De dubieuze methoden van een stichting die steeds tegen kindermishandeling streed

[GabrielleLid LSG]

Hogescholen en gemeenten namen de stichting No Kidding serieus. Maar bij haar strijd tegen kindermishandeling waren emoties belangrijker dan feiten. Vrijwilligers voelden zich niet veilig.

‘Dit is Anna, zij heeft de goddelijke wijsheid in pacht’, klinkt het in de kring als de begeleider voor de komende dagen wordt voorgesteld. ‘Zij komt alleen als zij wordt geroepen door het hogere.’ Sandra kijkt verbaasd naar de mysterieuze, oudere vrouw in lichte linnen kleding.

Het is eind augustus en ze zit met ­negen andere deelnemers van de training in een voormalig bergpension in het Duitse Willingen. De groep is naar de groene heuvels van Sauerland afgereisd om hier, in dit karakteristieke onderkomen met puntdak, te worden opgeleid in het inzetten van ‘ervaringsdeskundigheid’. De vijfdaagse cursus is een initiatief van de stichting No Kidding, die strijdt tegen kindermishandeling.

Het gezelschap is een mix van hulpverleners en mensen die zelf in hun jeugd geweld hebben meegemaakt. Voor dit proefproject heeft de stichting 16 duizend euro subsidie ontvangen van ZonMw, de organisatie die namens de overheid onderzoeksgeld verdeelt op het terrein van gezondheidszorg.

Sandra – niet haar echte naam, omdat de stichting inmiddels heeft gedreigd met een advocaat – woonde eerder een presentatie van No Kidding bij en werd gegrepen door hun visie. ‘Ik geloof dat hulpverleners veel kunnen hebben aan de inbreng van mensen die zelf slachtoffer zijn geweest.’

Al tijdens de voorstelronde loopt de training in Sauerland anders dan Sandra had verwacht. De slanke dame die goddelijke wijsheid krijgt toegedicht en meestentijds een bril met donkere ­glazen draagt, is Anna Clowting. No Kidding-­directeur Friso van der Wal legt de cursisten uit dat ze over bijzondere ­gaven beschikt. ‘Ze zou helderhorend en heldervoelend zijn’, zegt Sandra.

Ze is verbaasd over de spirituele insteek van de bijeenkomst. Maar het wordt volgens haar nog vreemder als een van de ervaringsdeskundigen tijdens het voorstelrondje vertelt dat ze een boek heeft geschreven over haar verleden. ‘Ze werd vanuit het niets aanvallend toegesproken door Friso, ze zou te veel met zichzelf bezig zijn. Er ontstond een heel vreemde sfeer. Op een gegeven ­moment wilden de begeleiders dat we zouden stemmen of ze naar huis moest, maar dat weigerden wij.’

Sandra overweegt de training te verlaten, maar haar reisgezelschap overtuigt haar ervan het nog even aan te zien. De volgende dag worden ze geacht deel te nemen aan rollenspellen. ‘Het ging allemaal over bewustzijnsvelden, het was heel vaag.’ Het gezelschap krijgt volgens Sandra uitsluitend ‘osmotisch’ water ­geschonken, omdat in gewoon kraan­water ­volgens de trainers ‘te veel rotzooi’ zit. ­‘Later werden bij sommigen van ons de energievelden doorgemeten en ging het over chakra’s.’

Sandra en enkele anderen uit de groep brengen ter sprake dat zij niet het idee hebben dat zij tijdens deze training veel verder gaan komen in het werken met ervaringsdeskundigheid. Sandra: ‘Ik kan me ook niet voorstellen dat ZonMw accepteert dat hun subsidiegeld op deze manier wordt besteed.’

Twijfels
No Kidding-directeur Friso van der Wal, een gepensioneerde conrector, ­bereikte naar eigen zeggen de afgelopen tien jaar ongeveer honderd gemeenten met voorlichting over kindermishandeling. Daarnaast sprak No Kidding bij talloze hbo-opleidingen en basis- en middelbare scholen, en ook op bijvoorbeeld een politieafdeling en in een huisartsenpraktijk. In tv-programma’s als Pauw en RTL Nieuws werden vertegenwoordigers van de stichting opgevoerd als expert. De missie: bewustzijn creëren over ‘een epidemie van ongezien geweld’. Door ervaringsdeskundigen over mishandeling te laten vertellen hoopt No Kidding op meer alertheid voor dit onderwerp.

Op het oog een nobel doel, waarvoor donateurs graag in de benen komen. Van de Dam-tot-Damloop tot een beklimming van de Mont Ventoux, met sponsoracties haalden sympathisanten jaar na jaar duizenden euro’s op. Volgens de eigen verslagen had de stichting jaarlijks ongeveer een ton te besteden. Maar intussen rommelt het bij No Kidding. Er zijn twijfels over de verborgen spirituele insteek van de stichting, de ­financiën en de omgang met meldingen van seksueel grensoverschrijdend ­gedrag.

Ervaringsdeskundigen
In het voorjaar van 2019 houdt Friso van der Wal nog een enthousiaste presentatie op een congres van de Vereniging Nederlandse Gemeenten over zijn nieuwste idee: ervaringsdeskundigen die niet alleen voorlichting geven, maar ook samenwerken met zorgprofessionals, zodat zij elkaar kunnen versterken. Zijn verhaal valt er in goede aarde. De ­inzet van ervaringsdeskundigen in de hulpverlening is in de tien jaar dat No Kidding ermee bezig is, uitgegroeid tot een ware hype. ZonMw heeft er zelfs een speciaal subsidieprogramma voor. No Kidding heeft daar met succes een aanvraag gedaan.

Hij had beter moeten weten, zegt ­directeur Van der Wal nu. Bij de eerste kleine subsidie om ‘een preventieve slag naar jeugdzorg te slaan, ging het gelijk mis’.

Op de vierde dag van de training in Sauerland hebben Sandra en de andere deelnemers er genoeg van. ’s Ochtends leest een van de aanwezige hulpverleners een brief voor die die nacht is geschreven, waarin de bezwaren tegen het spirituele karakter van de bijeenkomst op een rij zijn gezet. De groep plaatst ook vraagtekens bij de besteding van het subsidiegeld. Waarom huurt No Kidding hier in Sauerland bijvoorbeeld voor duizend euro per dag een pand dat in bezit is van The Conscious Farmer, een bedrijf waarvan Friso van der Wal aandeelhouder is?

‘Er zat een sektarische sfeer aan die training’, onderschrijft ervaringsdeskundige Lukas Blankers Sandra’s lezing. ‘Friso zat als een klein kind naast Anna Clowting, zo heb ik hem nog nooit ­gezien. Het leek er bijna op dat ze zieltjes wilden winnen voor een sekte.’ Nance, een aanwezige therapeut: ‘Er was geen theoretische onderbouwing, de enige theorie die aan bod kwam, bleek die van Anna Clowting te zijn.’

Van der Wal loopt boos weg als hij de bezwaren van de groep hoort, zegt Sandra. ‘Hij riep: ‘Als jullie mij wantrouwen, dan stopt het hier.’’ Een verzoek van de groep om in gesprek te gaan met Anna Clowting wordt weggewuifd. ‘Anna zou hebben ingevoeld dat dit niet noodzakelijk was’, aldus Sandra. De training wordt voortijdig afgebroken.

De cursisten brengen na afloop verslag uit aan het bestuur van No Kidding en er wordt een crisisvergadering belegd. Op 30 september verschijnt een persbericht: No Kidding stopt. ‘De hoofdreden daarvoor is dat er onvoldoende financiële middelen zijn om de bestaande en toekomstige ambities te realiseren’, staat er. Over de desastreus verlopen ­training wordt met geen woord gerept.

De gouden cirkel
Het verhaal van No Kidding vindt zijn oorsprong in de innige verbintenis tussen Friso van der Wal en Anna Clowting, die in de jaren zestig in Bloemendaal aan elkaar verslingerd raken. Zij raakt zwanger van hem en het stel treedt in het huwelijk. Clowting gaat in de jaren daarna het spirituele pad op. Van der Wal moet daarvan aanvankelijk weinig hebben, ze groeien uit elkaar. In de jaren tachtig ­organiseert Clowting een groep om zich heen die ze ‘de gouden cirkel’ noemt, ­beschrijft ze in haar biografie. Het draait daar om magnetiseren, meditatie en ­inzichten in de opbouw van chakra’s.

In 1988, ze is inmiddels met een andere man getrouwd, bundelt Clowting haar activiteiten onder de naam Paideia, een ‘opvoedkundig concept uit de tijd van Socrates waarin de jonge mens centraal staat’. Behalve een spiritueel centrum behelst Paideia later ook een natuurvoedingswinkel in Overveen waar speciaal gereinigd ‘osmotisch’ water wordt verkocht.

In die tijd keert Friso van der Wal terug in haar kringen. ‘Hij is binnen Paideia met zichzelf aan de slag gegaan, in een mannenpraatgroep’, zegt Clowting daarover in haar biografie. Op een van de Paideia-zomerkampen in de Pyreneeën ontmoet Van der Wal zijn nieuwe vrouw. Hij zet daarna het bedrijf Paideia Management op en wordt leidinggevende in de organisatie.

In 1993 komen er via Het Parool verhalen naar buiten van ex-volgelingen van Anna Clowting. Zij zeggen mentaal te zijn gebroken door de spiritueel leider en spreken van een sekte. Ook beschuldigen zij Paideia-leden van het geven van hardhandige babymassages. Videobeelden van deze praktijken in het tv-programma Deadline leiden later tot Kamervragen. De minister laat de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek doen, maar tot een vervolging komt het niet.

Intussen heeft Clowting, geïnspireerd door de arme en uitgebuite kinderen die ze zag op reizen door Nepal, de stichting Profit for the World’s Children (PWC) opgericht, voor hulpprojecten in ontwikkelingslanden. Later daagt haar het besef dat ook in Nederland kinderen in nood zitten. Zo begint in 2004 No Kidding, als een publiekscampagne namens stichting PWC. In 2008 vraagt Clowting haar ex-man er een zelfstandige organisatie van te maken. Van der Wal: ‘Ze gaf me één ding mee: wees een stem voor de kinderen.’

Indrukwekkend
September 2019. Op een whiteboard op de vijfde verdieping van een kantoorgebouw in Amersfoort tekent Friso van der Wal een schema met de verschillende vormen van bewustzijn. Tegenover hem zitten twintig gemeenteambtenaren, merendeels vrouwen, die zich bezighouden met jeugdzorg. Ze zijn uit Venray, Dronten, Leiden of Valkenswaard hierheen gereisd voor een ‘intervisie­bijeenkomst’ van No Kidding.

Voordat ze de verhalen van de ervaringsdeskundigen hadden gehoord – bij deze bijeenkomst vertoond op film – hadden de ambtenaren het nog over praktische obstakels in hun werk, zoals de soms moeizame samenwerking met de regionale meldpunten van Veilig Thuis. Maar als een ervaringsdeskundige in de film vertelt dat hij op school altijd als laatste in de klas bleef hangen bij de juf en niemand zijn afwijkende gedrag opmerkte, is het stil. Een volgende ervaringsdeskundige bekent in de video hoe afschuwelijk ze het vindt dat ze, als gevolg van haar verleden, soms ook haar ­eigen kinderen slaat.

‘Indrukwekkend’, reageert een jonge ambtenaar. ‘Het zijn voor mij geen onbekende zaken. Maar als je iemand het zo hoort vertellen, raakt het me meer.’

‘Waar voelde je wat bij?’, vraagt Van der Wal.

‘Dat zij zich als kind niet gezien voelden, eenzaam waren’, antwoordt de ambtenaar.

Een wat oudere ambtenaar vertelt over haar eigen problemen bij de opvoeding van haar dochter.

Friso: ‘Ik vind het magnifiek dat je iets van jezelf deelt. Waar raakt dit je?’

Daarop barst de vrouw in huilen uit. ‘Ik kom ouders tegen die onmachtig zijn. Mishandelen is niet altijd een keuze. Mijn eigen ervaring helpt me om zonder te oordelen met cliënten om te gaan.’

Friso: ‘Wat krachtig dat je dit deelt. Ik vind je geweldig. Mag ik je kussen?’ Hij loopt op haar af voor een omhelzing.

Daarna: ‘Wie wil er nog iets zeggen over dit magische moment?’

Het is stil.

Dan moeten de ambtenaren hem ­herhalen. In koor dreunen ze een aantal keer het motto van No Kidding op: ‘Kleine stappen, grote winst.’

Emotioneel raken
Dat er tranen vloeien op een werkbijeenkomst van ambtenaren is voor No Kidding geen opmerkelijk verschijnsel, vertelt Friso van der Wal na afloop. ‘Het gebeurt bijna altijd in onze workshops dat iemand iets van zichzelf laat zien.’

Het is precies waarop hij uit is: hij wil deelnemers emotioneel raken. In 2009 zag Van der Wal bij een presentatie hoe een zaal van 150 man ‘doodstil’ werd toen een volwassene vertelde over hoe hij als kind was mishandeld. ‘Toen dacht ik: dit is waar het om gaat.’

No Kidding begint daarna, gesteund door donateurs en sponsoren, zelf ervaringsdeskundigen op te leiden op het ­eigen kantoor in Barneveld. In tien jaar tijd worden 120 vrijwilligers met een verleden met geweld getraind in vertellen op een podium. Van der Wal betaalt als directeur van de stichting zijn eigen bedrijf Fly Over Management (de opvolger van Paideia Management) om die training te geven. Sommige betrokkenen zien daarin een ongeoorloofde financiële belangenverstrengeling, maar volgens Van der Wal is dit niets ongebruikelijks.

Anna Clowting heeft de methode van No Kidding met hem ontwikkeld, vertelt hij. ‘Zij heeft mij geïnspireerd.’ In hun aanpak speelt het begrip ‘eenheidsbewustzijn’ een rol, een concept dat vooral in spirituele kringen wordt gebruikt. Je zou het kunnen uitleggen als de overtuiging dat alles en iedereen met elkaar verbonden is, dat we allemaal voortkomen uit dezelfde bron. ‘Alles is één geheel’ ­betekent volgens Van der Wal dus ook dat kindermishandeling een probleem is van ons allemaal. ‘Iedere volwassene moet zich realiseren dat hij ook verantwoordelijk is voor de kinderen van een ander.’

Spiritueel wil hij zijn kijk niet noemen. ‘Dan plaats je wat wij doen in een verkeerd daglicht, dat is voor de lezer veel te ingewikkeld’, zegt hij. ‘Al wordt het gelukkig steeds meer gemeengoed, iedereen doet aan meditatie. Maar ik ben niet zweverig. Het gaat om de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Als ik ’s morgens opsta, hoor ik de stem van die 300 duizend kinderen in Nederland die zwijgen. En die vragen mij: Friso, wil je je mond opendoen?’

Reuring
Het geluid van No Kidding veroorzaakt al in 2009 de eerste reuring, als de stichting in een campagne Ritalin voor kinderen met adhd bestempelt als mishandeling. Ouders van kinderen met gedragsproblemen zijn woest.

In 2010 is er opnieuw consternatie door een artikel in weekblad Elsevier, ‘Uit naam van Anna’. Daarin wordt uitgebreid verhaald over de nauwe banden tussen No Kidding en de spirituele beweging Paideia van Anna Clowting. ‘De oprichters van No Kidding stonden eerder zelf onder verdenking van kindermishandeling’, staat er onder meer. Clowting, haar echtgenoot en de stichting PWC klagen bij de Raad voor de Journalistiek. Met succes, want volgens de Raad heeft journalist Wierd Duk onvoldoende aangetoond dat er bewijs is voor de verregaande beschuldigingen.

Friso van der Wal is er tot op de dag van vandaag boos over: ‘Het was verschrikkelijk, Anna is toen het land uitgejaagd. No Kidding was bijna kapotgegaan.’ Zijn wantrouwen tegenover de pers is gebleven. Als de Volkskrant hem in Barneveld bezoekt voor een interview, wil hij eerst een verklaring voordragen.

‘Als jullie een stuk gaan schrijven waarin ons werk verdacht wordt gemaakt door verwijzingen naar het onjuist en onterecht beschreven verleden, dan tref je niet alleen mijn persoon, maar ook die van honderden ervaringsdeskundigen, vrijwilligers, donateurs en maatschappelijke partners (…) Dit kan ernstige consequenties hebben: een kansrijk initiatief weg en vrij baan voor het doorgeven van het stokje van ernstig geweld. Op naar nieuwe opvoeders die geen andere weg kennen dan hun kinderen kleineren, slaan, misbruiken en/of verwaarlozen.’

Volgens Van der Wal is de link met Anna Clowting niet relevant. Na de publicatie in 2010 stapten zij en haar man op uit het bestuur, om ‘alle schijn van een verbinding van No Kidding en Paideia’ weg te nemen. No Kidding is niet verbonden met enige politieke of religieuze organisatie, wordt dan benadrukt.

Vrijwilligers vertellen een ander verhaal. Ook na haar vertrek blijft Clowtings invloed voelbaar, zeggen zij. Een ­ervaringsdeskundige vertelt dat ze Clowting eens ontmoette op een No Kidding-opleidingsdag voor vrijwilligers waar werd geoefend met vertellen op het ­podium. ‘Iemand deed zijn heel treurige verhaal, en dan zei zij bot: ‘Wat je me nou net vertelde, dat doet me dus helemaal niks. Dat moet helemaal anders.’’

Friso doet medewerkers soms een boek van Clowting cadeau. Op het kantoor in Barneveld wordt de koffie gezet met gezuiverd water. En wie dat volgens Friso goed kan gebruiken, wordt doorverwezen naar de meerdaagse cursus ‘bewustzijnsleer’ bij de organisatie ­Voeten in het Gras, ‘voor vrouwen die zichzelf beter willen leren kennen’. De cursus vindt zijn grondslag in de leer van Clowting en wordt gegeven door de ­huidige vrouw van Friso.

Toenmalig bestuurslid Marijn, die haar achternaam liever niet vermeld ziet, gaat het allemaal te ver als in 2017 tijdens een opleidingsdag door Friso van der Wal een webpagina wordt getoond van de True Foundation, een clubje aanhangers van Anna Clowting. ‘Friso zei toen dat hij werd gedreven door een goddelijke vonk. Ik vond dat niet oké. ­Iedereen moet zelf weten welk spiritueel pad hij volgt, maar ga dat niet mengen met het werk van No Kidding.’ Van der Wal zegt zelf overigens nooit het woord ‘goddelijk’ te hebben gebruikt in deze context, net zomin als hij Anna Clowting ‘goddelijke wijsheid’ zou hebben toegedicht.

Ongrijpbaar
Het spirituele karakter van No Kidding is voor samenwerkingspartners misschien ongrijpbaar. Maar al die gemeenten en hogescholen laten zich ook niet weerhouden door het gebrek aan wetenschappelijke onderbouwing. De oprichters hebben geen professionele expertise op het terrein van kindermishandeling en er ligt ook geen onderzoek ten grondslag aan hun werkwijze. ­‘Gelukkig niet zeg’, zegt Van der Wal. ‘Dan waren we nooit zo ver gekomen.’

Dat No Kidding hogelijk wordt gewaardeerd, blijkt volgens hem uit tientallen zelf afgenomen evaluaties. ‘Kijk maar, allemaal hoge cijfers’, zegt hij, wijzend op de veelal achten en negens die de deelnemers van workshops als rapportcijfer gaven.

Emotie lijkt de sleutel tot het succes van No Kidding. Joëlle Tiebie-Woudstra, voorzitter van de sectie pedagogiek van de Pabo van Hogeschool InHolland, zegt dat de workshops voor derdejaarsstudenten daar goed zijn bevallen. ‘De ervaringsdeskundigen leerden onze studenten door de ogen van het kind kijken. Er komen vaak emoties los, omdat de aanwezigen zich kunnen identificeren met de verhalen van de ervaringsdeskundigen.’

Als volwassenen vertellen hoeveel ­negatieve invloed de mishandeling in hun jeugd heeft op hun huidige leven, verandert de sfeer in een zaal. Van rationeel naar emotioneel.

Dat gebeurt ook op de No Kidding-bijeenkomst in Amersfoort, waar professionals die vaak vastlopen in bureaucratische systemen worden aangesproken op hun gevoel. Een ambtenaar vertelt over een vader in haar gemeente die zijn dochters al jaren mishandelt. Ondanks vele pogingen lukt het haar maar niet de vader permanent uit huis te krijgen, want de moeder houdt haar man de hand boven het hoofd. Ook de kinderen zeggen dat het goed met ze gaat.

Friso van der Wal loopt naar haar toe. ‘Doe je ogen even dicht’, zegt hij tegen de gemeenteambtenaar. ‘Als je alleen naar het belang van de kinderen kijkt, wat moet er volgens jou nu echt gebeuren? Moeten die kinderen niet weg uit dat huis? Ze houden nog wel van hun ­ouders, maar niet meer van zichzelf.’

‘Onze ervaringsdeskundigen zeggen: ik ben zwart vanbinnen. Hoe gaan we voorkomen dat die kinderen later ook volwassenen worden die dat zeggen over zichzelf?’

De ambtenaren worden zichtbaar gegrepen door zijn verhaal. Maar ze vragen Van der Wal ook praktische handvatten. Ze ­voelen de emotie, maar wat moeten ze daarmee in hun werk?

‘Je wilt een instantoplossing, maar die ga ik niet geven’, zegt Van der Wal. ‘Het gaat om contact maken.’

No Kidding wil dat omstanders vanuit hun gevoel opereren om een kind te helpen. Van der Wal gelooft niet in het door de overheid opgelegde stappenplan, de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Het gebruik van deze meldcode is wettelijk verplicht voor alle professionals die met signalen van dergelijk geweld in aanraking ­komen, zoals leraren, kinderopvang­medewerkers en huisartsen. Er wordt in beschreven hoe te handelen bij een vermoeden van mishandeling, van het in kaart brengen van signalen tot het ­bieden van hulpverlening en het melden bij Veilig Thuis.

Meerdere toehoorders van No Kidding-presentaties vertellen de Volkskrant dat in die bijeenkomsten werd opgeroepen de meldcode niet te gebruiken. ‘Het verbaasde mij dat zo’n boodschap niet werd tegengesproken in een zaal vol hbo-studenten’, zegt een belangstellende die aanwezig was bij een bijeenkomst op de Hogeschool van Amsterdam. Een woordvoerder van die hogeschool stelt dat studenten daar ‘uiteraard’ meekrijgen dat het gebruik van de meldcode vanzelfsprekend is. Dat er in gastlessen van No Kidding iets anders is gezegd, is de hogeschool niet bekend.

Voormalig bestuurslid Marijn van No Kidding zegt dat het standpunt van Van der Wal over de meldcode ook intern tot hevige discussie leidde. ‘Drie mensen in het bestuur vonden dat we zouden moeten uitdragen dat je kunt kijken wat je zelf direct kunt doen om een kind te helpen, terwijl je tegelijkertijd de meldcode volgt en samenwerking zoekt met andere organisaties. Dat kan elkaar versterken. Friso wantrouwt de hulpverlening en wilde van samenwerking niets weten. Hij werd boos. Hij ziet de meldcode als een manier om verantwoordelijkheid af te schuiven.’

Tegen de Volkskrant noemt Van der Wal het ‘prima’ dat er een meldcode is, al gaat die volgens hem het probleem van mishandeling niet oplossen. ‘De meldcode betekent escalatie. Veilig Thuis wordt erbij betrokken, het Centrum voor Jeugd en Gezin, de Kinderbescherming. Het levert veel bureaucratie op. Wij zeggen: kijk eerst eens wat je zelf voor een kind in een moeilijke situatie kunt doen.’

Gemengde gevoelens
De acht ervaringsdeskundigen die de Volkskrant sprak, kijken met gemengde gevoelens terug op hun vrijwilligerswerk voor No Kidding. Twee van hen zeggen dat trauma’s werden opgerakeld nadat Van der Wal hen met onverwachte vragen op een podium onder druk zette om pijnlijke details uit hun verleden te delen. ‘Op zo’n moment vond hij het belangrijker om een schokeffect in de zaal te krijgen, dan te doen wat goed was voor de vrijwilliger’, zegt Marijn, die zowel bestuurslid als ervaringsdeskundige was bij No Kidding.

Aan de andere kant benadrukken vrijwilligers dat No Kidding hen ook veel goeds heeft gebracht. Het contact met anderen die begrijpen hoe geweld in de jeugd je leven kan tekenen, geeft hen veel kracht. Marijn: ‘Door mijn vrijwilligerswerk bij No Kidding ben ik zelfverzekerd en sterk geworden.’ Een ander: ‘Bij No Kidding heb ik mijn gevoel leren uitspreken. Het was een warm bad.’

Zo voelt het in eerste instantie ook voor Gabrielle Jansen, die in 2018 in contact komt met No Kidding. Jansen is een vrouw met een missie: ze wil haar ervaringen met geweld en seksueel misbruik gebruiken om anderen te helpen. Bij No Kidding krijgt ze daarvoor de kans, ze wordt gevraagd voorlichting te geven.

Tijdens een ontmoetingsdag voor vrijwilligers wisselt ze telefoonnummers uit met een mannelijke vrijwilliger met eveneens traumatische jeugdervaringen. Jansen heeft een klik met hem. Maar al snel loopt hun appcontact volgens Jansen uit de hand en ontvangt ze zeer seksueel getinte berichten.

In contact met anderen komt ze erachter dat nog twee vrouwelijke vrijwilligers last zeggen te hebben gehad van zijn seksueel grensoverschrijdend gedrag.

De zaak wordt gemeld bij het bestuur van No Kidding en bij directeur Friso van der Wal. Die laatste reageert volgens betrokkenen niet goed op de situatie. Eerst verzoekt hij de drie melders nog even met niemand te praten over wat hen is overkomen. Vervolgens nodigt hij hen uit voor een gesprek met de veronderstelde dader. Dat voelt voor de drie vrouwen absoluut niet veilig.

Vrijwilliger Marianne Fledderus, die de melders met elkaar in contact heeft gebracht, krijgt van Van der Wal het verwijt dat zij laster verspreidt en wordt als vrijwilliger aan de kant gezet.

Het blijkt dat No Kidding als organisatie die opkomt voor slachtoffers van ­misbruik en mishandeling, zelf geen richtlijnen heeft voor de omgang met meldingen van overschrijdend gedrag. Als de melders vragen om een gesprek met het bestuur, stelt Van der Wal dat zo’n gesprek alleen kan plaatsvinden in zijn aanwezigheid. Als de vrouwen dat niet willen, volgt een mail met een ultimatum: ‘Mocht het gesprek einde maand juni niet hebben plaatsgevonden dan worden de dames uit het ­ambassadeursbestand verwijderd.’

Het leidt er uiteindelijk toe dat drie van de vier bestuursleden van de stichting opstappen. Een van de redenen is, zo blijkt uit documenten die zijn ingezien door de Volkskrant, dat zij vinden dat Van der Wal deze kwestie niet goed heeft aangepakt. Oud-bestuurslid Marijn bevestigt die lezing.

Friso van der Wal verklaart dat het ­bestuur is opgestapt na ‘een verschil van inzicht’. Over de kwestie van het grensoverschrijdend gedrag wil hij alleen kwijt dat hij de afhandeling had overgedragen aan het bestuur en dat hij er geen inhoudelijke bemoeienis mee had. Op het verwijt dat No Kidding vrijwilligers in dit opzicht geen veilige omgeving biedt, zegt hij: ‘Het zijn volwassen mensen, die dragen toch zelf de verantwoordelijkheid voor hun veiligheid?’

Gabrielle Jansen ontvangt op 25 juli 2018 een laatste bericht van Van der Wal: ‘Naar nu blijkt je smaad (negatieve ­berichten) verspreidt onder collega-­ambassadeurs hebben bestuur en ik ­besloten je per direct te verwijderen uit het ambassadeursbestand van onze stichting.’

Tegenwind
‘Als ik tegenwind krijg, recht ik juist mijn rug’, zegt Friso van der Wal op het kantoor van No Kidding in Barneveld, dat roze kleurt van de tasjes, T-shirts en posters met het logo van de stichting. Een week na het opheffingsbericht heeft hij alweer optimistisch nieuws te melden: Frank Woreel van Samenwerkend Nederland – ‘een platform voor publiek-privaat overleg’ – is van plan een deel van de activiteiten van No Kidding voort te zetten.

Op een nieuwe manier, met meer ­focus en een beter doordacht financieel plan, betoogt Woreel, die al langer samenwerkt met Van der Wal en onaangekondigd aanschuift bij het gesprek. De boodschap van No Kidding raakt hem persoonlijk, daarom wil hij er ook mee verder. Friso heeft zijn expertise al beschikbaar gesteld aan het initiatief, zegt Woreel opgetogen.

Gaat de nieuwe organisatie verder als No Kidding? ‘Dat ligt aan jullie artikel’, zegt Van der Wal. ‘Als het weer zo’n verhaal vol verdachtmakingen wordt, dan zal ik met klem aanraden een andere naam te kiezen.’

Anna Clowting laat via Friso van der Wal weten dat zij geen vragen van de Volkskrant wil beantwoorden. ‘Alles is gezegd.’

De organisatie ZonMw, die de overheidssubsidie had verstrekt voor de training in Sauerland, laat weten dat de aanvraag van No Kidding aan de voorwaarden voldeed. De beoordelingscommissie was vooraf voldoende overtuigd geweest van ‘de meerwaarde van het project’. Afgelopen week heeft ZonMw de eindafrekening en het eindverslag van het project ontvangen, die nog ­zullen worden gecontroleerd. ‘Wanneer blijkt dat subsidiegeld verkeerd is ­besteed, wordt dit teruggevorderd.’

REACTIE ZONMW
De organisatie ZonMw, die de overheidssubsidie heeft verstrekt voor de training in Sauerland, laat weten dat de aanvraag van No Kidding aan de voorwaarden voldeed. De beoordelingscommissie was vooraf voldoende overtuigd geweest van ‘de meerwaarde van het project’. Afgelopen week heeft ZonMw de eindafrekening en het eindverslag van het project ontvangen, die nog zullen worden gecontroleerd. ‘Wanneer blijkt dat subsidiegeld verkeerd is besteed, wordt dit teruggevorderd.’

VERANTWOORDING
Voor dit artikel is gebruikgemaakt van interne correspondentie en is gesproken met dertien mensen die bij No Kidding betrokken zijn geweest, als bestuurslid, ervaringsdeskundige, vrijwillig medewerker of als deelnemer aan de training in Sauerland. Daarnaast zijn twee betrokkenen geïnterviewd die vanuit een andere organisatie in aanraking kwamen met No Kidding. Een deel van de bronnen wil niet met (volledige) naam in dit artikel worden vermeld. Sommigen omdat ze vanwege hun beroep niet met de stichting willen worden geassocieerd, anderen omdat ze juridische repercussies vrezen nadat zij een brief hebben ontvangen van de advocaat van No Kidding.

Bron: volkskrant.nl

[Auteur]

Reacties