Flinke toename acuut gedwongen opnamen psychiatrie, experts wijzen naar ‘kapotte wet’

Het aantal acute gedwongen opnamen in de ggz is in de eerste helft van 2020 flink gestegen. Dat komt niet door de coronacrisis maar door een ‘kapotte wet’, stellen psychiaters. Volgens hen wordt de noodmaatregel te vaak verkeerd ingezet.

In het afgelopen half jaar werd zo’n 5.000 keer overgegaan tot een acute gedwongen opname of verplichting van medicatie. Dat is een toename van bijna 11 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, blijkt uit cijfers van de Raad voor de Rechtspraak, die de Volkskrant heeft opgevraagd. Over de eerste helft van 2019 werd 4.470 keer een acute dwangmaatregel opgelegd. Het aantal steeg de afgelopen jaren licht.

Het vergaande middel, ook wel crisismaatregel genoemd, kan alleen worden ingezet voor personen die een direct gevaar voor zichzelf of hun omgeving vormen. Om snel te handelen kan dat zonder tussenkomst van de rechter, de burgemeester beslist dan in samenspraak met psychiaters.

Hoewel aan het begin van de coronacrisis werd gevreesd voor een toename van psychiatrische problematiek hangt de stijging van het aantal acute opnamen daar niet mee samen, zegt Elnathan Prinsen, psychiater en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor psychiatrie (NVvP). Uit een rondgang van de NVvP langs crisisdiensten van de ggz bleek dat er geen sprake was van een toename van het aantal crisissituaties. ‘De meeste diensten hadden het zelfs iets rustiger.’

Wachttijden bij rechtbank
Volgens Prinsen moet er nu vaker naar het noodmiddel worden gegrepen door tekortkomingen in nieuwe wetgeving. ‘De crisismaatregel wordt ingezet om vertragingen bij het Openbaar Ministerie (OM) op te lossen’, zegt de psychiater. Tot 1 januari werd een acute gedwongen opname stilzwijgend verlengd totdat de rechter zich erover boog. Met de komst van nieuwe regels mag dat niet meer. Als het OM een zaak later aandraagt en een rechterlijk oordeel daardoor niet op tijd komt, is de noodmaatregel nog de enige oplossing.

Mede door de coronacrisis neemt vertraging bij de rechtbank de afgelopen maanden steeds ernstiger vormen aan, merkt Prinsen. ‘Zouden behandelaars niet ingrijpen, dan komen psychiatrisch patiënten plots op straat te staan.’

Dat ingrijpen heeft gevolgen voor zowel patiënten als behandelaars, zegt Prinsen. ‘Als de rechter niet op tijd uitspraak doet, ben ik als psychiater verplicht aan iemand te vertellen dat de gedwongen behandeling is verlopen. Maar dat betekent niet dat diegene niet verder behandeld moet worden. Als hij dan midden in de nacht besluit weg te gaan moet ik toch naar dit noodmiddel grijpen. Dat geeft veel onnodige stress voor een al kwetsbare patiënt.’

Al langer klinkt kritiek op de nieuwe wetgeving. Die moest zorgen voor meer maatwerk in de ggz maar zou volgens behandelaars ook leiden tot meer papierwerk en vertraging. Een reparatiewet ligt voor in de Tweede Kamer, die lost volgens de psychiaters nog niet alle problemen op. Prinsen: ‘Voorheen was de situatie een stuk beter.’

Vaak een psychose en opvallend veel buitenlanders: de feiten over gedwongen opnames
Jaarlijks worden duizenden mensen met psychiatrische problemen voor korte tijd gedwongen opgenomen omdat ze een acuut gevaar voor zichzelf of anderen vormen. De politiek debatteert over hen, de media schrijven over deze mensen. Maar wie zijn het?

Bron: de Volkskrant >>