Kan seksueel trauma invloed hebben op de vruchtbaarheid? Deze journalist onderzocht het
Het is een bekend feit dat seksueel geweld in het verleden psychologische en fysieke effecten heeft, maar zou het ook het voortplantingssysteem kunnen beïnvloeden? Journalist Emily Steer onderzoekt het.
*Namen zijn veranderd om de anonimiteit van deze personen te beschermen.
‘Adem gewoon en probeer te ontspannen, het is normaal dat dit pijn doet.’ Ik lig op mijn rug, omringd door verpleegsters in lood röntgen schorten. Sommigen staren naar de monitor boven mijn torso, terwijl anderen tussen mijn benen kruipen. Ik ga een hysterosalpingogram ondergaan, beter bekend als een HSG. Ik heb online horrorverhalen gelezen over de pijn van dit onderzoek, waarbij inkt door de eileiders wordt gespoten om te controleren op blokkades.
Een verband tussen seksueel trauma en vruchtbaarheidsproblemen
Ik voel een scherpe prik van het speculum, dan overspoelt een bekend gevoel me: absolute gevoelloosheid. Mijn geest heeft mijn lichaam verlaten. Ik schaam me als een verpleegster mijn arm streelt en me vertelt dat ik dapper ben. ‘Ik ben niet dapper’, zeg ik haar, ‘ik voel gewoon niets.’
Deze gevoelloosheid is niets nieuws voor mij. Sinds ik in mijn late tienerjaren werd verkracht, is mijn lichaam van hyperseksualiteit naar verdoofde dissociatie gegaan. Wat nieuw was op dat moment, was de connectie die ik maakte tussen mijn seksuele trauma en vruchtbaarheidsproblemen.
Op dat moment probeerden mijn partner en ik al bijna twee jaar een kind te krijgen. Dit was de laatste in een reeks tests die aantoonden dat er fysiek niets mis was. Hoewel de HSG voor iedereen anders aanvoelt, kon ik na mijn vertrek niet stoppen met denken aan die alomtegenwoordige gevoelloosheid. Ik heb het ervaren tijdens seks met veilige, liefdevolle partners. Het was er via uitstrijkjes en bekkenscans, alsof de zenuwuiteinden van de onderste helft van mijn lichaam waren gekrompen. Hoewel jarenlange therapie tot een vorm van psychologische rust heeft geleid, zit ik fysiek nog steeds soms vast.
Kan seksueel trauma invloed hebben op vruchtbaarheid?
Seksueel geweld uit het verleden veroorzaakte intense pijn tijdens seks, verhoogde cortisol, slapeloosheid, chronische spijsverteringsproblemen en PTSS. Zou het ook de kracht kunnen hebben om het voortplantingssysteem te beïnvloeden?
Blijkbaar wel. Tijdens ons volgende consult vertelde mijn arts me dat ze vaak onverklaarde onvruchtbaarheid ziet bij patiënten die verkracht zijn. Waarom wordt het dan niet openlijk besproken als onderdeel van vruchtbaarheidsplanning? Naar schatting is één op de vier vrouwen in het VK seksueel misbruikt en het trauma dat daarna komt, kan net zo slopend zijn.
Toen ik het onderzocht, vond ik verschillende onderzoeken die suggereerden dat er een verband is. Een uit 2020 stelt dat overlevenden van seksueel misbruik twee keer zoveel kans hebben op problemen met hun vruchtbaarheid, waarbij angst voor regelmatige seks, een hoger percentage endometriose onder overlevenden van misbruik en een hoger percentage vroegtijdig verlies van haarzakjes worden genoemd.
Een doods gevoel
De geïnterviewden spraken over fysieke pijn die niet als hun eigen pijn voelde; een gevoel van dood in hun lichaam; en het geloof dat er iets slechts was aan hun seksualiteit. Hoewel niet elke overlevende van misbruik gedoemd is om te worstelen met vruchtbaarheid, lijkt het de kans zeker te vergroten.
Verkrachting vernietigt het potentieel van seks als iets creatiefs en wederzijds. Voor mij voelde het als een straf voor mijn seksualiteit, die op dat moment een euforische nieuwe kracht in mijn lichaam was waar ik van wilde genieten. Deze verdraaiing van de plezierige mogelijkheid van seks wordt verergerd door het sociale stigma. In de VS nemen politici tegelijkertijd het recht om abortus te kiezen af en willen ze IVF verbieden. Beide ontkennen reproductieve autonomie en maken natuurlijke lichamelijke verlangens beschamend.
Het stigma van seksueel trauma in combinatie met de verschrikkingen van onvruchtbaarheid kan een angstaanjagend onderwerp zijn om aan te snijden. De vrouwen met wie ik over de link heb gesproken, legden de connectie aanvankelijk zelf, in plaats van dat ze door hun medische professionals op de hoogte werden gebracht van mogelijke uitdagingen. Er staan tientallen berichten op Reddit waarin voorzichtig wordt gevraagd of iemand anders zich geketend voelt door trauma tijdens de fundamenteel lichamelijke ervaring van het proberen om een baby te krijgen. Sommigen maken zich zorgen dat zelfs het stellen van deze vraag een vorm van victim blaming is, omdat ze de slopende gevolgen dragen van geweld dat niet hun schuld was.
Overlevenden van seksueel misbruik hebben twee keer zoveel kans om problemen met hun vruchtbaarheid te ervaren
Voor Kate*, die als tiener en jongvolwassene werd verkracht, was de ervaring van IVF een eyeopener. Tijdens een interne scan realiseerde ze zich dat ze zich distantieerde en als ze terugkijkt naar haar eicelpunctie, denkt ze dat ze fysiek losgekoppeld was door het proces. ‘Ik had het gevoel dat ze me hadden besmet’, vertelt ze me, als ze het heeft over de mannen die haar aanvielen. ‘Mannenlichamen gaan in dingen op. Die fysieke representatie is nog steeds iets dat me triggert. Na de eicelpunctie realiseerde ik me dat ik niet fysiek verbonden was met wat ik deed; ik voelde me heel mechanisch. Ik ben naar zoveel baarmoederworkshops geweest waar ze het hadden over verschillende sensaties, en ik weet niet eens hoe ik die gevoelens moet hebben. Ik heb geen connectie met dat deel van mezelf. Pas sinds kort besef ik dat.’
Twijfel en hyperalertheid
Ze vertelt me dat de verkrachtingen, die ze haar hele volwassen leven heeft verwerkt, haar haar waarde als vrouw deden twijfelen. Het plaatste haar ook in een positie van hyperalertheid, verergerd door daaropvolgende, emotioneel misbruikende relaties. ‘Als dat is waar mijn lichaam zich bevindt, constant in een staat van bevriezing, is het niet alsof mijn eieren van mij gescheiden zijn.’
Kate heeft het verband inmiddels met haar arts besproken, die het ermee eens is dat trauma alleen onze essentiële functies volledig kan laten functioneren, waardoor energie wordt afgeleid van het voortplantingssysteem. Kate werkt met een therapeut en sinds haar eicelpunctie is ze begonnen met een bewuste benadering van haar lichaam, waarbij ze regelmatig controleert of ze in een staat van hyperalertheid verkeert. ‘Er verandert absoluut iets’, zegt ze. ‘Ik ben veel langzamer geworden.’
Sophie* werd ook verkracht toen ze eind tiener was. Toen ze twaalf jaar later probeerde een kind te krijgen, had ze het trauma verwerkt in therapie en met een ondersteunende partner die sinds de aanval bij haar is. Maar de druk om elke maand op een bepaald tijdstip seks te hebben, was verrassend genoeg triggerend. ‘Ik worstelde met het gebrek aan zeggenschap’, legt ze uit. ‘We hebben echt ons best gedaan om seks leuk te maken, en niet als een klusje. Maar uiteindelijk sluipt er een element van binnenuit, dat je op bepaalde tijden seks moet hebben. Ik vond het voorschrijven daarvan echt moeilijk, ook al was het een keuze, en het was met de persoon van wie ik hield.’
Miskramen
Voordat ze in 2022 beviel van haar dochter, had Sophie zes miskramen. Naast het immense verdriet vond ze de interne peilingen en het gebrek aan waarschuwingen over wanneer deze zouden worden gebruikt, ongelooflijk triggerend. ‘Er is een intens gebrek aan medeleven in die situaties. Zo niet verbaal medeleven, dan is het gewoon niet verteld worden wat er gaat gebeuren. Dit idee van open moeten zijn wanneer je dat wilt.’
Haar eerste miskraam vond thuis plaats, na een inleiding toen er geen hartslag kon worden gevonden. Ze beschrijft dit als een keerpunt. ‘Het is een inherent traumatische ervaring, maar ik voelde me ook heel krachtig, dat het trauma me niet zou breken.’ Tijdens haar zevende zwangerschap had Sophie wat bloedverlies en één scan waarbij de hartslag van haar dochter vijf minuten lang niet te detecteren was. ‘Toen ze het hadden gevonden, dacht ik nog: Ik kan niet langer met deze angst leven. Als het ergste gebeurt, wordt het hoe dan ook vreselijk.’
Tijdens deze zwangerschap waren fysieke handelingen zoals perineale massage een pijnlijk indringende herinnering aan de verkrachting. ‘Het was alleen mogelijk dankzij de band die ik en mijn partner hebben’, vertelt ze me. Sophie geeft hypnobirthing en haar vroedvrouw de eer voor het creëren van een beschermende ervaring rond de geboorte. ‘Ik vertelde haar dat ik een overlever was en dat ik er zeker van was dat het invloed zou hebben op mijn zwangerschap en bevalling.
Ze tekende heel lief hartjes onder mijn naam en zei: “Als een van mijn meisjes zwanger is, weten ze dat je extra zorg nodig hebt.” Er zijn heiligen verspreid door de NHS (National Health Service). Ik herinner me de ondragelijke pijn, maar ik dacht ook: ik heb zoveel ergere dingen overleefd en ik ga onze dochter ontmoeten. Het was een echte herovering: dit is niet iemand die zichzelf in mij opdringt, dit is ik die de persoon naar buiten duw van wie ik het meest ga houden in de wereld.’
Er zijn heiligen verspreid door de NHS. Ik herinner me de ondraaglijke pijn, maar ook de gedachte, ik heb zoveel erger overleefd dan dit
Met nog steeds beperkt onderzoek op dit gebied, worden gesprekken vaak geleid en bepleit door degenen die met het trauma leven in plaats van de systemen die er zijn om voor hen te zorgen. Overlevenden vertellen om ‘te ontspannen en het lichaam te laten doen waarvoor het gemaakt is’ – iets dat ik vaak heb gehoord van goedbedoelende stemmen – negeert de enorme uitdaging die bestaat in het simpelweg loslaten en je veilig voelen in het lichaam na verkrachting. Het moedigt ook nog meer gevoelens van falen aan als ‘gewoon ontspannen’ niet werkt.
Mentale gezondheid
Charlotte Bramley is een NHS-mamamanager die toezicht houdt op de bescherming en een team van vroedvrouwen die kwetsbare vrouwen verzorgen. Ze runt ook My Body Back, een dienst die baarmoederhalskanker-onderzoek, soa-testen, anticonceptie en kraamzorg aanbiedt voor mensen die seksueel geweld hebben meegemaakt. ‘Wat betreft het verband tussen vruchtbaarheid en historisch seksueel misbruik, denk ik dat veel ervan te maken heeft met mentale gezondheid, misschien ongediagnosticeerde symptomen, zoals angst’, legt ze uit.
‘We weten hoeveel stress en angst ons lichaam beïnvloeden. Veel vrouwen die we zien die nog niet zwanger zijn, maken zich ook zorgen dat ze zo beschadigd en getraumatiseerd zijn dat ze tijdens de zwangerschap ernstige mentale gezondheidsproblemen zullen ervaren of een vreselijke ouder zullen zijn. Wat vruchtbaarheid betreft, is er vaak de vraag: “Kan ik überhaupt zwanger worden?”, “Zal dat meer problemen veroorzaken?”. Vrouwen die we in het verleden hebben gezien, hebben de diagnose vaginisme gekregen, waardoor het moeilijk kan zijn om zwanger te worden. Sommige mensen zeggen dat ze bij de gedachte aan zwangerschap de baby eruit willen scheuren omdat ze zich zo vies voelen.’
Charlotte ziet veel vrouwen voor wie het gebrek aan controle bij vruchtbaarheidsplanning ongelooflijk traumatisch kan zijn. Na seksueel geweld verlangen veel overlevenden naar een gevoel van controle over hun lichaam. ‘Zwanger worden ligt uiteindelijk buiten onze controle’, voegt ze toe. ‘We praten hier veel over in onze klinieken. Hoe kunnen we dat vertrouwen teruggeven aan vrouwen die trauma hebben meegemaakt?’
De kans op hertraumatisering verkleinen
Het is belangrijk dat medische professionals patiënten niet onder druk zetten om een geschiedenis van seksueel misbruik te onthullen, en Charlotte moedigt haar collega-vroedvrouwen aan om iedereen een trauma-geïnformeerde benadering te geven. My Body Back voert later dit jaar een audit uit, met als doel om vroedvrouwen in de hele NHS aanvullende training aan te bieden. ‘Hoe kunnen we de kans op hertraumatisering verkleinen? Moeten we overwegen om alle vroedvrouwen te adviseren om alle vrouwen te behandelen alsof ze mogelijk een trauma hebben gehad? Ik bedoel niet om ze te onderzoeken, maar de basisprincipes van het behandelen van iedereen met vriendelijkheid en medeleven en echt nadenken over de taal die we gebruiken.’
Platforms als My Body Back brengen wat hoop in een medisch systeem dat maar al te vaak blind lijkt voor de immense impact van trauma. Het kan ongelooflijk pijnlijk zijn om te erkennen dat zo’n wrede en schrijnende ervaring uit het verleden nog steeds van invloed is op belangrijke momenten in het leven. Maar door deze nagalm openlijk en met empathie te bespreken, kunnen we meer medelevende, geïnformeerde beslissingen nemen terwijl we erdoorheen navigeren.
Bron: Elle.com >>
