Hulpverleners en slachtoffers over seksueel kindermisbruik: ‘Het taboe moet worden doorbroken’

Forum Lotgenoten Seksueel Geweld Achtergrond & Informatie Opinie & actualiteit Hulpverleners en slachtoffers over seksueel kindermisbruik: ‘Het taboe moet worden doorbroken’

  • Dit onderwerp bevat 0 reacties, 1 deelnemer, en is laatst geüpdatet op 16/12/2022 om 09:03 door mara.
1 bericht aan het bekijken (van in totaal 1)
  • Auteur
    Reacties
  • #275754
    mara
    Lid LSG

      ‘Je stopt het in een kluis en die zit dan ook écht dicht’. Zo omschrijven misbruikslachtoffers hun ervaringen. En dus is erover praten ontzettend moeilijk. Maar ook hulpverleners zijn vaak verlegen met het onderwerp. Volgens Fetzen de Groot, coördinator bij Centrum Seksueel Geweld Groningen-Drenthe (CSG), moet het taboe doorbroken worden. De Groot: ‘Bij kindermishandeling zeggen we: dat is zo erg, daar moeten we wat aan doen. Bij seksueel kindermisbruik zeggen we: dat is zo erg, dat zal wel niet waar zijn.’

      Volgens De Groot komt seksueel kindermisbruik veel vaker voor dan we denken en houden we elkaar voor de gek door er niet over te praten.

      ‘Seksueel kindermisbruik is zo erg dat mensen de neiging hebben het niet te willen zien’, stelt De Groot. Scholen weten bijvoorbeeld niet hoe ze vermoedens bespreekbaar kunnen maken, maar ook hulpverleners weten vaak niet wat te doen. De Groot: ‘Verslaving, schulden en huiselijk geweld: naar al die onderwerpen wordt gevraagd. Maar niet naar seksueel misbruik.’

      Topje van de ijsberg
      Michel van Vliet is kinderarts in het UMCG. Per jaar ziet hij zo’n veertig tot vijftig kinderen die te maken hebben gehad met seksueel misbruik. Het is volgens hem slechts het ‘topje van de ijsberg’.

      Als het misbruik minder dan zeven dagen geleden is, kan er – als het slachtoffer dat wil – sporenonderzoek worden gedaan door een forensisch arts. De kinderarts kijkt of er verwondingen zijn, maar onderneemt ook actie om seksueel overdraagbare aandoeningen of zwangerschap te voorkomen.
      Daarna wordt er gekeken welke verdere hulpverlening er nodig is. Voor het kind, maar zeker ook voor de ouders. Van Vliet: ‘Wij zien bijvoorbeeld ook gevallen waarbij een 14-jarige zijn jongere zusje misbruikt. Dan kom je uit bij een hele andere organisatie dan wanneer een 17-jarige in het uitgaansleven is aangerand.’

      Tenzij er duidelijk schade is, is het volgens Van Vliet heel moeilijk vast te stellen of een kind werkelijk misbruikt is. ‘Aan één op de drie kinderen die misbruikt wordt, zie je helemaal niets af. Niet lichamelijk, maar ook niet in het gedrag.’
      Van Vliet gaat altijd af op het verhaal van het kind en de ouders: ‘Het maakt niet uit of het wel of niet plaatsgevonden heeft. Als iets in het hoofd van iemand plaatsgevonden heeft, dan speelt er een probleem en dan moeten we dat oplossen.’

      Misbruikt door opa
      Miranda Hoekstra (24) werd als kind jarenlang seksueel misbruikt door haar opa. Vlak voor haar achttiende verjaardag durfde ze het aan haar ouders te vertellen. Hoekstra: ‘Ik liep op heel veel gebieden vast. Ik kon het niet langer met me meedragen, toen heb ik het op tafel gegooid.’
      Haar ouders geloven haar meteen. Hoekstra doet aangifte, haar opa wordt veroordeeld tot drie jaar cel waarvan een jaar voorwaardelijk. Ook Hoekstra merkt dat seksueel misbruik nog altijd een onderwerp is waar we moeilijk over praten. ‘Ik merk dat wanneer ik over mijn achtergrond vertel, mensen niet goed weten hoe ze erop moeten reageren.’

      Ik heb ervoor gekozen om open te zijn, zo hoop ik anderen te kunnen helpen
      Miranda Hoekstra

      No need to hide
      ‘Ik was ongeveer veertien jaar toen ik erachter kwam dat wat er mij gebeurde, niet klopte’, vertelt Hoekstra. ‘Ik ben toen op internet op zoek gegaan naar informatie, en wat er zou gebeuren als ik het zou vertellen.’ Online kwam ze alleen verhalen tegen van mensen bij wie het niet goed was gegaan, doordat ze niet werden geloofd of families uit elkaar vielen. ‘Had ik positieve verhalen gehoord, dan had mij dat misschien wel overgehaald het toen al te vertellen.’
      Ze hoopt dat andere geluid nu zelf te laten horen. ‘Ik heb ervoor gekozen om open te zijn, zo hoop ik anderen te kunnen helpen.’ Hoekstra richtte de stichting no need to hide op, een buddy-project waarin ervaringsdeskundigen gekoppeld worden aan slachtoffers. Ze wil laten zien dat het, ook na zo’n ervaring, goed met je kan gaan: ‘Juist die positieve verhalen heb ik gemist.’

      Traumateam
      Anne Koning is GZ-psycholoog, ze werkt als gedragswetenschapper en behandelaar bij het traumateam van jeugdhulporganisatie Elker. Dit team helpt kinderen en (pleeg)ouders die te maken hebben gehad met trauma’s, zoals huiselijk geweld. Daar hoort ook seksueel misbruik bij.
      De impact van dit misbruik is volgens Koning enorm. Kinderen kunnen fors getraumatiseerd raken door het misbruik. Hoe die impact zich uit, verschilt per kind. ‘Sommige kinderen doen alles om maar lief gevonden te worden. Met anderen is geen land meer te bezeilen.’
      Met verschillende vormen van therapie worden kinderen geholpen om de traumatische gebeurtenissen te verwerken. ‘Sommige kinderen kunnen praten over wat er is gebeurd. Andere kinderen zijn zo ontregeld dat ze onder tafel kruipen en helemaal niks meer zeggen.’

      Speltherapie
      Een vorm van therapie die goed werkt bij jonge kinderen is speltherapie. In de spelkamer staan allerlei spelmaterialen die kunnen helpen om met een kind in gesprek te komen. Koning: ‘Spel is ook een gesprek, maar dan een gesprek zonder woorden. Op die manier kan een kind ons toch vertellen wat er in hem of haar omgaat.’ Dat kan heel letterlijk zijn door gebeurtenissen uit te beelden met Playmobil. Andere kinderen vinden het fijn om een hut te bouwen, een veilige plek waarin ze wel durven te vertellen.’

      Sommige kinderen zijn volgens Koning zo ontregeld dat ze niet meer kunnen voelen. Door bijvoorbeeld te spelen met zand of water, ervaren ze het verschil tussen koud of warm en hard of zacht. ‘Voordat je met hen kunt praten over wat ze hebben meegemaakt en wat ze voelden, moeten ze eerst leren herkennen wat die emoties zijn.’

      Tegelijk met de kinderen worden ook de (pleeg)ouders van het kind geholpen. ‘Je ziet vaak dat ouders in paniek raken. Het is ontzettend belangrijk om hen te steunen zodat er ze voor hun kind kunnen zijn.’

      Nooit helemaal over
      ‘Als een kind kan vertellen wat het heeft meegemaakt, zonder dat het daarbij overspoeld raakt door emoties, dan zijn we klaar’, vertelt Koning. Toch betekent afsluiting van de therapie niet dat het ‘over’ is. Koning: ‘We hebben helaas geen gummetje waarmee we de herinneringen uit het brein kunnen wegvegen.’ Soms ziet ze kinderen op latere leeftijd terug, bijvoorbeeld in de pubertijd. ‘Bij bepaalde life-events speelt het trauma weer op, en dan moet je daar iets mee.’

      Ook Hoekstra herkent dat: ‘Begin dit jaar is mijn relatie uitgegaan. Ik merk dat ik me kwetsbaar voel nu ik weer alleen ben.’ Vorige week zag ze haar opa en oma voor het eerst in jaren terug. Het oudere echtpaar had haar via een bemiddelingsbureau benaderd. Hoekstra: ‘In eerste instantie schrok ik, ik vroeg me af wat ik eruit kon halen.’ Toch gaat ze. ‘Mijn ouders wonen nog altijd in hetzelfde dorp. Als ik daarheen ga, merk ik dat ik gespannen ben. Ik ga niet snel even naar de winkel uit angst om ze tegen te komen.’

      De vragen waarmee ik jarenlang in mijn hoofd zat, heb ik nu aan hem kunnen stellen. Dat geeft rust
      Miranda Hoekstra

      Vanaf het moment dat haar opa binnenkwam, viel die angst weg. ‘In mijn hoofd had ik altijd het beeld van iemand die gevaarlijk was, nu zag ik dat deze oude man helemaal geen bedreiging meer is.’ De man die haar altijd in zijn macht leek te hebben en haar met zijn blik uit kon kleden, was niet langer een gevaar.

      ‘Hij heeft oprecht zijn excuses aangeboden. Dat voelde toch wel als een opluchting, en een bevestiging dat ik gelijk heb gehad.’ In de rechtszaak had haar opa verschillende feiten ontkend. Hoekstra: ‘Je gaat dan toch aan jezelf twijfelen.’ Het gesprek werkte voor haar dan ook bevrijdend. ‘De vragen waarmee ik jarenlang in mijn hoofd zat, heb ik nu aan hem kunnen stellen. Dat geeft rust.’

      Zorg dat je kind weerbaar is
      ‘Het kan jouw kind ook overkomen’, zegt De Groot. ‘We denken dat we het wel in de gaten hebben, maar dat is niet zo.’ De plegers herken je niet aan de buitenkant, het kan ook die aardige vader of grappige buurman zijn. Kinderen die seksueel misbruikt zijn, doen er vaak alles aan om dit te verbergen. Uit loyaliteit richting de pleger, uit schaamte, of omdat ze het gevoel hebben zelf verantwoordelijk te zijn.
      ‘Zorg dat je kind seksueel weerbaar is’, stelt kinderarts Van Vliet. Dat betekent dat seksuele voorlichting begint wanneer je kind drie jaar is. ‘Gesprekken over welke plekken van jou zijn, en dat mensen daar niet aan mogen zitten. Dat je papa en mama knuffelt, maar een vreemde niet. Dat zijn de eerste stappen.’ Koning: ‘Leer een kind dat het grenzen aan mag geven. Als het geen kus of knuffel wil, is dat oké.’
      Wanneer een slachtoffer geen hulp krijgt, is de kans dat het wéér te maken krijgt met misbruik groot. Daarom is het zo belangrijk dat je ermee naar voren durft te komen, stelt Van Vliet. ‘Daders ruiken het als het ware dat je kwetsbaar bent.’
      Ook Hoekstra hoopt dat jongens en meiden die seksueel misbruik meemaken het durven te vertellen: ‘Je hoeft het niet alleen te doen. Er is hulp, als je het taboe doorbreekt.’

      Bron: rtvnoord.nl

    1 bericht aan het bekijken (van in totaal 1)
    • Je moet ingelogd zijn om een antwoord op dit onderwerp te kunnen geven.
    gasten online: 42 ▪︎ leden online: 3
    Trees50, Joeji, Devine21
    FORUM STATISTIEKEN
    topics: 3.754, reacties: 21.086, leden: 2.775