Reageer op: Sexting, sextortion & shaming

[LukaModerator]

Na één naaktfoto zitten slachtoffers van ‘sextortion’ voor altijd in de tang

Een 24-jarige Brabander zou honderd meisjes hebben gedwongen om naaktfoto’s te sturen. Online afpersing komt steeds vaker voor.

Sextortion begint onschuldig ‘Hé, ik hou ook van dolfijnen!’

Vriendelijk contact leggen, dat is meestal de eerste stap. De dader stuurt het slachtoffer via Instagram, Snapchat of Facebook een berichtje. Soms voegen ze er nog aan toe dat ze per ongeluk contact legden, om de gebeurtenissen nog wat authentieker te laten lijken. En dan blijkt ineens – hoe toevallig – dat de dader en het slachtoffer dezelfde interesse hebben. ‘Hé, ik hou ook van dolfijnen’, schrijft de dader bijvoorbeeld. Of: ‘Katten zijn ook míjn lievelingsdieren!’ En uiteindelijk, zegt Arda Gerkens van Expertisebureau Online Kindermisbruik (EOKM) „wordt iemand verleid om naaktbeelden van zichzelf te delen”.

Naaktbeelden – van meisjes én jongens – zijn een ongekend sterk machtsmiddel. Wie kwaad wil en zulk materiaal in handen krijgt, kan slachtoffers tot verregaande handelingen dwingen.

Zo zijn er jongeren die honderden tot duizenden euro’s overmaken om te voorkomen dat hun beeldmateriaal wordt verspreid. Sommigen storten maandenlang steeds opnieuw een geldbedrag. Anderen staan zo ernstig onder druk dat ze zich lenen voor criminele activiteiten, vertelt Gerkens. Ze stellen – „als geldezel” – hun bankrekening beschikbaar om geld door te sluizen of wit te wassen. Allemaal om te voorkomen dat hun beelden worden gelekt. Maar vaker nog worden slachtoffers gedwongen om nóg meer naaktbeelden van zichzelf naar de afperser te sturen.

Honderd minderjarige meisjes
Die laatste vorm van ‘sextortion’ staat centraal in een omvangrijke strafzaak, waarvan donderdag de eerste regiezitting plaatsvond. Gianni de W., een 24-jarige man uit het Noord-Brabantse Etten-Leur, wordt verdacht van afpersing van meer dan honderd minderjarige meisjes uit heel Nederland.

De W. bood de meisjes geld voor hun naaktbeelden. Vervolgens dreigde hij dat materiaal online te zetten als ze niet nóg meer beelden stuurden. Volgens de politie gaat het om de grootste sextortion-zaak die ooit in Nederland aan het licht is gekomen.

Hoeveel jongeren slachtoffer worden van sextortion weet niemand precies. Het Centraal Bureau voor de Statistiek rapporteert over online seksuele intimidatie bij zestienplussers – maar daaronder valt behalve sextortion bijvoorbeeld ook ‘blijven aandringen op seks of een date’ – één op de tien mensen had daarvan de afgelopen vijf jaar last.

Vicieuze cirkel: slachtoffers delen nog meer beelden om ellende te voorkomen

Bij hulplijn Helpwanted (onderdeel van EOKM) kwamen in 2021 maar liefst 2.400 meldingen van sextortion binnen. Het is het meest gemelde misdrijf, aldus Gerkens, en staat in de ranglijst boven bijvoorbeeld cybergrooming (waarbij het doel een persoonlijke ontmoeting met het slachtoffer is).

Onder de melders zijn de jongens sinds kort in de meerderheid, vertelt Gerkens. Zij worden doorgaans op een andere manier afgeperst dan meisjes. Jongens worden onder druk gezet om geld over te maken (‘financiële sextortion’), terwijl het bij meisjes vaker om de beelden zelf gaat (‘seksuele sextortion’). Hoe dat kan? Gerkens legt uit dat dat verschil met de markt te maken heeft. „Er is op bijvoorbeeld pornosites minder vraag naar naaktbeelden van jongens dan van meisjes.”

Daders zetten druk door contactgegevens van vrienden, familie en klasgenoten op te sporen. In een onderzoek van Helpwanted uit 2021 vertellen jongeren hoe geraffineerd dat gaat: „Ik heb een foto gekregen waar ze mijn vaders en moeders profiel uitvergroot hadden met gegevens. Ze wisten zelfs waar mijn ouders vandaan kwamen, waar ze woonden, hun geboortedatum.” Een andere jongen beschrijft hoe zijn naaktbeelden heel kort op Youtube verschenen om zo „paniek te zaaien”.

Omdat slachtoffers hun naaktbeelden in eerste instantie meestal vrijwillig delen, spelen schaamte en schuldgevoelens een belangrijke rol. Slachtoffers belanden in een vicieuze cirkel: om ellende te voorkomen delen ze nog meer beelden en zo wordt de berg belastend materiaal alleen maar groter.

Foto’s delen om te flirten
Wat in de zaak De W. kan meespelen, is dat het versturen van naaktbeelden in het algemeen gewoner is geworden. Het rapport van Helpwanted signaleert dat jongeren onderling in toenemende mate foto’s delen om te flirten bijvoorbeeld, als grap, of om bij vrienden te pronken met hun seksuele contacten. En het lijkt er nu op, zegt Gerkens, dat de drempel om beeldmateriaal in ruil voor geld te delen óók lager is geworden. „Het feit dat we steeds vaker meldingen krijgen van meisjes die uit het niets geld aangeboden krijgen voor naaktfoto’s, wekt de indruk dat daar animo voor is”, zegt Gerkens. „Dat er meisjes zijn die daar op ingaan.”

Helpwanted wordt sinds afgelopen donderdag, toen media over de strafzaak berichtten, „overspoeld” met meldingen van sextortion, zegt Gerkens. „Zo’n zaak duwt slachtoffers over de drempel.”

Roy Heerkens van Slachtofferhulp legt uit dat er steeds meer bekend wordt over de impact van online seksueel geweld. De instantie stond het afgelopen jaar tienduizend slachtoffers bij van seksueel geweld, waaronder ook sextortion valt. De impact kan „vergelijkbaar” zijn, zegt Heerkens, met fysiek seksueel geweld, „zoals aanranding en verkrachting”. Het kan net zo goed leiden tot somberheid, tot PTSS en vaker denken aan zelfdoding. „Slachtoffers van online seksueel geweld kunnen zich bijvoorbeeld letterlijk vies voelen en vaker gaan douchen.”

Wat deze vorm van seksueel geweld vervolgens extra belastend maakt, zegt Heerkens, is de dreiging dat het materiaal publiek wordt. „Dat zorgt voor machteloosheid. Daar kan iemand echt onder gebukt gaan. En ook als de beelden al gedeeld zijn, blijft de onzekerheid: wie heeft ze gezien? Duiken ze later nog ergens anders op?”

SLACHTOFFERHULP HOOPT OP MEER MELDERS
De 24-jarige Gianni de W. wordt verdacht van ontucht, aanranding, bezit van kinderporno en het verleiden van minderjarige meisjes via internet. Afgelopen donderdag vond de regiezitting plaats. Het Openbaar Ministerie in Breda greep de zitting aan om een persbericht te versturen. Roy Heerkens van Slachtofferhulp, de instantie die inmiddels vijf van de acht meisjes bijstaat die aangifte deden tegen De W., laat weten dat de hoop is dat zich meer slachtoffers melden.

Het politieonderzoek richt zich volgens het OM op een inbeslaggenomen harde schijf bij de verdachte. Daarin zit een map genaamd ‘Snap’ en hierin staan 150 mappen met verschillende meisjesnamen. De politie probeert al die vrouwen te identificeren.

De verdachte werd op 11 oktober opgepakt en sindsdien vast zit. Hij is ICT’er van beroep. De man heeft volgens justitie via verscheidene sociale mediakanalen contact gelegd met de veelal minderjarige meisjes. Hij zocht contact onder een valse naam. Hiervoor gebruikte hij nepnamen waaronder Bryan.snapx, Bryansnelgeld en andere varianten waarin de alias Bryan is gebruikt.

Advocaat Anouk Heijnen, die de verdachte bijstaat, verzocht de rechtbank donderdag om schorsing van de hechtenis, zodat De W. behandeld kan worden. De rechtbank wees dit verzoek af en besloot dat hij de komende drie maanden blijft vastzitten.

Acht jaar geleden zou de toen minderjarige jongen ook al in contact zijn geweest met de politie wegens het online verleiden van een meisje tot ontucht. Hij zou de politie toen na een gesprek hebben beloofd zijn leven te beteren. De volgende zitting in deze zaak is op 11 april.

Bron: NRC.nl >>