Amnesty tegen nieuwe wet van minister Grapperhaus. ‘Seks zonder instemming is óók verkrachting’

[maraLid LSG]

Amnesty International dringt aan op een nieuwe verkrachtingswet en start een campagne om het gesprek over instemming bij seks aan te wakkeren. ‘Dat kan verkrachtingen voorkomen.’

Hangt er een man in bivakmuts over je kassa, werk dan vooral mee en geef hem het geld. Zo verklein je de risico’s voor jezelf. Waarom vinden we niet-in-verzet-komen bij een overval heel normaal en bij verkrachting niet, vraagt Martine Goeman, hoofd gender bij Amnesty International, zich af. In principe treedt hetzelfde mechanisme in werking, zegt zij: overlevingsdrang.

Op 29 juni 2020 start de mensenrechtenorganisatie een campagne om seks zonder wederzijdse toestemming ook onder verkrachting te scharen. Nu moeten slachtoffers in de rechtbank aantonen dat ze in verzet kwamen, dat er sprake was van dwang. Omdat zij tijdens een verkrachting vaak bevriezen, is dit lastig en komt het vaak niet tot een veroordeling.

Met de campagne ageert Amnesty tegen het wetsvoorstel van justitieminister Ferd Grapperhaus, die hier iets aan wil doen door ‘seks tegen de wil’ als nieuw delict in de wet op te nemen. Hij kiest er niet voor om de definitie van verkrachting aan te passen. In het voorstel, dat na het zomerreces naar de Raad van State en de Tweede Kamer gaat, staat op ‘seks tegen de wil’ de helft van de straf van verkrachting.

Wat is er volgens u mis met het wetsvoorstel van Grapperhaus. Hij doet toch iets aan het probleem dat u schetst?
“Gelukkig ziet de minister ook dat slachtoffers op dit moment onvoldoende worden beschermd door de wet. Wij vinden dat de minister het in één keer goed moet doen, en geen halve oplossing moet geven. Alle seks tegen de wil ís verkrachting, dat staat in de mensenrechtenverdragen die Nederland ondertekend heeft, waarom daar een aparte categorie van maken? Het uitgangspunt van de wet moet wederzijdse instemming zijn. Was die er? Zo niet, dan is er sprake van verkrachting.”

Wat is instemming precies, volgens u? De één noemt een vurige zoen instemming, de ander vindt dat je ‘wil je seks met me’ moet vragen.
“Het is een mythe dat instemming betekent dat je gelijk een contract moet tekenen voor je in bed duikt. Het betekent simpelweg: vraag naar iemands behoeften bij twijfel. Dus, als iemand veel gedronken heeft, en als een plank in bed ligt, eigen je dan het lichaam van de ander niet zomaar toe.

“Wij hebben voor de campagne een enquête laten uitvoeren onder 2000 Nederlanders, daaruit blijkt dat 92 procent van de respondenten het heel logisch vindt dat je vraagt om instemming bij twijfel. Als instemming het uitgangspunt van de wet wordt, creëer je daarmee ook een cultuuromslag in de maatschappij.”

Waarom is dat nodig?
“Het is enorm belangrijk voor slachtoffers. Nu leggen slachtoffers die bevriezen tijdens een verkrachting vaak de schuld bij zichzelf. Ze durven er niet over te praten, want ze denken: had ik maar niet met die persoon mee naar huis moeten gaan. En daardoor doet één op de drie maar aangifte. Uit onze enquête blijkt dat de meerderheid van de Nederlanders helemaal niet weet dat bevriezen een heel normale psychologische reactie is op verkrachting; het is een overlevingsmechanisme, niet iets wat slachtoffers zichzelf kwalijk moeten nemen. Het is belangrijk dat hier meer aandacht voor komt.”

Wat opvalt in de enquêteresultaten is dat één op de vijf jonge mannen het ontbreken van een duidelijke ‘nee’ als een verzachtende omstandigheid voor verkrachting ziet. Dit percentage is lager bij oudere mannen. Is dat een ontwikkeling die u zorgen baart?
“Zeker. We hebben hier ook niet direct een verklaring voor. Een tegenreactie op #MeToo zou ik dit niet durven noemen. Wel zien we ook in de enquête dat ouders het nog steeds heel moeilijk vinden om met hun kinderen te praten over seks. Er wordt al helemaal weinig gesproken over instemming, terwijl dat juist belangrijk is en seks en relaties leuker kan maken. Meer praten over wederzijdse instemming en wat die term betekent, kan verkrachting in de toekomst voorkomen.”

Bron: Trouw >>

[LukaModerator]

Marcelle had seks tegen haar wil: ‘Dit is niet minder erg dan verkrachting, dit ís verkrachting’

Na en avondje stappen met een groep vrienden, wordt Marcelle Bos in 2005 verkracht door een kennis van de groep. In een steegje, waar niemand haar kon helpen. Een nieuwe ‘sekswet’ moet ervoor zorgen dat dit soort onvrijwillige seks vaker kan worden bestraft, maar Bos ziet niets in de wet. “Het lijkt alsof dit minder erg is dan verkrachting.”

“Het begon met zoenen. Dit deed ik wel vaker. Ik had eerder vriendjes, maar ik was nog nooit verder gegaan. Ik was helemaal niet zo,” vertelt Bos aan Hart van Nederland. “Na het zoenen ging het opeens snel en lag ik op de grond. Ik wilde me verzetten. Ik wilde schoppen, schreeuwen en slaan, maar het lukte me niet. Ik bevroor van angst. Dat realiseer ik me nu pas. Ook was ik niet dronken. Ik had die avond twee drankjes op.”

Geen duidelijke ‘nee’
Een op de vijf mannen tussen de 16 en 35 jaar vindt het een verzachtende omstandigheid bij verkrachting als het slachtoffer niet duidelijk nee zegt. Dat blijkt uit onderzoek door I&O Research in opdracht van Amnesty International.

Volgens de huidige wet is er pas sprake van aanranding of verkrachting wanneer seksuele handelingen worden afgedwongen door geweld of dreiging. Maar als je slachtoffer wordt van onvrijwillige seks, kun je bevriezen en niet meer voor jezelf opkomen. “Bij zeventig procent van de slachtoffers is dit het geval. Je kunt het de slachtoffers niet kwalijk nemen. Het is een psychologische reactie om te overleven,” aldus Yara Boff Tonella van Amnesty Nederland.

‘Seks tegen de wil is verkrachting’
Slachtoffers van verkrachting die zich niet hebben kunnen verzetten door bevriezing of door bijvoorbeeld te zijn verdoofd, moeten volgens minister Grapperhaus gesteund worden met een nieuwe wet. Hij wil daarom een nieuw delict introduceren: seks tegen de wil. Dit zou staan op de helft van de strafmaat voor verkrachting. De maximale straf voor verkrachting staat op 12 jaar.

Volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty Nederland en Bos zou de wet niet ver genoeg gaan en niet de lading dekken. Liever zouden ze zien dat de huidige wet wordt aangepast. “We willen dit soort zaken zwaarder mee laten wegen om de slachtoffers erkenning te geven en met deze wet gebeurt dat niet,” aldus Boff Tonella van Amnesty. “Daarbij is het ook belangrijk dat de wet hen erkenning geeft met wat hen is overkomen. Seks tegen de wil is óók verkrachting.”

Ander hokje
Bos voelt zich als slachtoffer niet gesteund door de nieuwe wet: “Ik voel mij in een ander hokje geplaatst. Alsof het lijkt dat dit minder erg is dan verkrachting. Maar dit is verkrachting. Het is mij toch overkomen. Ik heb zelfs het gevoel dat ik mezelf soms moet verdedigen.”

Voor het nieuwe wetsvoorstel laat minister Grapperhaus momenteel een internetconsultatie plaatsvinden waarin mensen en organisaties commentaar geven op het nieuwe wetsvoorstel. Na het zomerreces zal het wetsvoorstel worden behandeld door de Raad van State in de Tweede Kamer.

Bron + item terug kijken: Hart van Nederland >>

[LukaModerator]

Isabella (18): ‘Als je bevriest van angst, is het geen verkrachting. Dat is toch krom?’

in het Valkenberg stoepkrijten vrouwen en meiden om in de lijn van de campagne van Amnesty International aandacht te vragen voor de nieuwe verkrachtingswet . vlnr zittend op de grond: Mei Lin, organisator Isabelle van Diepen, Elsa en Lenya. © Pix4Profs-Ron Magielse

BREDA – Een vriend van Nassim (14) uit Breda had eens verteld over een meisje dat hij had ontmoet. ,,Hij zei tegen mij: haar lichaam zei ja, maar haar mond zei nee.” En toen? ,,Ja, toen had hij het dus wel met haar gedaan

Eigenlijk best dom, vindt Nassim nu hij er nog eens over nadenkt. ,,Op zo’n moment moet je naar je hersens luisteren. Die weten echt wel wat er wordt bedoeld. Nee is nee. Zo werkt het ook bij mij. Als ik ergens geen zin in heb en ik zeg nee, dan bedoel ik ook nee.”

Onvrijwillige seks
Even gaan de ogen van Nassim naar een grote stoepkrijttekening op het asfalt van park Valkenberg in Breda. ‘Let’s talk about yes’, staat er in kleurige letters. Er omheen cirkelt een achttal vrouwen en meiden. In herkenbare T-shirts van Amnesty International spreken ze willekeurige voorbijgangers aan. Beginnen te vertellen. Over verkrachtingen, over onvrijwillige seks, over twijfel en wat te doen.

Je moet naar je hersens luisteren. Die weten best wat zo’n meisje eigenlijk bedoelt

Nassim (14) uit Breda

Initiatief is van de 18-jarige Isabella van Diepen uit Breda. Als activiste van Amnesty International voelde ze zich erg aangesproken door de campagne #Let’sTalkAboutYES van die mensenrechtenorganisatie. Die probeert ermee te bereiken dat in Nederland seks voortaan alleen nog is gebaseerd op gelijkwaardigheid, vrijwilligheid en instemming.

Verkrachtingswet van Grapperhaus
Achtergrond is een nieuwe wet die justitieminister Ferd Grapperhaus wil invoeren. Die maakt dat seks tegen iemands wil, strafbaar wordt. ,,Maar dat gaat niet ver genoeg”, zegt Isabella. ,,Op seks tegen iemands wil staat straks een lagere straf dan op verkrachting. Maar als iemand seks heeft, zonder dat hij of zij daarmee heeft ingestemd, wordt iemand feitelijk gewoon verkracht.”

Juridisch, weet ze: ,,Is er pas sprake van verkrachting als het slachtoffer zich verzette, er aantoonbaar sprake was van dwang. Maar dat is raar. Veel slachtoffers bevriezen als hen zoiets overkomt.” Dat is een natuurlijk overlevingsimpuls.

Zelf meegemaakt
Isabella maakte het zelf ook mee. Een groep van zes jongens pakte haar tijdens carnaval eens op en wilde haar meenemen naar een voor haar onbekende plek. ,,Door tussenkomst van een paar vrouwelijke agenten is het goed afgelopen, ik ben niet verkracht, maar haarscherp herinner ik me hoe verlamd en machteloos ik me voelde.”

Haarscherp herinner ik me hoe verlamd en machteloos ik me voelde

Isabella van Diepen (18( uit Breda

Intussen luisteren Evie Spitters (18) en Celina Ear (19) uit Roosendaal mee. Tijdens hun dagje shoppen in Breda waren ze staande gehouden door Isabella. Met een soort spel met twintig pionnen, had Isabella hun ogen geopend over een aantal feiten.

Eén op de twintig veroordeeld
Ontluisterend, ontdekten ze. Evie: ,,Van de slachtoffers van verkrachting bevriest 70 procent uit angst. Er is dus geen actief verzet. Daarvan stapt minder dan 20 procent naar de politie, waarvan, na een gesprek met een agent, slechts 40 procent ook echt aangifte doet. Daarvan, zo hoorden we, komt 34 procent voor de rechter, waarvan de helft leidt tot een veroordeling. Isabella liet het zien, dat was maar één pionnetje.”

Evie en Celina zijn het er over eens: ,,Misschien is het soms voor iemand niet duidelijk of de ander wel of geen seks wil. Maar vraag het dan gewoon. En respecteer het antwoord. Dat gebeurt te weinig. Raar, want het zou de gewoonste zaak van de wereld moeten zijn.”

Billen knijpen
Isabella gaat nog een stapje verder: ,,Je wil niet weten hoe vaak je bij het uitgaan in je billen wordt geknepen. Ach, zeggen ze dan, dat is onschuldig. Maar dat is het niet. Het is niet oké.”

Haar campagne, vertelt ze, staat niet op zich. ,,Nee, ik heb het initiatief genomen in Breda, maar in heel Nederland zijn soortgelijke acties.” Het is nodig, zegt ze: ,,In Spanje, waar een soortgelijke wet bestond als die Grapperhaus nu wil invoeren, kwam een groep jongens weg met een lichte straf, omdat het meisje dat ze verkrachtten zich niet had verzet. Dat leidde tot zoveel protest dat Spanje de wet aanpaste. Seks tegen je wil, is daar nu verkrachting. Dat is goed. Dat moet in Nederland ook.”

Bron: AD.nl >>

[LukaModerator]

‘Seks tegen de wil? Ik heb toch echt geen seks gehad met mijn verkrachter’

In Nederland geeft één op de acht vrouwen aan te zijn verkracht, en 2,3 procent van de mannen. De daders worden vaak niet bestraft. Als er geen tekenen zijn van dwang of geweld ben je volgens de wet niet verkracht. Dit is een probleem omdat 70 procent van de slachtoffers uit angst bevriest en zich niet kan verzetten. Amnesty vindt dat de wet moet veranderen.

Wij spraken kunstenares Lilian Anneloes (23), zij maakte verkrachting mee. We stelden haar vier vragen over ons voorstel voor een nieuwe verkrachtingswet. Een wet die seks zonder wederzijdse instemming noemt wat het is: verkrachting, en als zodanig strafbaar stelt. En we vroegen haar naar het wetsvoorstel van minister Grapperhaus.

Wat betekent instemming voor jou? Hoe ziet dat eruit?
Hoe instemming er voor mij uitziet is vooral gebaseerd op het zeker weten. Als je als je seks gaat hebben en niet helemaal zeker bent van je zaak, als iemand dronken is of strak staat, als iemand niks zegt of geen initiatief neemt – of zelfs als er sprake is van een grote machtsverhouding: vraag dan gewoon even of het allemaal oké is. Een simpele vraag kan genoeg zijn. Maar je moet het echt vragen vóórdat je van alles gaat doen. En als die persoon zegt dat hij of zij toch niet wil, ga je niet door met seksuele advances. Dan ga je gewoon een film kijken, of laat je iemand naar huis gaan. Instemming is wat mij betreft verplichte communicatie rondom seks. Niet zeker weten is: niet doen. En een afwijzing is een afwijzing. Je dringt jezelf niet aan een ander op. Heel simpel.

Hoe had een wet gebaseerd op instemming jou kunnen helpen?
Het had me zodanig kunnen helpen dat ik in elk geval aangifte had kunnen doen. Dat kon ik eerder niet. Ik verstijfde namelijk volledig tijdens de verkrachting, waardoor ik mij niet fysiek kon verzetten. En de Nederlandse wetgeving rondom verkrachting is momenteel zodanig dat het wettelijk alleen als verkrachting kan worden gezien wanneer er sprake is van dwang of (fysiek) geweld. Wanneer het dus een stereotype gewelddadige verkrachting was geweest, had ik aangifte kunnen doen. Nu niet.

Een wet gebaseerd op instemming zou kunnen helpen voor slachtoffers die niet aangifte durven te doen, om meiden of jongens zoals ik sneller het besef te geven dat ze daadwerkelijk verkracht zijn. Omdat veel mensen me niet serieus nemen heb ik vaak ook van mezelf gedacht “ben ik wel echt verkracht? Stel ik me niet aan?” En dat denk ik nog steeds vaak. Deze wet zou er in elk geval voor zorgen dat ik die twijfel misschien minder lang of minder intens zou hebben gehad. Want, ik zei “nee”. Maar dat is volgens de huidige wet niet genoeg.

Ik denk dat ik mezelf minder lang de schuld zou hebben gegeven van mijn bevries-reactie wanneer dit in de wet omschreven zou zijn. Ik zou me meer erkend voelen.

Mijn verkrachter zei tegen me ‘Je mond zei nee, maar je ogen zeiden wat anders.’ Hij wist dus dondersgoed dat ik nee zei, dat ik niet had ingestemd. Ik heb mezelf lang de schuld gegeven. Dat die nee niet overtuigend genoeg was, en dat ik had moeten schoppen en schreeuwen.

Waarom en hoe moet de wet veranderen?
De huidige wet moet veranderen omdat die de illusie wekt dat verkrachting altijd gepaard moet gaan met (fysiek) geweld. De wet ontkent de mogelijkheid dat mensen die dit meemaken kunnen bevriezen, dat er sprake kan zijn van situaties waarin er geen geweld plaatsvindt en dat een afwijzing niet altijd gerespecteerd wordt. Daarnaast legt de verkrachtingswet zoals hij nu is de verantwoordelijkheid bij het slachtoffer: je moet bewijzen wat er gebeurd is door meteen naar de politie te gaan, foto’s te maken van je verwondingen en/of tests te doen.

Wat vind je van het voorstel van minister Grapperhaus? Hij wil een extra delict invoeren, ‘seks tegen de wil’, waarbij daders van seks zonder instemming ook veroordeeld kunnen worden als zij geen dwang of geweld hebben toegepast. Zij kunnen maximaal de helft van de strafmaat krijgen die voor verkrachting staat.

Ik walg van het idee dat het ‘seks tegen de wil’ genoemd wordt (ik heb toch écht geen seks gehad met mijn verkrachter?!). Je moet het gewoon noemen wat het is, namelijk: verkrachting. Ik denk dat, door dit ‘extra delict’ in te voeren, er een onterecht beeld wordt geschetst van wanneer seksueel overschrijdend gedrag verkrachting is. Je geeft een delinquent onterecht het idee dat hij géén verkrachter is, terwijl hij dat wel is. Dat gun ik zo iemand niet.

Daarnaast is de wet, zoals het voorstel er nu ligt, ook een schop na voor mensen die verkrachting hebben meegemaakt. Ik ervaar dit voorstel als een nare ‘eigen-schuld-dikke-bult’-situatie waarin de strafmaat voor de delinquent vele malen lager ligt. Ik heb het idee dat een slachtoffer hiermee achteraf wordt afgerekend voor zijn of haar (bevries)reactie of het feit dat iemand überhaupt niet kon bewegen omdat hij of zij bijvoorbeeld was gedrogeerd.

Ik weet dat dit wetsvoorstel goed bedoeld is, maar het is ontzettend zichtbaar dat het voorstel niet geschreven is in samenwerking met mensen die dit daadwerkelijk hebben meegemaakt. Verkrachting werkt niet volgens die hokjes die nu bedacht zijn.

Stuur een online kaart en roep minister Grapperhaus op om de verkrachtingswet in Nederland aan te passen!

Bron: Amnesty.nl >>

[LukaModerator]

IS SEKS ZONDER INSTEMMING OOK VERKRACHTING?

Geen ja is ook nee: dat is de kern van een nieuw wetsvoorstel dat onvrijwillige seks strafbaar stelt – ook als er geen sprake is van dwang. Critici vinden dat de wetgever niet in de slaapkamer moet komen, anderen stellen dat dit nog niet ver genoeg gaat. Wat betekent dit straks in de praktijk?

Update van de redactie – 2 juli 2020

Driekwart van de Nederlandse bevolking vindt dat seks zonder wederzijdse instemming verkrachting is. Daarnaast is een op de vijf mannen tussen de 16 en 35 jaar van mening dat het als verzachtende omstandigheid voor verkrachting kan gelden als het slachtoffer niet duidelijk nee zegt. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van I&O Research, in opdracht van Amnesty International. Aanleiding was het nieuwe wetsvoorstel van minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid om seks zonder instemming niet strafbaar te stellen als verkrachting, maar als nieuw delict: ‘seks tegen de wil’.

Volgens Amnesty moet dit ook als verkrachting worden erkend. De huidige wet definieert verkrachting als ‘iemand dwingen tot het ondergaan van handelingen die (mede) bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam door middel van (bedreiging met) geweld of door middel van (bedreiging met) een andere feitelijkheid.

Dit stuk verscheen oorspronkelijk op 12 juni 2019 op OneWorld.

Nee is nee, maar is géén ja niet eigenlijk ook nee? Over die vraag buigt minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid zich momenteel. Alle seks tegen iemands wil wordt binnenkort strafbaar, net zoals in Duitsland en Spanje al het geval is. De rechter moet al kunnen veroordelen als een dader wist of had moeten weten dat zijn slachtoffer geen seks wilde, vindt hij. De nieuwe wet, die vermoedelijk eind 2019 in stemming wordt gebracht in de Tweede Kamer, stelt dat alle vormen van onvrijwillige seks strafbaar zijn. De straf wordt wel lager dan die bij verkrachting. De minister denkt aan maximaal zes jaar cel. Het huidige model in Nederland spreekt pas over verkrachting wanneer er sprake is van dwang door de dader.

MOETEN WE STRAKS VOORDAT WE SEKS GAAN HEBBEN EEN FORMEEL CONTRACT ONDERTEKENEN?

De aankondiging van de wet leverde gemengde reacties op. Moeten we straks voordat we seks gaan hebben een formeel contract ondertekenen? Sluipt de wetgever nu niet te veel onze slaapkamers in? De nieuwe wet zou de organische en wisselvallige natuur van seks ondermijnen, vinden sommige juristen. Aan de andere kant vindt bijvoorbeeld kennisinstituut Atria dat de wet juist niet ver genoeg gaat. Waarom wordt het wetsvoorstel zo wisselend ontvangen, en wat gaat de wet nu echt in de praktijk betekenen?

BEVRIEZEN TIJDENS MISBRUIK
In 2016 ging in Nederland het Verdrag van Istanbul in, een internationaal verdrag rond geweld tegen vrouwen. Conform dat verdrag moet Nederland álle onvrijwillige seks strafbaar stellen, niet alleen wanneer daar expliciete dwang (zoals dreiging met geweld, of geweld zelf) bij komt kijken. Dat weerspiegelt namelijk de realiteit van een grote groep slachtoffers van seksueel geweld, die bevriezen tijdens misbruik, en zich daarom niet kúnnen verzetten. Expliciete dwang is bij deze groep dan ook moeilijk aan te tonen.

VEEL SLACHTOFFERS BEVRIEZEN TIJDENS SEKSUEEL MISBRUIK EN KÚNNEN ZICH NIET VERZETTEN

Onder de nieuwe wet is het strafbaar als iemand weet, of behoort te weten, dat de seks tegen de wil van de ander is. Bijvoorbeeld als de bedpartner nee zegt, op andere manieren verbaal weigert, weigerende gebaren maakt, bevriest, of stopt met meedoen. Dan bestaat de plicht om te checken of er in die twijfelgevallen nog wel sprake is van instemming. Wie dat niet doet, en toch doorgaat, is straks strafbaar. Die wist dan, of behoorde te weten, dat de seks tegen de wil van de bedpartner was.

Onder de huidige wet kan iemand vrijuit gaan als hij (of zij) wel wist of behoorde te weten dat de seks tegen de wil van de ander was, maar geen expliciete dwang gebruikte.

DE HUIDIGE WET GEBASEERD OP DWANG BLIJFT BESTAAN EN BIJ DE TOEGEVOEGDE ‘ONVRIJWILLIGE SEKS-WET’ GELDT EEN LAGERE STRAF

Kennisinstituut Atria vindt dat minister Grapperhaus het Verdrag van Istanbul niet voldoende volgt, schrijft ze. Het Verdrag van Istanbul stelt namelijk dat de nieuwe verkrachtingswet gebaseerd moet zijn op bewijs van instemming of juist afwezigheid van instemming, in plaats van op dwang. Minister Grapperhaus stelt nu voor een nieuw delict toe te voegen: onvrijwillige seks. De huidige wet gebaseerd op dwang blijft bestaan, en bij de toegevoegde ‘onvrijwillige seks-wet’ geldt een lagere straf. Maar dat houdt een onterechte hiërarchie overeind – alsof gedwongen seks erger is dan andere onvrijwillige seks, stelt Atria.

ONERVAREN EN STRAFBAAR?
Het voorstel stuit ook op kritiek onder juristen. Bart Swier, strafrechtadvocaat bij Vink, Veldman & Swier advocaten, ondersteunt de wet, maar noemt één onderdeel ervan ‘gevaarlijk’. “De ‘behoren te weten’-zinsnede in de wet betekent dat iemand die zich op het moment zelf van geen kwaad bewust is, achteraf wel strafbaar kan zijn. Het is dus onbewuste schuld waar zo’n vier tot zes jaar gevangenisstraf op kan staan. Dat raakt een kwetsbare groep, zoals jongeren die nog onervaren zijn, of jongens met autisme die niet heel sociaal bekwaam zijn. Het zal leiden tot pijnlijke ‘he said, she said’-procedures. Deze zinsnede is niet verplicht volgens het Verdrag van Istanbul, en er is niet per se behoefte aan.”

Eerder scheef OneWorld over valse aangiftes van verkrachting, die volgens onderzoek nauwelijks voorkomen. Op dit moment doet slechts een klein deel van de slachtoffers überhaupt aangifte, en van dat kleine deel wordt in Nederland 80 procent geseponeerd (ofwel, het OM besluit niet te vervolgen) vanwege onvoldoende of geen bewijs voor een strafzaak. Dat betekent dus dat maar een heel klein deel van aangiftes van verkrachting leiden tot vervolging en veroordeling.

Margreet de Boer, advocaat bij Van Kempen Advocaten, staat veel slachtoffers van seksueel geweld bij, en snapt de overweging van Bart Swier. Toch zijn er meer wetsbepalingen met soortgelijke formuleringen, zegt ze. “Stel, je gooit van vijf hoog een baksteen naar beneden. Misschien wist je op dat moment niet dat je daar iemand mee zou doden, maar je nam het aanzienlijke risico dat je dat wel zou doen op de koop toe. Je had het dus behoren te weten. Bovendien zal het ‘behoren te weten’ afgeleid worden uit concrete feiten en omstandigheden, die nog worden ingevuld in de parlementaire behandeling en in de rechtspraak. Ik verwacht dat als iemand heel jong en onervaren is, of autistisch is, dat door een rechter ook zal worden meegewogen.”

BEWIJS HET MAAR
Een ander terugkerend punt van kritiek is dat het probleem van bewijsbaarheid van verkrachting, aangezien er meestal geen getuigen aanwezig zijn, onder dit nieuwe model niet beter wordt. De Boer vindt het de omgekeerde wereld dat juristen beginnen met wijzen op het gebrek aan bewijsmogelijkheden.

“Normstelling komt vóór bewijs. De waarde van deze wet is deels symbolisch, maar strafrecht is ook normstelling. Het zegt: dit deugt niet, het is strafbaar. Strafrecht moet gebruikt worden voor de meest ernstige normoverschrijding; seks tegen de wil is dat.” Swier betwijfelt in hoeverre het effect van normstelling gaat werken. “De verkeerswet zorgt er ook niet ineens voor dat mensen geen verkeersovertredingen meer maken. Mensen zijn zich bewust van de wet, maar doen het alsnog.”

DAT BEWIJSLAST LASTIG IS IN ZEDENZAKEN, IS GEEN REDEN OM DEZE WET NIET IN TE STELLEN

De Boer stelt dat bewijslast altijd lastig is in zedenzaken. “Maar dat is geen reden om deze wet niet in te stellen. Moeten we dan alles wat strafbaar en lastig te bewijzen is, toestaan?” Ze kent meerdere zaken waarbij deze nieuwe wet wel degelijk had uitgemaakt. “Ik behandelde bijvoorbeeld een zaak van een meisje dat op een studentenfeestje heel dronken was. Een jongen had seks met haar, en dat werd gefilmd. De zaak leidde niet tot vervolging, omdat er geen expliciete dwang te zien was. Terwijl zij nauwelijks bij bewustzijn was. Onder deze nieuwe wet was dat mogelijk anders geweest, en in dit geval ook bewijsbaar.”

GERECHTIGHEID
Marthe Goudsmit, die onderzoek doet aan de Universiteit van Oxford naar de strafbaarstelling van image-based sexual abuse (‘wraakporno’), vindt het positief dat consent (toestemming) straks het uitgangspunt wordt. Goudsmit benadrukt bovendien dat er voor de meeste mensen in de praktijk weinig verandert. “Als je met iemand naar bed gaat, en het is duidelijk vrijwillig en gewenst, dan verandert er voor jou niets. Vervolging is afhankelijk van aangifte door het slachtoffer. Als je niet aan je partner vraagt of ze wil (en ze wil wel), dan zal ze natuurlijk geen aangifte doen omdat je het niet gevraagd hebt. Valse aangiftes bij seksueel geweld komen niet vaker voor dan bij andere misdrijven [zie kader]. Als je twijfelt of je bedpartner wel wil, dan moet je dat gewoon checken. Dat is nu precies wat deze wet moet bereiken.”

Bovendien, zegt De Boer, is veroordeling niet het enige wat telt voor slachtoffers. “In de media wordt vaak het beeld geschetst dat slachtoffers altijd boos zijn als er geen veroordeling van de dader plaatsvindt. In mijn ervaring kan het proces van aangifte doen, serieus genomen worden door de politie en zien dat de dader ter verantwoording wordt geroepen al enorm helpen. Niet alleen veroordeling is gerechtigheid voor het slachtoffer.”

De situatie is nu dat onvrijwillige seks vaak niet-bewijsbaar is, én niet strafbaar. Slachtoffers krijgen daarmee impliciet de boodschap dat het oké is wat er is gebeurd. Straks wordt onvrijwillige seks in ieder geval strafbaar, en dat is heel belangrijk voor slachtoffers, aldus de Boer.

Bron: One World >>

[MarkModerator]

In een wetsvoorstel wordt ‘seks tegen de wil’ strafbaar. Amnesty wil dat dat ook als verkrachting wordt opgevat.

In Spanje werd twee jaar geleden gedemonstreerd toen mannen niet werden veroordeeld voor groepsverkrachting. Hun beschonken slachtoffer had zich niet verzet. Daardoor was er volgens de rechter ‘slechts’ sprake van seksueel misbruik.
Foto Jesus Diges / EPA

De Nederlandse wetgeving tegen verkrachting schiet tekort in de bescherming van slachtoffers, en ook een nieuw wetsvoorstel verandert daar weinig aan. Dat schrijft Amnesty International Nederland maandag in een aanbeveling aan het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Aanleiding voor dat advies is het wetsvoorstel Wet seksuele misdrijven van het ministerie. Daarmee wil minister Grapperhaus (CDA) de strafbaarstelling van seksuele misdrijven aanpassen in het Wetboek van Strafrecht. De „lat voor strafbaarheid ligt bij onvrijwillige seks nu soms te hoog”, stelt hij.

Amnesty voerde een jurisprudentieanalyse uit van 72 verkrachtingszaken, tussen 2017 en eerder dit jaar. Volgens de organisatie blijkt uit dat onderzoek dat het bewijs van dwang, cruciaal in het huidige verkrachtingsdelict, slachtoffers tekortdoet. Zo moeten rechters beoordelen of het slachtoffer zich verzet heeft of dat door dwang of geweld het slachtoffer zich redelijkerwijs niet kon verzetten. Uit het overzicht van uitspraken blijkt echter dat dwang moeilijk is aan te tonen. Vaak zitten rechters in een spagaat: in meerdere gevallen weidden zij uit over situaties waarin duidelijk was dat slachtoffers geen seks wilden, maar vervolgens moesten ze concluderen dat daarmee nog geen sprake was geweest van dwang of geweld. Dan kon er niet worden gestraft voor verkrachting.

In meer situaties aangifte
Grapperhaus wil dat slachtoffers in meer situaties aangifte kunnen doen. Om hen ook te beschermen in situaties waarin niet overduidelijk geweld kan worden aangetoond, stelt hij een „verruiming van de wet” voor: de slachtoffers kunnen dan aangifte doen van ‘seks tegen de wil’. Dat zou een nieuw delict zijn. Bijvoorbeeld in gevallen waarin het slachtoffer niet in staat was om zich te verzetten. Soms is er sprake van freezing, waarbij het slachtoffer ‘bevriest’ of verstijft. Er is veel klinisch onderzoek naar die ‘overlevingsreactie’ gedaan, die volgens het Centrum Seksueel Geweld, een samenwerkingsverband tussen ziekenhuizen, GGD, GGZ, politie en Slachtofferhulp Nederland, in 70 procent van de incidenten voorkomt.

De oude wet biedt slachtoffers in zo’n geval inderdaad onvoldoende bescherming, stelt Martine Goeman, onderzoeker op het gebied van gender voor Amnesty International. „We vinden het heel goed dat Grapperhaus de wet wil wijzigen. Hij ziet het probleem.”

Maar, zegt ze: „De introductie van ‘seks tegen de wil’ is niet de goede oplossing.” Volgens de mensenrechtenorganisatie ontstaat in het wetsvoorstel een „tweedeling” en een „hiërarchie” van misdrijven. De straffen voor ‘seks tegen de wil’ liggen de helft lager dan die voor verkrachting. „Bovendien blijft de focus op het gedrag van het slachtoffer”, aldus Goeman. „Terwijl het gaat om wat de dader deed: die wilde seks, ook zonder instemming. Dat moet altijd als verkrachting worden opgevat.” Er zijn meer scenario’s te bedenken waarin het slachtoffer niet kan aangeven dat seks ongewild is, bijvoorbeeld door drank of drugs, of omdat zij of hij sliep.

Het voorstel voor de nieuwe wet, op 12 mei gepubliceerd, is nu ter consultatie aangeboden. Amnesty schrijft in zijn inbreng daarvoor dat het beter zou zijn als de minister alsnog de instemming voor seks centraal stelt. Dan wordt seks tegen de wil ook als verkrachting bestraft. De focus op instemming betekent volgens Amnesty bovendien dat de Nederlandse wetgeving meer in lijn komt met internationale mensenrechten, waarin de integriteit van elke persoon van het hoogste belang is.

De Amnesty-onderzoeker verwijst naar de bekende La Manada-zaak in Spanje, die stamt uit 2016. Vijf mannen misbruikten tijdens volksfeesten in Sevilla een achttienjarige, beschonken vrouw. „De Spaanse wet maakte destijds ook onderscheid tussen seksueel misbruik en verkrachting onder dwang. Het land was te klein toen bleek dat die mannen niet voor verkrachting werden veroordeeld”, zegt Goeman. In Spanje is een wetswijziging aangekondigd, zonder tweedeling. In Zweden wordt al uitgegaan van instemming als belangrijkste criterium in verkrachtingszaken.

Onvoldoende geholpen
Door de verschillende delicten worden de slachtoffers niet alleen in hun rechtsgang onvoldoende geholpen, schrijft Amnesty verder. Het woordgebruik is ook schadelijk voor hun persoonlijke verwerking. Zij moeten kunnen erkennen wat ze is overkomen. In het aanbevelingsdocument dat maandag is ingediend, reageert een slachtoffer op dat onderscheid: ‘Seks tegen de wil of verkrachting? Hoor je hoe verschillend die woorden klinken?’

Daarbij, stelt Goeman, vindt een ruime meerderheid van de Nederlanders dat „penetratie zonder instemming verkrachting is”, ook als daarbij geen geweld is gebruikt. Uit een opinieonderzoek door I&O Research, dat vorige maand werd gepubliceerd, blijkt dat 76 procent het met die stelling eens is.

Bron: nrc.nl

[Auteur]

Reacties