‘Behandeling van slachtoffers zedenzaken is een blamage’

Zedenpolitie Midden-Nederland De politie heeft grote moeite agenten te vinden met interesse voor zedenrecherche. Honderden zaken stapelen zich op.

In het Centrum Seksueel Geweld in Hoofddorp worden slachtoffers van zedenzaken medisch onderzocht. Voor de verhoren met slachtoffers, die hier ook plaatsvinden, is een kindvriendelijke verhoorkamer. Foto Daniel Niessen

In totaal 828 aangiftes in zedenzaken zijn een half jaar na de aangifte door slachtoffers nog steeds in onderzoek bij de politie. In veel gevallen is dan nog geen verdachte gehoord. Landelijk zijn zo’n 3.500 zedenzaken in behandeling bij de politie. Het zijn de meest recente cijfers van de Nationale Politie.

Op meer plekken in het land worstelen politiekorpsen met de afspraak dat binnen een half jaar na aangifte van een verkrachting of aanranding de zaak door de politie moet zijn uitgezocht, en het dossier overgedragen aan het Openbaar Ministerie. Justitie moet dan bepalen of er voldoende bewijs is voor verdere vervolging.

De laatste jaren is de werkvoorraad sterk toegenomen, zegt een woordvoerder van de politie. „We werken hard aan het inlopen van de achterstanden. We organiseren op dit moment bijstand, bijvoorbeeld van de marechaussee, maar ook andere rechercheurs springen bij en zelfs vrijwilligers. We proberen de selectieprocedures te versnellen. De opleiding tot zedenrechercheur is recent verkort. Bovendien zijn we bezig met efficiënter te werken, bijvoorbeeld door te kijken naar mogelijkheden zoals mediation. Zo proberen we ons werk weer behapbaar te maken.”

Koploper in achterstanden is de eenheid Midden-Nederland, zegt de tweede man van de politie in Utrecht Leo Wallage. De Utrechtse zedenrechercheur Frans van Kesteren maakte vorige week in een bericht op LinkedIn bekend dat er in deze regio meer dan 500 zaken „op de plank” zouden liggen. Volgens de leiding, die het tijdelijke arbeidscontract met Van Kesteren niet verlengde omdat hij niet zou functioneren, is dat aantal lager. 233 zedendossiers uit de regio Utrecht wachten volgens Wallage al langer dan zes maanden op afhandeling.

Voornamelijk vrouwen solliciteren, waarvan een groot percentage in deeltijd wil werken

Thijs Hazewinkel, politie Utrecht

Door een uitbreiding van de zedenpolitie – normaal gesproken 60 personen – met 24 rechercheurs van andere afdelingen voor een periode van zes maanden hoopt de eenheid „meer recht te doen” aan de afspraak een zedenzaak binnen zes maanden af te ronden.

‘Leven staat stil na aangifte’
Waarom Utrecht slechter scoort dan andere korpsen op zedengebied, kunnen ze niet goed verklaren. Thijs Hazewinkel, de baas van vier regionale rechercheteams in Utrecht en onder meer verantwoordelijk voor de zedenpolitie, zegt alles op alles te willen zetten om de situatie te verbeteren. „Het is onwenselijk dat slachtoffers klagen dat het opsporingsapparaat ze na een ernstig misdrijf in de steek laat. Mensen vinden soms, terecht, dat hun leven na aangifte stilstaat en dat ze door de afhandeling van de politie voor de tweede keer slachtoffer worden.”

De politie Midden-Nederland zegt het afgelopen jaar vooral te hebben geïnvesteerd in het verbeteren van de eerste contacten met een slachtoffer. Er moet snel een informatief gesprek komen waarin iemand die aangifte wil doen te horen krijgt wat de gevolgen kunnen zijn. Daarna moet binnen vier weken de aangifte worden opgenomen. „Mensen klagen soms dat het lijkt of de politie aangifte wil ontmoedigen maar je probeert een reëel beeld te schetsen van wat er kan gebeuren”, zegt Hazewinkel. „Je wilt geen valse verwachtingen wekken. We leggen uit dat het soms moeilijk is bewijs te verzamelen en dat het OM beslist over al of niet vervolgen.”

Ondertussen werkt de Nationale Politie naar eigen zeggen hard aan het werven van meer zedenrechercheurs. Daar is extra geld voor nadat de Tweede Kamer in 2019 een motie van Jesse Klaver (GroenLinks) aannam waarin staat dat „vijftien miljoen euro wordt geïnvesteerd in extra capaciteit van de zedenpolitie, in forensisch onderzoek en in opleiding tot zedenrechercheurs”.

Leo Wallage, portefeuillehouder zedenzaken binnen de Nationale Politie, zegt dat het „grote moeite kost agenten te vinden met interesse voor het zedenvak”. De geringere belangstelling komt mede vanwege salariëring. Agenten van de zedenrecherche krijgen geen onregelmatigheidstoeslag. De zedenpolitie heeft ook nog steeds last van een imagoprobleem, merkt Hazewinkel. „We worden vaak gezien als softe recherche. Onterecht wat mij betreft. Vanwege de vele verhoren, vraagt het werk wel om soft skills. We constateren dat voornamelijk vrouwen solliciteren, waarvan een groot percentage in deeltijd wil werken.”

‘Leemtes in opsporing en vervolging’
Advocaat Richard Korver, voorzitter van de Stichting Landelijk Advocaten Netwerk Gewelds- en Zeden Slachtoffers, vindt het hoog tijd voor het doorvoeren van „daadwerkelijk structurele verbeteringen”.

„De behandeling van slachtoffers in zedenzaken door politie en OM is een blamage”, zegt hij. „Het is schadelijk voor het vertrouwen in de rechtsstaat. Niet alleen bij slachtoffers zelf maar ook bij hun omgeving maakt dit diepe indruk.”

Door de vertragingen in de afhandeling van aangiften ontstaan „leemtes in de opsporing en vervolging”, zegt hij. „Zaken gaan soms door het lange tijdsverloop kapot of blijken niet meer bewijsbaar.”

Tijdelijke uitbreiding van rechercheurs bij de zedenpolitie is volgens Korver niet voldoende. „Zeker niet als er verderop in de keten, bij het OM en de rechters, niet ook personeel bij komt en de politie zelf door de vergrijzing in een veel harder tempo leeg loopt dan dat er nieuwe aanwas, laat staan extra aanwas, bij komt.”

Bron: nrs.nl