Thysia (48) werd verkracht: ‘Door victim blaming durfde ik 28 jaar lang niet mijn verhaal te delen’
Thysia Huisman (48) werd op haar achttiende gedrogeerd en verkracht. Een traumatische gebeurtenis, met een eveneens traumatische victim blaming daarbovenop. “Die eerste reactie op mijn verhaal is cruciaal geweest.”
Drie op de vier mensen die slachtoffer zijn van seksueel geweld krijgen tenminste één beschuldigende reactie als ze anderen in vertrouwen nemen. Victim blaming, wordt dit genoemd. Sunny Bergman maakte de nieuwe documentaire Victim blaming voor de campagne Wat kan mij helpen?. Hierin doet onder anderen Thysia kort haar verhaal. En aan Margriet vertelt ze uitgebreid over wat deze beschuldigende reacties met slachtoffers doen. “Ze maakte me belachelijk en gaf me het gevoel dat de verkrachting mijn eigen schuld was.”
De hotshot van Parijs
“Het was 1991. Ik werkte op mijn achttiende als model en woonde in Brussel”, begint Thysia. “Ik werd door mijn modellenagent naar Parijs gestuurd. Jean-Luc Brunel, de hotshot van de Parijse modewereld, was namelijk heel enthousiast over mij. Hij zei dat hij mijn carrière een ontzettende boost kon geven en dat ik zelfs bij hem in huis mocht komen logeren om kosten te besparen. Mijn agent in België, dat was een vrouw, zei: ‘Dat is een eer, dat is alleen voor meisjes waarin hij veel potentie ziet’. Dus ik dacht: dan zal het wel goed zijn. Tuurlijk vond ik het ergens raar en twijfelde ik. Maar ik wilde het ook wel maken als model.”
Thysia heeft daar in totaal een week gewoond. “Overdag was hij heel professioneel, maar ’s avonds veranderde hij. Er waren continu feestjes met al zijn oude, rijke vrienden en jonge modellen. Hij maakte veel seksueel overschrijdende opmerkingen en probeerde me eerder al aan te randen, maar iedere keer dacht ik: ik kan het wel handelen. Ik maakte grapjes, want ik dacht: ik ben in Parijs, ik wil het hier maken. Daarbij was hij fysiek kleiner dan ik, waardoor ik naïef dacht dat ik hem fysiek ook wel aankon.”
Die ene nacht
Aan het eind van die week ging het mis. “We gingen uit en bij thuiskomst hij gaf me een drankje. Een kwartier later begon ik me heel raar, zweterig en draaierig te voelen. Geluiden kwamen van heel ver. Ik zei dat ik me ziek voelde. Toen heeft hij me naar zijn slaapkamer gebracht, op zijn bed geduwd en verkracht. Het is fragmentarisch, maar ik kan me genoeg herinneren om te weten wat er gebeurd is. De volgende ochtend werd ik naakt wakker in zijn bed met zijn kimono over mijn schouders geslagen. Mijn hele lichaam deed pijn. Toen ik me realiseerde wat er die nacht gebeurd was, heb ik mijn spullen gepakt en ben ik zo snel mogelijk uit dat huis gevlucht.”
‘Ze maakte me belachelijk’
Aan aangifte doen bij de politie dacht Thysia niet. Ze was zo bang en in paniek. “En ik was waarschijnlijk ook nog onder invloed van wat hij mij gegeven had. Ik wilde daar gewoon zo snel mogelijk weg, weg uit Parijs. Ik heb de eerste trein naar Brussel gepakt, daar had ik nog een studiootje. Toen werd ik gebeld door mijn bureau in België, want wat flikte ik nou, zomaar weggaan? Dus ik werd op het matje geroepen. Op het modellenbureau probeerde ik haar uit te leggen wat er gebeurd was, maar ik heb niet het woord verkrachting gebruikt. Ik zei dat hij allemaal seksuele dingen wilde die ik niet wilde. Dat ik daarom ben weggegaan en nooit meer terug wil.”
De reactie van Thysia’s modellenagente was op z’n zachtst gezegd opmerkelijk. “Zij maakte me eigenlijk belachelijk. Dat was de eerste vorm van victim blaming die ik meemaakte. Ze gaf me het gevoel dat het mijn eigen schuld was. Wat voor amateur ik wel niet was. Ik voelde schuld en schaamte. Ik dacht: het ligt aan mij. En toen besloot ik het maar te proberen te vergeten. Dat heb ik jarenlang geprobeerd: als ik er niet aan denk, dan is het er ook niet. Maar dat werkt natuurlijk niet zo.”
Drank, drugs en depressie
Vlak na die traumatische gebeurtenis, besloot Thysia te stoppen met modellenwerk. Ze ging HBO communicatie studeren en ging voor tv achter de schermen aan de slag als regisseur en eindredacteur. Ze redde zich dus wel, maar goed ging het niet. “Ik heb tijdenlang niet goed voor mezelf gezorgd. Ik had veel last van depressie en excessief drank- en drugsgebruik, alles om maar proberen te vergeten wat ik had meegemaakt. En ik liet mensen maar moeilijk toe in mijn leven.”
Ze deelde haar verhaal weleens met vrienden, “maar dan de light versie. Ik zei dan: ‘In de modellenwereld konden mensen hun poten niet thuishouden, daarom ben ik gestopt’. Ze durfden dan ook niet echt verder te vragen.” En haar ouders? Thysia was vijf jaar toen haar moeder overleed. En ze schaamde zich ook te veel om het aan haar vader te vertellen. Haar huidige partner vertelde ze ook niet het hele verhaal. Tot vier jaar geleden. Want op haar 44e besloot Thysia haar verhaal naar buiten te brengen.
Aangifte en nog meer victim blaming
“Eigenlijk heb ik mijn hele verhaal in 2017 pas tot in detail verteld aan mijn vriend, met wie ik toen zeven jaar samen was. Ik wilde er voor die tijd helemaal niet aan denken, laat staan over praten”, legt Thysia uit. “Hij was heel erg geschrokken en verdrietig, maar reageerde heel lief en begripvol.” Door de #MeToo-zaak besloot Thysia nog een stap verder te zetten. “De verhalen van de slachtoffers van Harvey Weinstein raakten me heel erg. Daarna ontdekte ik dat er een link was tussen Brunel en Jeffrey Epstein, die toen al een veroordeelde zedendelinquent was. Ze waren zakenpartners. En ik dacht shit, dit is wat mij is overkomen, dit is gewoon machtsmisbruik. Ik ging erover praten in therapie en besloot erover te schrijven.” Het resulteerde in 2019 in haar aangifte tegen Brunel en later in haar boek Close-up, dat in 2020 uitkwam.
Er brak een angstige tijd voor Thysia aan. Haar advocaat, de politie en journalisten waarschuwden haar namelijk dat ze het opnam tegen een machtige man met veel connecties. Gelukkig weerhield dit haar niet en ondernam Brunel geen stappen specifiek tegen haar. Maar ook nu kreeg ze wel weer met victim blaming te maken. “Ik kreeg na mijn aangifte heel veel shit over me heen. Ik werd uitgescholden voor hoer, ik was een golddigger, ik had het zelf uitgelokt, ik was een naïef, dom modelletje en loog aangezien ik er ‘nu pas’ mee kwam.”
‘Waarom nu pas?’
Vooral met dat laatste heeft Thysia moeite, ‘nu pas’. “Waarom toen pas? Nou, je wilt zo’n gebeurtenis het liefst vergeten. Het stomme met seksueel misbruik is dat je je als slachtoffer schaamt en schuldig voelt, wat in het voordeel is van de dader. Er zijn zo veel verhalen van mensen die het pas op hun sterfbed vertellen, omdat ze zich er zo voor schaamden. Slachtoffers voelen zich vaak onbegrepen, omdat veel mensen niet snappen hoe het werkt met dat gevoel van schuld en schaamte en dat je daarom helemaal niet ermee naar voren wilt komen. Dat komt ook doordat mensen er altijd wel een oordeel over hebben.”
Thysia vervolgt: “Het is bovendien nogal wat om naar voren te komen met zoiets. Om een indruk te geven van zo’n aangifte: ik heb vijfeneenhalf uur lang met de Franse politie in een kamertje gezeten, waar ik alles wat ik me nog herinnerde tot in detail moest beschrijven. Dat is heel heftig. En vervolgens gebeurde er een hele poos niks. Omdat ik 28 jaar na dato pas aangifte deed, was mijn zaak verjaard. Dat voelde zo frustrerend.”
In de gevangenis
Maar gelukkig was het niet voor niks. Met het verhaal en de aangifte van Thysia was het hek van de dam. Zij was de klokkenluider waardoor meer slachtoffers aangifte deden en er een onderzoek naar Brunel werd gestart. In december 2020 werd hij opgepakt. “Hij wilde een vliegtuig pakken naar Senegal, waar ze heel toevallig geen uitleveringsverdrag met Frankrijk hebben. Toen ik hoorde dat hij op tijd op het vliegveld was opgepakt, heb ik heel hard gehuild. Het was zo’n opluchting. Hij zit nu vast voor twee verkrachtingszaken met minderjarigen die niet verjaard waren.”
Thysia is enorm dankbaar voor hoe het uiteindelijk heeft uitgepakt. “Ik weet namelijk hoe weinig daders ook daadwerkelijk berecht en bestraft worden voor seksueel geweld. In heel veel gevallen van verkrachting gebeurt dat niet en krijg je als slachtoffer nooit gerechtigheid. Ik had dat ook niet meer verwacht, het heeft na mijn aangifte nog zestien maanden geduurd voordat hij opgepakt werd. Dat heeft echt aan me gevreten. Ook al telde mijn verhaal juridisch niet mee in de zaak, ik heb wel mijn steentje bijgedragen aan dat hij nu eindelijk vastzit. Maar je voelt je een heel klein poppetje tegenover een heel hoge muur.”
Op de stoel van de rechter
Ze voelt dan ook voor het meisje dat een rechtszaak tegen Marco Borsato heeft aangespannen. “Dat meisje, dat toen vijftien was, wordt met de grond gelijkgemaakt door sommigen. ‘Ze wil gewoon geld’, ‘ze liegt’, ‘wat erg voor Marco’… Je moet natuurlijk wel afwachten wat een rechtszaak uitwijst, maar je moet niet zelf op de stoel van de politie of rechter gaan zitten. Het aantal valse beschuldigingen en aangiften is echt verwaarloosbaar. Dat komt echt niet zo vaak voor. Dus waarom zou je iemand met zo’n verhaal in eerste instantie níet geloven?”
Ze vervolgt: “Die eerste reactie maakt alles uit. Dat heb ik bij mezelf ook gezien. Die reactie van die modellenagent is cruciaal geweest in mijn gedachte dat het mijn eigen schuld was en dat ik er maar beter niet meer aan kon denken. Ik denk dat als zij had gezegd: ‘Jeetje, wat heftig, we gaan nu naar de politie want dit kan echt niet’, dat mijn leven wel anders gelopen was. Zij was een vrouw die mij moest beschermen, waar ik tegen op keek.”
Dunne lijn tussen victim blaming en vragen stellen
De vragen die sommige mensen aan slachtoffers stellen zijn niet altijd met kwade intenties, weet Thysia. “Het is een dunne lijn tussen wat nou victim blaming en uit oprechte interesse iets vragen is. Mag je dan niks meer vragen, vroeg mijn vriend ook eens. Dat is ook niet zo, maar bij een inbraak bij jou thuis gaan mensen je toch ook niet aan een soort kruisverhoor onderwerpen? Bij seksueel misbruik vinden veel mensen het heel normaal om het slachtoffer te ondervragen over wat er nou gebeurd is, omdat ze het anders niet geloven. Dat vond ik ook heftig om te horen in de documentaire (onderaan dit artikel, red.). Die vragen zouden niet veroordelend moeten zijn. Als iemand jou erover in vertrouwen neemt, is jouw eerste reactie heel belangrijk. Luister naar iemands verhaal en vraag liever: ‘Wat wil je dat ik voor je doe?’”
Hulp zoeken
Sinds haar boek is uitgekomen, krijgt Thysia veel ervaringsverhalen van andere slachtoffers te horen, ook over victim blaming. “Ik was overweldigd door hoeveel reacties ik kreeg van mensen die het ook is overkomen, wat maar weer aangeeft hoe vaak het voorkomt. En ook hoeveel mensen erover zwijgen en de schuld bij zichzelf leggen en daarom maar hun mond houden.” Wat Thysia tegen die mensen zegt? “Ik kan ze een luisterend oor bieden, maar ik ben geen therapeut. Ik adviseer ze altijd om professionele hulp te zoeken via Centrum Seksueel Geweld of Slachtofferhulp Nederland, want dit kun je niet alleen.”
Thysia heeft nog een belangrijke boodschap voor mensen die ook slachtoffer van seksueel misbruik zijn. “Het is nooit je eigen schuld. Je hoeft je er dus niet voor te schamen, hoe oud je ook bent. Zoek hulp, neem iemand in vertrouwen. In therapie gaan heeft mij zo geholpen om in te zien dat het niet mijn schuld was, maar volledig die van de dader. Dat is zo venijnig, dat stemmetje in je hoofd. Dat maakt zo veel kapot, dat je jezelf daar jarenlang voor afstraft. Erover schrijven heeft mij ook heel erg goed gedaan. Zet je trauma om in iets krachtigs. Sta op. Blijf niet langer in een hoekje zitten, maar pak je kracht terug.”
Gelukkiger
Het gaat nu goed met Thysia. Van haar boek wordt een serie gemaakt, die ze begin 2023 verwacht. “Alles heeft zo moeten zijn, maar ik had niet verwacht dat het zo goed zou uitpakken”, zegt ze. “Sinds ik mijn boek uitbracht en aangifte deed, is er een last van mijn schouders gevallen. Ik ben gelukkiger en meer in balans.” Als de tijd rijp is, wil ze haar verhaal ook zeker met haar nu bijna 9-jarige zoon delen. “Hij weet wel dat er iets ergs gebeurd is, maar details weet hij niet. Wel mocht hij mijn boek in de klas laten zien, want er staan ook foto’s van mij van vroeger in.” Maar alles daaromheen is dus een gesprek voor later. “Hij zit nu in het stadium dat hij meisjes heel stom vindt”, lacht ze.
Bron: Margriet.NL >>
