Therapie blijft voor veel Belgen onbetaalbaar, met zware gevolgen.

[LukaModerator]

Evelien (30): “Ik krijg 120 euro per jaar terugbetaald. Daar ben ik 1 maand mee geholpen”

Onze mentale gezondheid is belangrijker dan ooit. Maar terwijl we nieuwsberichten lezen over jongeren die massaal in de put zitten of burn-outs die de pan uit rijzen, blijft therapie onmenselijk duur. Zo’n 55 euro om een uurtje te praten met een psycholoog? Toch maar niet, denken we dan. Of we kunnen niet anders en betalen ons blauw. Evelien Chiau (30) betaalt al tien jaar therapie en vertelt hoe die financiële last alles nog zwaarder maakt. “Onze overheid ziet mensen lijden en zelfmoordcijfers stijgen. Waarom grijpt ze niet in?”, vraagt ze zich af. Margot Cloet van Zorgnet-Icuro treedt haar bij. “Een psycholoog moet veel toegankelijker worden.”

Mentale problemen zijn nog altijd een groot taboe. Behalve misschien bij de jongere generaties. Op sociale media als TikTok, Instagram of Twitter vertellen jongeren en jong-volwassenen niet zelden zonder gêne over dipjes tot depressies. Het is op dat laatste platform, Twitter, dat we eind 2020 een schrijnende tweet zien voorbijkomen. “Wie wil mij € 40 gunnen voor een extra therapiesessie deze maand?” schrijft een Belgische vrouw, gevolgd door haar rekeningnummer.

De vrouw worstelt al een hele tijd met depressie op dat moment. We contacteerden haar voor dit artikel, maar ze wil anoniem blijven. Haar volgers springen gelukkig in de bres en schrijven geld over. Deze vrouw is voor even geholpen. Maar voor zo veel andere Belgen blijft psychologische hulp een grote hap uit hun bankrekening.

12 terugbetaalde sessie voor je hele levensloop
De mentale gezondheidszorg in België is een complex systeem. Niet in het minst wanneer we de prijzen en de tussenkomsten van de ziekenfondsen bekijken. Eind vorig jaar publiceerde deze krant daarvan een overzicht. Wat je betaalt hangt af van welke professionele hulp je zoekt en wat je ziekenfonds bereid is terug te betalen. Maar vaker dan niet blijven de prijzen onmenselijk hoog. Bij een erkend psycholoog betaal je zo gemiddeld 55 euro per sessie, waarvan 45 euro uit eigen zak. Als je tegoed aan terugbetaalde sessies niet opgebruikt is tenminste.

Want ook daar schort het. De terugbetaling van therapie blijft heel beperkt. De Belgische ziekenfondsen hanteren verschillende systemen: doorgaans krijg je 10 euro per sessie terugbetaald, maar altijd met een limiet. Bij de Christelijke Mutualiteit ligt die limiet op twaalf sessies over je hele levensloop. Bij de Socialistische Mutualiteiten ben je er het beste vanaf, met twaalf sessies terugbetaald per kalenderjaar. Wie op voorschrift naar een klinische psycholoog of orthopedagoog trekt, krijgt van de overheid per jaar een luttele acht sessies terugbetaald voor basiszorg bij beginnende problemen. Dan betaal je zelf nog 11,20 euro per sessie, tot je die jaarlimiet overschrijdt.

Evelien Chiau (30): “Met acht terugbetaalde sessies schraap je maar het bovenste laagje weg”
Freelance copywriter en redacteur, woont in Molenbeek.

Voor Evelien is therapie al tien jaar een hap uit haar bankrekening. Op haar twintigste kreeg ze steeds meer last van angsten en besloot ze naar een psycholoog te stappen. “Die verbaasde zich erover dat ik toen pas hulp zocht.” Daarna ziet Evelien alle hoeken van de mentale gezondheidszorg: een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg, waar de wachtlijsten ellenlang zijn – van 3 maand tot een jaar – maar de prijzen betaalbaar. Een psychiatrisch ziekenhuis. Meerdere psychologen en psychiaters. En nu alweer een viertal jaar een therapeut.

Niet zelden voelde Evelien zich machteloos, wanneer ze de rekening van haar therapie kreeg. “Zeker op mijn twintigste. Mijn eerste therapeut had op een bepaald moment haar prijzen verdubbeld, waardoor ik voor anderhalf uur 130 euro in plaats van 65 euro moest betalen. Dat kon ik echt niet, al werkte ik voltijds. En ik schaamde me daarvoor. Ik durfde het mijn therapeut niet eens te zeggen. Daarom trok ik naar een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Maar daar kreeg ik na lang wachten een psycholoog toegewezen die een slechte match bleek. Een andere vragen was geen optie, want dan zou ik weer op de wachtlijst terechtkomen. En ik had op dat moment écht hulp nodig.”

Evelien wordt daarna een tijd noodgedwongen door haar huisarts opgevolgd, tot ze met spoed opgenomen wordt op de psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis met ‘psychische decompensatie’. “In mensentaal gezegd: ik kon niet meer. En de financiële druk die ik toen voelde, zorgde voor nog meer angst. Ik moest me wel laten helpen, maar tegelijk stresste ik me te pletter over de facturen die ik niet ging kunnen betalen. Bij een vriend kon ik gelukkig 1.000 euro lenen. Ik legde de schuld bij mezelf, nog een schadelijke gedachte bovenop alle andere, en dat maakte alles nog een pak zwaarder.”

Halverwege stoppen omdat je sessies op zijn, kan niet. Therapie is een lang proces. Als je midden in dat proces stopt, ben je een nog groter wrak

Evelien Chiau

Nu vervolgt Evelien haar behandeling al zo’n vier jaar bij dezelfde therapeut. “Bij hem betaal ik per uur 55 euro”, vertelt Evelien. “En ik ga gemiddeld een keer per twee weken. Van mijn ziekenfonds krijg ik 10 euro per sessie of 120 euro per jaar terugbetaald. Daar ben ik dus één maand mee geholpen. Met mijn loon nu lukt dat gelukkig wel. Maar wie in minder gunstige omstandigheden leeft, kan niet eens nádenken over een psycholoog. Zij moeten met die 120 euro hun gezin een maand eten geven. Ik denk al vaak: shit, dat is veel geld. Kan ik dat geld niet beter besteden? Maar ik heb geen keuze: ik heb mijn psycholoog net zo hard nodig als iemand met een hartprobleem zijn cardioloog.”

Dat de overheid of ziekenfondsen maar een tiental sessies per jaar terugbetalen, is absurd, zegt Evelien. “Je hebt al twee sessies nodig om je hele verhaal te doen. En om intieme dingen te delen moet je een vertrouwensband opbouwen met je psycholoog, dat kost ook veel tijd. Halverwege stoppen omdat je sessies op zijn, kan ook niet. Therapie is een lang proces. Je onderzoekt je donkerste gedachten. Als je midden in dat proces stopt, ben je een nog groter wrak. Met acht of tien sessies schraap je vaak alleen maar het bovenste laagje weg.”

“Onze overheid weet nochtans hoe belangrijk mentale zorg is”, zegt Evelien. “1,2 miljoen Belgen slikken anti-depressiva en elke dag ondernemen 27 Vlamingen een zelfdodingspoging. Onze overheid ként die cijfers. Dat ze toch niks doet, voelt als schuldig verzuim aan. Ze zou het als een verplichting moeten zien om mentale zorg een prioriteit te maken, geen keuze. Meer geld voor mentale zorg zou ook komaf kunnen maken met het taboe errond. Nu denken mensen: ‘50 euro om een uur met iemand te praten? Laat maar zitten.’”

Margot Cloet (46), gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro: “Mensen die zich nu geen mentale zorg kunnen veroorloven, zullen over een paar jaar met nog grotere issues worstelen”

Koepelorganisatie Zorgnet-Icuro ijvert voor kwaliteitsvolle, toegankelijke en betaalbare zorg.

“Ik merk wel dat de overheid geld probeert vrij te maken voor betere mentale zorg, op alle niveaus”, zegt Margot Cloet van Zorgnet-Icuro. “Minister Vandenbroucke werkt eraan en federaal ligt er 200 miljoen euro op tafel. Maar het zal allemaal waarschijnlijk nog ruim onvoldoende zijn. We hebben het probleem lang verwaarloosd. Waardoor het nu een groot probleem is. Het vroegtijdig aanbod is te beperkt en mensen die zich geen mentale zorg kunnen veroorloven, zullen over een paar jaar met grotere issues worstelen en nog meer zorg nodig hebben.”

Een psycholoog zou veel toegankelijker moeten worden, gelooft Cloet. “Zeker voor, bijvoorbeeld, de eerste vijf sessies. Om dan daarna met je arts te kunnen bekijken wat je verder nodig hebt. Met voldoende terugbetaling voor wie daar nood aan heeft. We zien nu dat veel mensen nog te lang wachten voor ze erkennen dat ze een mentaal probleem hebben. Wegens het stigma, de kostprijs of omdat ze denken dat ze het zelf wel kunnen oplossen. Of ze blijven naar de huisarts terugkeren en worden dan maar medicijnen voorgeschreven.”

Als we in de toekomst op tijd ingrijpen, zullen een heel aantal mensen wel geholpen zijn met een beperkt aantal sessies

Margot Cloet, Gedelegeerd bestuurder Zorgnet-Icuro

Cloet pleit er ook voor om voor heel het land één tarief te maken, met uitzondering voor de meest kwetsbaren. En om de focus op jonge mensen te leggen. “We zien dat driekwart van de psychische stoornissen zich ontwikkelt voor we 27 jaar zijn, vaak in de pubertijd. Betaalbare behandeling voor jongeren is dus cruciaal, net als meer aandacht voor mentaal welzijn van jongs af aan. Die aandacht zou er al moeten zijn in de kinderopvang of de lagere school. Niet met individuele therapieën, wel met interventies op groepsniveau. Op jonge leeftijd wordt de basis gelegd voor hoe onze hersenen zich ontwikkelen en hoe we met gevoelens zullen omgaan. Ouders zijn zelden getraind om hun kinderen daarin te begeleiden.”

“Als we in de toekomst op tijd kunnen ingrijpen, zullen een heel aantal mensen wél geholpen zijn met een beperkt aantal sessies: 5, 8 of 10. Nu is dat nog bijlange niet het geval. En daar betalen we ook een gigantische maatschappelijke kost voor.”

Bron: HLN >>

[Auteur]

Reacties