Documentaire Sunny Bergman legt ‘victim blaming’ seksueel geweld bloot: ‘Je lokte het uit’

[LukaModerator]

„Een man doet dat niet zomaar”, „je had toch kunnen schreeuwen” of „je was gewoon naïef”, het is een greep uit reacties die slachtoffers van seksueel geweld kregen. Documentairemaakster Sunny Bergman legt in haar documentaire het begrip ‘victim blaming’ bloot. Het blijkt dat bijna ieder mens, wellicht onbewust, met de beschuldigende vinger naar slachtoffers wijst.

Knock out door de drank, misbruik tijdens de jeugd of een vergrijp van een modellenscout. Zes slachtoffers van seksueel misbruik vertellen in de korte documentaire over hun ervaring met seksueel geweld, maar vooral over de impact van victim blaming. Documentairemaakster Sunny Bergman maakte eerder allerlei documentaires over activistische onderwerpen. Zo maakte ze een film over complotdenkers en de documentaire Sletvrees, over de vrijheid van seksualiteit voor vrouwen.

Victim blaming bij slachtoffers van seksueel geweld
De geïnterviewden vertellen dat mensen regelmatig het gedrag van daders goedpraten en slachtoffers de schuld geven. „Een vrouw heeft het uitgelokt”, vertelt Tisha, die op 18-jarige leeftijd als jong model in Parijs werd verkracht. „Ik hoorde dat ik een hoer was, een golddigger of dat ik er een slaatje uit wilde slaan. En waarom ik nu pas met dit verhaal kwam. De meeste slachtoffers moeten dealen met schaamte en schuld.”

Waar het volgens de geïnterviewden aan ontbreekt is dat mensen vaak niet vragen hoe het met het slachtoffer zelf gaat. In de korte film van Bergman sommen slachtoffers alle reacties op die ze kregen. En dat zijn er nogal wat. Daarna gaat de documentairemaakster met allerlei mensen in discussie over het onderwerp. Daaruit blijkt dat veel mensen toch geneigd zijn ook beschuldigend op het slachtoffer te reageren. „Een verhaal heeft altijd twee kanten”, „je kunt helaas niet ieder verhaal geloven” en „je bent verantwoordelijk voor je eigen veiligheid”, zijn sommige reacties. „Ik hoor mezelf al tegen mijn vriendin zeggen: ‘Ja doos, waarom ga je dan ook met hem mee?’”

Sunny Bergman stelt onderwerp ter discussie in documentaire
Verder in de documentaire blijkt dat het lastig is om de nuance tussen vragen stellen en een politieverhoor te vinden. Dat laatste werkt volgens de slachtoffers vaak averechts. Een van de slachttoffers licht dat nog toe. „Je moet het bij de al politie bewijzen, maar dan moet je ook nog aan een vriend gaan bewijzen dat het is gebeurd. Dan denk ik: ‘Ik zeg het toch?’”

Klinisch psycholoog Iva Bicanic, van het Centrum Seksueel Geweld, komt ook in de documentaire aan het woord. Ze benadrukt dat de gevolgen van victim blaming ook wel ‘second rape’ worden genoemd. „Want de gevolgen van victim blaming kunnen erger zijn dan het misbruik zelf.” De reactie op slachtoffers is daarom volgens haar essentieel.

Verkrachters zijn ‘gewone mensen’
Zelfs tijdens de interviews twijfelen sommige slachtoffers nog over hun schuld. „Nee, het is helemaal niet jouw schuld”, benadrukt Bergman. „Onbewust zit er bij mij zelf ook nog een gevoel dat ik ook een keuze heb gehad”, antwoordt een slachtoffer. „Het is moeilijk te geloven dat het niet jouw schuld is”, zegt weer een ander.

De slachtoffers leggen uit dat verkrachters niet altijd „een enge man in een donker steegje” zijn. Psycholoog Bicanic vertelt dat de mens geneigd is om seksueel geweld zoveel mogelijk bij zich weg te houden. „Mensen willen graag geloven dat het hen niet kan overkomen. Dat ze in een misbruikvrije straat of familie leven. Of dat de kinderen naar een misbruikvrije school gaan. Maar zo werkt het helaas niet. Mensen die dat doen zijn gewone mensen, gewone mannen uit onze familie- en vriendenkring.”

Een slachtoffer helpen
Hoe je het beste kunt reageren op een slachtoffer van seksueel geweld? Volgens de slachtoffers uit de documentaire is luisteren, vragen hoe het met iemand gaat en niet oordelen, vooral belangrijk. Ook volgens de documentairemaakster en psycholoog is het van belang dat je laat merken dat iemand er niet alleen voor staat. „En dat je samen hulp zoekt”, aldus Bicanic.

„Hoe eerder slachtoffers zich melden, hoe beter we hen kunnen helpen. De eerste week is cruciaal. Hulp in de eerste dagen kan bijvoorbeeld de kans op medische problemen en een posttraumatische stressstoornis verkleinen. Ook kunnen we dan sporen veiligstellen.”

Cijfers over seksueel geweld

• 22 procent van de Nederlandse vrouwen maakte seksueel geweld mee.
• 6 procent van de Nederlandse mannen maakte seksueel geweld mee.
• Drie op de vier slachtoffers van seksueel geweld krijgt tenminste één beschuldigende reactie.
• 85 procent van alle misbruik gebeurt door iemand je goed kent en die je vertrouwt. Die persoon maakt misbruik van die vertrouwensband.
• Bijna de helft van de slachtoffers krijgt drie maanden na de ervaring met seksueel geweld de diagnose posttraumatische stressstoornis.

De documentaire werd gemaakt in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Bron: Metro Nieuws >>

Wil je de alle interviews bekijken? Bekijk de documentaire.

[Peerke.Lid LSG]

Nog niet gekeken maar wel veel herkenning in het stukje. Mijn broer vroeg ook aan mij waarom ik dan steeds terugging. Is ook wel een reden waarom ik zo boos ben naar de maatschappij. Ook het indelen van sectoren waar misbruik plaatsvind vind ik zo schadelijk, de kerk, sport, Jehova’s noem maar op. Zorgt er ook, volgens mij, voor dat de aandacht afgeleid wordt van het alledaags misbruik. De vriendelijke man/vrouw die naast ons op de bank zit. Voelt wel vaak of mijn misbruik niet telt. Daarnaast is er zo’n fixatie op daders, die moeten hard gestraft worden, is het laagste van het laagste. Maar naar de slachtoffers wordt niet omgekeken. Gaat alleen maar over schuldvraag en schadevergoeding. Het juridische, of het bewezen kan worden.
Ik was een keer bij een fysiotherapeut en die zei vrolijk dat mensen die misbruiken later ook gaan misbruiken. Zij wist niks van mijn misbruik. Dacht toen ook meteen: zo denken mensen dus ook over mij. Zorgt ervoor dat ik wel voorzichtig ben met wie ik wat vertel. Heb daarna wel tegen haar vertelt dat ik misbruikt was en het een vervelende opmerking vond die niet klopte.

Moest ik even kwijt

 

gr. Peter

[MarkModerator]

Hoi Peter,

Ik snap dat je door zulke opmerkingen denkt dat je beter voorzichtig kunt zijn met wat je erover vertelt. Wat ikzelf doe, is zulke dingen uitleggen, ook als mensen het zelf niet eens benoemen. Dus op voorhand al een aantal situaties van victim blaming aanhalen, bijv dat zelf teruggaan. Ik heb mezelf ook lang schuldig gevoeld omdat ik ogenschijnlijk vrijwillig naar mijn daders toe ging. Ik schrijf bewust ogenschijnlijk omdat het absoluut niet vrijwillig was! Ik stond onder grote emotionele druk en had geen andere keuze. Ik merk dat als ik zoiets uitleg mensen het vaak wel gaan begrijpen.

Geldt ook voor het idiote idee dat slachtoffers later zelf dader worden. Ook daar ben ik lang bang voor geweest dus als iemand dan zoiets zegt, komt dat enorm hard aan. Maar het is onzin. Het is wel waar dat veel daders vroeger zelf misbruikt zijn, maar dat komt vooral omdat de MAATSCHAPPIJ misbruik van jongens stelselmatig bagatelliseert, waardoor ze geen (goeie) hulp krijgen. Verder kun je het niet zomaar omdraaien. Gras is weliswaar groen, maar niet alles wat groen is is gras.

Dus als je het aandurft, zou ik zeggen: ga het gesprek aan i.p.v. er je mond over te houden.

Groet,
Mark

[Auteur]

Reacties