbruik pleegt is minderjarig. Zelf heb ik ook regelmatig te maken met mensen die in hun jeugd misbruikt zijn door een minderjarige dader.” Ik vraag Ivonne of het voor mensen die soortgelijk misbruik als ik mee hebben gemaakt nog lastiger is om over het misbruik te beginnen. “Ja,” antwoordt ze, “en het taboe rondom seksueel misbruik ís al zo groot. Omdat het leeftijdsverschil tussen dader en slachtoffer in zulke gevallen ook kleiner is, heeft het slachtoffer nog vaker het idee dat hij of zij het zelf verdiend heeft, of met het misbruik akkoord is gegaan. Zeker als het om incest gaat waarbij het slachtoffer misbruikt is door een broertje of zusje, kun je je voorstellen dat de reactie van de ouders de situatie alleen nog maar gecompliceerder maakt; als ouder heb je dan niet alleen met het slachtoffer te maken, maar ook met de dader. De neiging om het dan te ontkennen wordt hierdoor alleen maar groter.” Kinderen die door andere kinderen worden misbruikt en zich hierover uit durven te spreken, zijn trouwens niet de enigen die vaak niet geloofd worden. Ivonne legt uit: “In tachtig procent van de gevallen wordt het slachtoffer van seksueel misbruik de eerste keer dat ze erover praten niet geloofd. Wat tamelijk veel voorkomt is dat kinderen een proefballonnetje oplaten, en als dat niet gehoord, geloofd of verkeerd geïnterpreteerd wordt, doen ze vaak het zwijgen toe, tot ver in de volwassenheid.”
Ik vraag Ivonne waar de lijn tussen doktertje spelen en misbruik ligt. “Dat baseer ik altijd op het feit of een slachtoffer er last van heeft gehad of niet. Als je door de dader tot stilzwijgen gemaand werd, is het eigenlijk altijd foute boel. Ook is het belangrijk om na te gaan of er sprake is van overwicht, de machtsverhoudingen die meespelen. Was het de held van de straat die het deed, of iemand met wie je gelijkwaardig speelde?”
Soms loop ik Joost tegen het lijf, als ik mijn ouders opzoek in mijn oude woonplaats. Als hij me in de gaten krijgt, staat het schaamrood hem op de kaken.
Als ik haar vraag of het normaal is dat ik, toen ik mijn ouders over het misbruik probeerde te vertellen, de boel bagatelliseerde, legt ze uit: “Dat is heel logisch, en maakt onderdeel van het trauma uit. Op het moment dat je je ervaringen als slachtoffer heel groot maakt, hebben mensen de neiging je als ‘zielig’ te bestempelen, en dat wil je ook voorkomen. Als kinderen professionele hulp aangeboden krijgen, gebeurt het ook niet zelden dat ze zich daar toch weer aan onttrekken, omdat ze niet anders willen zijn. Mensen met goede bedoelingen in de omgeving van veel slachtoffers denken dat het daarmee afgehandeld is, en vragen er vervolgens nooit meer naar. Terwijl het juíst belangrijk is om ernaar te blijven informeren.”
Tenslotte vraag ik Ivonne of het veelvoorkomend is dat het misbruik later ook invloed heeft op je seksleven. “Ja,” legt ze uit, “het is voor slachtoffers bijna onmogelijk om na zulke ervaringen op een ongeschonden of verkennende manier met seks, relaties en zelfs vriendschappen om te gaan – eigenlijk alles waar bepaalde grenzen bij komen kijken. Gelukkig kun je, als je het verleden verwerkt hebt, een gezond en gelukkig leven leiden, ook op seksueel vlak.”
Soms loop ik Joost tegen het lijf, als ik mijn ouders opzoek in mijn oude woonplaats. Als hij me in de gaten krijgt, staat het schaamrood hem op de kaken en weet hij niet hoe snel hij rechtsomkeert moet maken. Ik heb, door alle woede die ik door de jaren heen voor hem ontwikkeld heb, nog wel eens overwogen hem met het verleden te confronteren, al realiseerde ik me later dat ik geen inzicht heb in wat hem als kleuter gedreven heeft om zich op zo’n ongepaste manier aan mij op te dringen. Misschien is hij, voor hij besloot mij pijn te doen, zelf ook wel op een ongepaste manier aangeraakt. Waarschijnlijk zal ik daar nooit achter komen, en daar heb ik inmiddels vrede mee.
* Namen zijn gefingeerd en bekend bij de redactie
Bron: Vice.com >>
Elke dag vijf klachten tegen minderjarigen voor zedenfeiten
Elke dag krijgt justitie vijf klachten voor aanranding of verkrachting gepleegd door een minderjarige. Jaarlijks zijn dat iets minder dan 1.800 jongeren, van wie twee derde nog geen 16 is. “We stappen veel sneller naar justitie bij grensoverschrijdend gedrag”, zeggen experts.
Gemiddeld behandelen de jeugdparketten 1.777 zedendossiers waarin de vermoedelijke pleger jonger dan 18 is. De grootste groep is zelfs jonger dan 16 jaar. “Ontstellend”, vindt Barbara Pas, Kamerlid voor Vlaams Belang, die de cijfers opvroeg.
Lopen er werkelijk duizenden serieverkrachters in wording rond in België? Experts denken van niet. “We mogen niet vergeten dat het hier over klachten gaat”, zegt professor Jeugdcriminologie Jenneke Christiaens (VUB). “Het zou alvast goed kunnen dat een deel van deze jongeren onschuldig blijkt te zijn. Dat vertekent de cijfers.” Justitie geeft toe dat de leeftijden soms verkeerd geregistreerd zijn. Dat kan de 20 à 30 kinderen onder de 6 die jaarlijks opduiken in de statistieken verklaren.
Gruwelijke feiten
Dat jongeren soms vals beschuldigd worden, blijkt uit een zaak in Wemmel. Begin vorig jaar zei een 12-jarig meisje dat ze was verkracht door twee tieners. Dat incident – overigens de aanleiding van de parlementaire vraag – bleek later verzonnen.“Natuurlijk zijn niet alle klachten onterecht, maar dan nog lijken de cijfers wellicht onrustwekkender dan ze in werkelijkheid zijn”, zegt Christiaens. “Elke seksuele handeling van een minderjarige waarbij er één of andere vorm van penetratie bij komt kijken, is juridisch gezien een verkrachting. We hebben het hier dus niet over honderden minderjarigen die gruwelijke zedenfeiten plegen. Vaak is dit soort jeugdzaken niet zo zwart-wit als de statistieken doen vermoeden.”
De cijfers tonen vooral de grotere maatschappelijke aandacht voor seksueel (wan)gedrag bij jongeren aan. “Ouders, leerkrachten en CLB’s doen meer dan vroeger een beroep op justitie in dit soort zaken.”
Drugs & diefstal
Is seksueel wangedrag een groter probleem onder allochtone dan autochtone jongeren zoals Vlaams Belang vermoedt? Volgens kinderpsychiater Peter Adriaenssens (KU Leuven) is de link met etniciteit niet bewezen. Eén factor komt wel altijd terug: “Ze groeien op in een milieu waar ze de boodschap krijgen: ‘Je mag je voeten vegen aan de rechten van een ander’.” Die grenzen beperken zich dan ook niet tot het seksuele. “Ze omvatten vaak het volledige delictgedrag: drugsmisbruik, diefstal, enzovoort.”Het probleem ligt bij de behandeling. Adriaenssens: “Als je enkel kijkt naar het seksuele, zijn de resultaten vrij positief, maar je merkt dat het gedrag dan verschuift naar een ander delict.”
Bron: HLN.be >>
‘Mijn dochter (5) werd op school misbruikt
DOOR EEN JONGEN UIT GROEP ACHT’Het aantal meldingen van seksueel misbruik en seksuele intimidatie op scholen neemt toe. Moeder Heleen * kan daar – helaas – over meepraten. Haar vijfjarige dochter werd op de basisschool seksueel misbruikt door een leerling uit groep acht.
Tijdens een druilerige herfstvakantie, nu vier jaar geleden, kwam het seksueel misbruik van de toen 5-jarige dochter van Heleen aan het licht. “Mijn dochter kwam met een voorovergebogen gezichtje naar mij toe. Ze was heel stil en durfde mij niet aan te kijken. Zachtjes fluisterde ze: ‘Mam, ik heb pijn aan mijn plassertje.’
In eerste instantie zocht ik niets achter haar onthulling. Wellicht had ze iets te ruw afgeveegd of was het geïrriteerd. Pas op het moment dat ik haar ontblote onderlichaam zag, sloeg de schrik mij om het hart. Dit had ze niet zelf veroorzaakt, dit was haar aangedaan. Mijn dochter was misbruikt.”
Factsheet ‘ SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG TUSSEN JONGEREN’ *
Veel seksuele grensoverschrijdingen bij jongeren vinden plaats door leeftijdsgenoten. Jongeren zijn volop in ontwikkeling; daar hoort experimenteergedrag bij. En soms gaan ze over hun eigen grenzen of die van een ander. Jongeren zijn zich soms onvol- doende bewust van de grenzen van zichzelf en van een ander, ze weten niet hoe ze dit bij een ander moeten herkennen of ze vinden het moeilijk om hardop uit te spreken wat ze wel of niet prettig vinden. Ook groepsdruk kan hierbij een rol spelen; en/of er kan sprake zijn van de invloed van alcohol of andere drugs. (Profes- sionele) opvoeders hebben dan ook de taak jongeren hierin te begeleiden, en jongeren bewust te maken van wensen en grenzen op seksueel gebied. Wanneer het gaat om seks met een minder- jarige dan geldt het strafrecht (zie onder).
- Meisjes lopen over het algemeen meer risico dan jongens op seksueel grensoverschrijdend gedrag.
- Lesbische, homoseksuele, biseksuele of transgenderjongeren.
- Laagopgeleide jongeren.
- Jongeren met een beperking (fysiek of verstandelijk, ook een lichte verstandelijke beperking).
- Jongeren die in een instelling voor jeugdzorg verblijven.
- Jongeren met negatieve jeugdervaringen met zowel fysieke mishandeling, emotionele verwaarlozing als seksueel misbruik.
Lees verder op huiselijkgeweld.nl >>
* Deze factsheet is ontwikkeld door Movisie i.s.m. diverse ketenpartners in de strijd tegen seksueel geweld.
‘Jij, mijn beste vriend, ging over al mijn grenzen heen’
In deze rubriek schrijven lezers een brief aan iemand die een belangrijke rol in hun leven heeft gespeeld, positief of negatief. Dit keer Maya (22). Ze schrijft een brief aan haar voormalige buurjongen en beste vriend, die haar seksueel misbruikte.
Theo,
We raakten bevriend toen ik een jaar of 13 was. Op school werd ik erg gepest en thuis had ik het ook niet leuk. De band met mijn moeder en stiefvader was slecht. Bij jou thuis vond ik het wel fijn. Je moeder was lief, ik was vaak bij jullie. Jij en ik werden steeds closer en ik had het gevoel dat ik met alles bij je terechtkon. Zelf was je ook veel gepest, dat bond ons.
Maar na een paar jaar ging het de verkeerde kant op. Op een dag – ik was 15, jij 16 – zei je ineens tegen me dat je me mooi vond. Eerst voelde ik me gevleid, maar toen je vervolgens aan me vroeg of ik met je naar bed wilde, was ik verbijsterd. Ik voelde me niet tot je aangetrokken. Waarom vroeg je dat? Het verwarde me. Ik ben naar huis gegaan en we zijn er allebei niet meer op teruggekomen. We gingen door alsof er niets was gebeurd.
‘Ik zei dat ik niet wilde, jij drong aan omdat ik het ‘had beloofd”
Als ik bij jou thuis was, was een van jouw beste vrienden er ook vaak bij. Steeds vaker begonnen jullie te praten over seks. Dat vond ik heel ongemakkelijk. Ook begonnen jullie elkaar op te stoken, me aan te raken. Een hand op mijn been, steeds iets verder. En steeds vaker vroegen jullie of ik met jullie naar bed wilde. Ik was jong, kwetsbaar, durfde niet heel hard te zeggen dat ik het niet wilde. Ik wees jullie voorzichtig af. Ik zei dat ik het raar zou vinden, dat ik nog maagd was, maar daardoor lieten jullie je niet ontmoedigen. Jullie probeerden me ervan te overtuigen dat ik geen reden had om nee te zeggen. Het intimideerde me, maar ik wilde de vriendschap niet opgeven. Jij was mijn toevlucht van thuis en school.
Maandenlang vroegen jullie elke dag aan me waarom ik zo moeilijk deed. Stiekem voelde ik me ook wel een beetje gevleid, denk ik. Door alle dingen die jullie zeiden begon ik erg te twijfelen aan mezelf. Het was verwarrend. Op een gegeven moment ging ik akkoord. Omdat ik zelf heel slecht in mijn vel zat, ging ik dingen doen die slecht voor me waren. Om mezelf pijn te doen. Ik zei nog tegen jullie dat ik veel alcohol zou drinken omdat het me anders niet zou gaan lukken. Eenmaal in de slaapkamer met jullie twee besefte ik dat ik het echt niet wilde en durfde. Maar jullie drongen zo aan, dat er toch iets is gebeurd. Jullie hebben me die keer aangerand. Ik zei dat ik niet wilde, jij drong aan omdat ik het ‘had beloofd’. Ik had weg kunnen lopen, maar ik voelde me verplicht om te blijven.
‘Je gaf mij het gevoel dat alles mijn keuze was geweest omdat ik een slet was. Ik geloofde het’
Na die aanranding was het hek van de dam. Het moment waarop je mij voor het eerst verkrachtte, staat me nog helder voor de geest. De vorige keer was ik toch ook akkoord gegaan, waarom nu dan niet? Terwijl ik me fysiek tegen je verzette, deed je het toch. Jij, mijn beste vriend, ging over al mijn grenzen heen. Ik maakte mezelf wijs dat je niet wist wat je deed, probeerde te doen alsof het niet was gebeur. Ik bleef met je omgaan en je bleef me misbruiken, vaak met die vriend erbij.
In het begin deden jullie nog heel lief tegen me. Maar dat ebde weg toen ik – omdat ik door jullie toedoen helemaal ontspoorde – naar andere jongens toetrok. In die periode had je alleen maar kritiek op me. Je gaf mij het gevoel dat alles mijn keuze was geweest, omdat ik een slet was. Ik geloofde het. Ik voelde me heel slecht en vies toen, was heel onzeker. En jij maakte het er niet beter op.
Je verspreidde een roddel over me waardoor het complete dorp me begon te pesten. Het voelde alsof de hele wereld tegen me was. Ik dronk veel om mijn gevoelens te verdoven. Je maakte spullen van mij kapot of kwijt. Alles ontkende je. Maar die keer dat je geld van me had gestolen, had ik bewijs. Toen pas zag ik hoe goed je kon liegen. Toen pas drong tot me door dat je al die keren dat je zo lief en oprecht leek, gewoon tegen me had gelogen. Dat was het moment dat ik het contact met je verbrak. Sindsdien heb ik je niet meer gesproken.
‘Pas jaren later durfde ik te erkennen dat jij me misbruikt had en dat je me bewust had gemanipuleerd’
Lang was ik boos, verdrietig en gefrustreerd. Nu gaat het beter met me, ik heb geleerd wat mijn grenzen zijn en die aan te geven. Wat jij toen dacht en hoe je er nu over denkt, zal ik nooit weten. Als ik het je zou vragen, zou ik je antwoord toch niet serieus kunnen nemen. Ik weet hoe goed je kan liegen. Nog lang heb ik met gevoelens gezeten dat ik alles aan mezelf te danken had. Ik schaamde me lang voor wat er was gebeurd en praatte er niet over.
Het was zo raar gelopen dat ik twijfelde of het wel echt misbruik was. Ik probeer op internet vergelijkbare verhalen te vinden, maar die lijken er niet te zijn. Vaak worden mensen misbruikt door iemand die veel ouder is, wij waren allemaal minderjarig. En ik had toch weg kunnen lopen? Ik maakte mezelf wijs dat je het onbewust deed, dat het niet je bedoeling was. Pas jaren later durfde ik te erkennen dat jij me misbruikt had en dat je me bewust had gemanipuleerd. Jij was degene die fout zat, jullie hebben misbruik van me gemaakt. Ik wil dat je weet dat ik dat weet.
Maya
Briefgeheim is een wekelijkse rubriek van RTL Nieuws Weekend. Hier schrijven lezers (anoniem) een open brief aan iemand die van grote betekenis is geweest in hun leven, positief of negatief. Wil je ook samen met een van onze redacteuren een brief schrijven? Mail ons dan op weekendmagazine@rtl.nl.
*De namen Maya en Theo zijn op verzoek van de briefschrijfster gefingeerd. Haar echte naam is bekend op de redactie.
Bron: rtlnieuws.nl
Seksueel geweld tegen kinderen wordt vaak gepleegd door leeftijdsgenoten
Van de plegers van seksueel geweld tegen kinderen is 46% een leeftijdsgenoot. Gezien de belangrijke rol van het onderwijs in de seksuele en relationele ontwikkeling van jongeren, komt de Nationaal Rapporteur met een factsheet voor docenten. De Nationaal Rapporteur wil hiermee bewustwording creëren en docenten handvatten bieden over hoe te handelen bij vermoedens van seksueel geweld. De komende maanden gaat de Nationaal Rapporteur in gesprek met docenten over deze problematiek.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen/jongeren onderling
Hieronder volgen een korte introductie over dit onderwerp, een overzicht van de signalen die je erbij kan tegenkomen, en aandachtspunten bij dit gedrag.
Omdat het belangrijk is dat professionals (bijvoorbeeld docenten of huisartsen) deze typen geweld ook kunnen signaleren en de juiste stappen kunnen nemen, zijn over deze typen geweld factsheets opgesteld.
Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag?
Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat het om gedrag of toenaderingen die seksueel van aard zijn en de grenzen van het slachtoffer overschrijden. Dit kan al dan niet fysiek zijn (De Haas, 2012).Om te bepalen of seksueel gedrag al dan niet grensoverschrijdend is, gaan we uit van een aantal fundamentele criteria of maatschappelijke waarden, gebaseerd op rechten, wetgeving en regelgeving.
Er wordt hierbij uitgegaan van diegene die verantwoordelijk is voor het gedrag (Frans, De Wilde, Janssens, van Berlo & Storms, 2016): (1) wederzijdse toestemming; (2) vrijwilligheid; (3) gelijkwaardigheid; (4) passend voor de leeftijd of ontwikkeling of leeftijd; (5) passend bij de context; (6) zelfrespect (zie ook het Sensoa Vlaggensysteem©, Frans & Franck; 2010; 2014).
Bij positief en acceptabel seksueel gedrag van kinderen en jongeren wordt aan alle criteria voldaan. Wanneer er aan één of meerdere van de criteria niet wordt voldaan is er sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag. We spreken van seksueel misbruik voor elke vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag in verbale of fysieke zin, opzettelijk of onopzettelijk, waar duidelijk geen wederzijdse toestemming voor bestaat; en/of dat op één of andere manier afgedwongen is en/of waarbij het slachtoffer veel jonger is of in een afhankelijke relatie staat (Frans et a., 2016; Frans & Franck, 2014).
Hands-off en hands-on
Bij seksuele grensoverschrijdingen onderscheiden we zogenoemd hands-off en hands-on gedrag. Als er sprake is van strafbaar gedrag spreken we van een delict. Bij hands-off gedrag is er geen sprake van fysiek contact en betreft het bijvoorbeeld kwetsende seksuele opmerkingen of sexting (het maken en versturen van seksueel getinte berichten of pikante foto’s en video’s) of worden gedwongen te kijken naar porno.Bij grensoverschrijdend gedrag dat ‘hands-on’ plaatsvindt, is er wel sprake van fysiek contact. Dit betreft het seksueel betasten, het binnendringen, variërend van zoenen (gedwongen tongzoen) tot verkrachting, de ernstigste vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Jongeren experimenteren en gaan soms over grenzen
Veel seksuele grensoverschrijdingen bij jongeren vinden plaats door leeftijdsgenoten. Jongeren zijn volop in ontwikkeling en daar hoort experimenteergedrag bij. Soms gaan ze daarbij over hun eigen grenzen of die van een ander. Jongeren zijn zich soms onvoldoende bewust van de grenzen van zichzelf en die van een ander, ze weten niet hoe ze dit bij een ander moeten herkennen of ze vinden het moeilijk om hardop uit te spreken wat ze wel of niet prettig vinden. Ook groepsdruk kan hierbij een rol spelen; en/of er kan sprake zijn van de invloed van alcohol of andere drugs.(Professionele) opvoeders hebben dan ook de taak jongeren hierin te begeleiden, en jongeren bewust te maken van wensen en grenzen op seksueel gebied. Wanneer het gaat om seks met een minderjarige dan geldt het strafrecht (zie onder).
Risicogroepen
Risicogroepen voor seksuele grensoverschrijding zijn onder meer:- Meisjes lopen over het algemeen meer risico dan jongens op seksueel grensoverschrijdend gedrag.
- Lesbische, homoseksuele, biseksuele of transgenderjongeren.
- Laagopgeleide jongeren.
- Jongeren met een beperking (fysiek of verstandelijk, ook een lichte verstandelijke beperking).
- Jongeren die in een instelling voor jeugdzorg verblijven.
- Jongeren met negatieve jeugdervaringen met zowel fysieke mishandeling, emotionele verwaarlozing als seksueel misbruik.
Risicofactoren
Naast de bovengenoemde risicogroepen zijn er ook individuele en relationele risicofactoren. Dit zijn onder meer gebrek aan kennis en vaardigheden bij kinderen en jongeren om seksueel gedrag te beoordelen, geen vertrouwensrelatie met de ouders hebben, en eerdere ervaringen hebben met seksueel grensoverschrijdend gedrag in het verleden, de zogenoemde revictimisatie. Ook jongeren met een laag zelfbeeld, ADHD, of een autismespectrumstoornis waardoor ze onvoldoende kunnen invoelen wat een ander beleeft, lopen meer risico.Maatschappelijke gegevenheden en ontwikkelingen die risico’s met zich meebrengen zijn onder meer het hebben van traditionele rolopvattingen over mannen en vrouwen, genderstereotypen, een dubbele moraal en een veranderende realiteit: seksualiteit komt meer voor in massamedia (Römkens, 2017), en de ‘biologische rijping’ start vroeger bij kinderen/jongeren dan in het verleden het geval was (Storms & Doornink, 2016). Ook het toegenomen experimenteergedrag en alcohol- en drugsgebruik bij jongeren vallen hieronder.
Handvatten voor de professional
Het Sensoa Vlaggensysteem© (Frans & Franck, 2010; 2014) biedt professionele opvoeders handvatten om seksueel gedrag adequaat te beoordelen, het bespreekbaar te maken en om gepast te reageren. Dit gebeurt aan de hand van zes criteria om te bepalen of het gedrag gezond of grensoverschrijdend is: toestemming, vrijwilligheid, gelijkwaardigheid, leeftijds- of ontwikkelingsadequaat , contextadequaat en zelfrespect. Er is specifieke aandacht voor gender- en cultuuraspecten; kinderen en jongeren met een beperking en/of trauma (Frans et al., 2016).Wat zegt de wet?
Seks met een minderjarige is in principe strafbaar, ook als het contact door beiden wordt gewenst. Tussen 12 en 16 jaar geldt echter dat het Openbaar Ministerie de jongere vraagt om zijn of haar mening, dit ‘zo mogelijk’ en in bepaalde gevallen (art. 167a Sv). Een jongen van 17 jaar die seksueel contact heeft met een meisje van 15 jaar dat daar geen bezwaar tegen heeft, zal hoogstwaarschijnlijk geen problemen krijgen met justitie. Seks met een kind jonger dan 12 jaar is altijd strafbaar.Cijfers
Uit het onderzoek Seks onder je 25e van Rutgers (De Graaf et al., 2017) blijkt dat 2 procent van de jongens en 11 procent van de meisjes wel eens gedwongen zijn tot seksuele dingen die de betreffende jongere niet wilde.Advies/melden
Voor advies, melden en/of doorverwijzing naar opvang en/of andere hulp, neem contact op met:Centrum Seksueel Geweld
Het Centrum Seksueel Geweld biedt medische, forensische en psychologische hulp aan slachtoffers die kort geleden (minder dan 7 dagen) een aanranding of een verkrachting hebben meegemaakt, telefoon 0800 01 88.Veilig Thuis
Heeft het seksueel geweld langer geleden plaatsgevonden? Neem dan contact op met Veilig Thuis. Doe dit ook in situaties van grensoverschrijdend gedrag waarbij de veiligheid van de betrokkenen in het geding is, zodat niet alleen hulpverlening kan worden geboden, maar ook de veiligheid in het systeem kan worden geborgd, ook voor broertjes en zusjes, telefoon 0800 20 00.Neem bij acuut gevaar contact op met de politie, telefoon 112.
Ontwikkeld door
Deze factsheet is ontwikkeld door Movisie in samenwerking met verschillende ketenpartners in de strijd tegen seksueel geweld. De factsheet en bronnen zijn als download te vinden bij Publicaties.
- Je moet ingelogd zijn om een antwoord op dit onderwerp te kunnen geven.
